نحوه برق رسانی به ساختمانها و معیارهای واگذاری زمین پست به شرح زیر انجام می گیرد:
۱-۲ درمورد متقاضیان غیر دیماندی (متقاضیانی که مصرف آنها کمتر از ۳۰ کیلووات باشد)، تشخیص مقدار برق درخواستی (برآوردمصرف واحد) براساس برآورد شرکت برق انجام می شود درحال حاضر انشعاب های ۳۲، ۲۵ و ۱۵ آمپر استاندارد هستند که انشعاب ۱۵ آمپر تابع ضوابط خاص است و برای مناطق روستایی و عرصه های زیر ۶۰ متر قابل درخواست می باشد.
۲-۲ برای متقاضیان دیماندی (متقاضیانی که مصرف آنها ۳۰ کیلووات و بیشتر است)، تشخیص مقدار برق درخواستی. بر مبنای اعلام مراجع ذیصلاح یا درخواست مشترک است.
۳-۲ برای انشعاباتی باقدرت ۳۰ تا ۱۵۰ کیلووات برق درخواستی به صورت فشار ضعیف (ولتاژ ثانویه) داده شده و متقاضی ملزم به دادن زمین پست نمی باشد.
۴-۲ برای انشعاباتی با قدرت ۱۵۰ تا ۲۵۰ کیلووات برق به صورت اولیه یا ثانویه (به تشخیص شرکت برق) داده شده و متقاضی درصورتیکه شرکت برق نیازداشته باشد باید زمین مناسبی را طبق نظر این شرکت واگذارنموده و بهای آنرا به نرخ عادله دریافت نماید.
۵-۲ برای انشعابات با قدرت ۲۵۰ کیلووات به بالا تجهیز پست اختصاصی الزامی بوده و برق با ولتاژ فشار متوسط (اولیه) به متقاضی داده می شود و وی باید راساً نسبت به تبدیل آن اقدام نماید.
تبصره:
به هنگام برآورد مصرف هر ۲۵آمپر تکفاز معادل پنج کیلووات و هر ۲۵ آمپر سه فاز معادل پانزده کیلووات منظورمی گردد.
۳- ضوابط واگذاری برق آزاد (کنتور موقت):
۱-۳ براساس آیین نامه تکمیلی تعرفه های برق چنانچه محلی قبلا دارای انشعاب برق باشد، مالک موظف است پیش از تخریب ساختمان به شرکت برق اطلاع دهد تا کنتورهای موجود جمع آوری شده و کنتور موقت نصب گردد. مهندس ناظر موظف است به مالک تذکر لازم را در این مورد بدهد (مسوولیت هرگونه حادثه در این مورد به عهده مالک است).
۲-۳ درصورتی که تعداد واحدهای ساختمان به نحوی باشد که مصرف آن تابع بند ۴-۲ یا ۵-۲ بشود، قبل از هرگونه اقدامی برای برق ساختمان، شرکت برق موظف به تعیین تکلیف واگذاری زمین پست است. لذا مهندس ناظر باید مالک را آگاه نماید تا در زمان مناسب پیش بینی این مسئله را نموده و به شرکت برق مراجعه نماید.
۳-۳ ساختمان هایی که جنب شبکه های سه سیم و یا با سطح مقطع ضعیف هستند، برای دریافت برق موقت ممکن است نیاز به تقویت شبکه داشته باشند که امری زمان بر است. توصیه می شود در این مورد زودتر به شرکت برق مراجعه شود.
۴-۳ استفاده از برق آزاد بمنظور جوشکاری ممنوع است و در صورت نیاز باید از موتور جوش استفاده گردد.
۴- نحوه کابل کشی تغذیه اصلی ساختمان:
۱-۴ در ساختمانهای با یک وجه مشرف به معابرعمومی، برق رسانی از وجه موجود و باتوجه به بندهای ۳-۴ و ۵-۴ انجام می شود.
۲-۴ در ساختمانهایی که از دووجه یا بیشتر به معابر عمومی مشرف می باشند، انتخاب مسیر برق رسانی از طریق استعلام از امور برق مربوطه مشخص می شود.
۳-۴ مصارف تازیر ۳۰ کیلووات می تواند از مسیر هوائی تغذیه شود.
۵-۴ در مجتمع ها و ساختمانهای بزرگ که تعداد تابلوهای کنتوری بیش از یک دستگاه بوده و بین تابلوها نیز کابل کشی ضرورت یابد کیفیت لوله گذاری و مسیر تغذیه با هماهنگی امور برق و مهندس ناظر تعیین می گردد.
۵- نحوه ساخت و نصب تابلوی کنتور:
۲-۵ نحوه و کیفیت ساخت تابلوی کنتوری:
۲-۲-۵ ارتباط بین فیوزها و کنتور و کلیدهای مینیاتوری از طریق سیم افشان نمره ۶ باشد.
۳-۲-۵ ابعاد تابلو باید به گونه ای باشد که ارتفاع بالاترین کنتور از کف تمام شده حداکثر ۲۲۰ سانتیمتر و ارتفاع نمراتور پایین ترین کنتور از کف تمام شده حداقل ۸۰ سانتیمتر باشد.
۴-۲-۵ ابعاد تابلو باید براساس کنتورهای تک فاز الکترومکانیکی شیشه ای طراحی شود.
۵-۲-۵ درصورت نیاز به تعبیه سیم آنتن ـ تلفن ـ آیفون ـ اعلام حریق و …. پانل جداگانه ای جهت تابلو درنظرگرفته شود و این قسمت هیچگونه ارتباط الکتریکی با تابلو برق نداشته باشد.
۶-۲-۵ حفاظ روی قسمتهای برقدار داخل تابلو نصب شده باشد (روی کنتورها ـ کلیدهای مینیاتوری ـ کلید فیوزی ـ فیوزهای فشنگی ـ شمشها و …)
۷-۲-۵ کلیه سیم ها به فاصله هر ۲۰ سانتیمتر با کمربند کابل بسته شده و یا در داخل داکت پلاستیکی قرارگیرند.
۸-۲-۵ سیم ها تماماً از نوع افشان و با روکش ترموپلاستیک و به سطح مقطع ۶ میلیمترمربع باشد.
۹-۲-۵ کلیه سرسیمها درهر نقطه اتصال از فیوز فشنگی تا کنتور و کلید مینیاتوری و ترمینال باید قلع اندود یا مجهز به کابلشو بوده و دارای شماره باشند.
۱۲-۲-۵ سوراخ روی شمش نول جهت بستن سرکابل ورودی بایستی با پیچ و مهره نیکلی نمره ۶ درنظرگرفته شود.
۱۴-۲-۵ عمق تابلو باید به گونه ای باشد که کنتورها از مجرای خود بیرون نزنند و ضمناً دارای قطر مناسب باشد تا ورود دست دست و یا ابزار به داخل تابلو امکان پذیر نباشد.
۱۵-۲-۵ رنگ تابلو از نوع کوره ای یا الکترواستاتیک باشد.
۱۶-۲-۵ روی کاور متحرک پلاک مناسبی جهت درج شماره شناسائی مشترک و شماره واحد ساختمانی وی درنظر گرفته شود.
۱۷-۲-۵ جهت نصب کنتور بر روی کفی تابلو لازم است کنتور بر روی پلی نصب گردد تا اولاً استحکام بیشتر شود و ثانیاً پیچ های مونتاژ کنتور از بدنه تابلو بیرون نزند.
۱۸-۲-۵ اگر محل کنتورهای تعبیه شده از تعداد تقاضای مشترکین بیشتر باشد باید کاور فلزی موقت به صورت پرچ شده روی کاور متحرک قرارگیرد.
۱۹-۲-۵ ارت نمودن بدنه تابلوی کنتوری الزامی می باشد.
۲۱-۲-۵ برای رنگ آمیزی شین های مسی باید از رنگ های استاندارد قرمز ـ زرد ـ آبی استفاده شود. بهتراست رنگ روکش سیم های مرتبط با هر فاز نیز با رنگ شینه آن مطابقت داشته باشد و شینه نول نباید رنگ شود و بهتراست رنگ روکش سیم های مرتبط با آن به رنگ مشکی انتخاب شود و سیم ارت به رنگ زرد با نوار سبز استفاده گردد.
۳-۵
نحوه نصب تابلو
۱-۳-۵ تابلوی کنتور به سه روش توکار، روکار ایستاده و روکار دیوارکوب نصب می شود. در نوع ایستاده نصب تابلو روی پایه الزامی می باشد و جهت نصب تابلو به صورت دیوارکوب استفاده از رول بوت الزامی نصب تابلوهای بیش از ۱۲ کنتور به صورت دیوارکوب ممنوع می باشد.
۲-۳-۵ ارتفاع نصب تابلو بادرنظرگرفتن ضوابط زیر به ترتیب اولویت تعیین می گردد:
اولویت اول: آکس تابلو در ارتفاع ۱۷۰ سانتیمتر از کف تمام شده قرارگیرد.
اولویت دوم: درصورت امکان پذیرنبودن اولویت اول حداکثر ارتفاع نمراتور بالاترین کنتور از ۲۲۰ سانتیمتر بالاتر و
نمراتور پایین ترین کنتور حداقل از ۸۰ سانتیمتر پایین تر نباشد.
۳-۳-۵ تابلوی کنتور باید در نزدیکترین فاصله ممکن از درب ورودی اصلی ساختمان قرارگیرد به نحوی که به راحتی قابل دسترسی و قرائت باشد و همچنین به گونه ای نصب شود که مانعی در مسیر تردد افراد و وسائط نقلیه نباشد. مقابل تابلو حداقل ۱٫۵ متر فضای آزاد وجودداشته باشد و همچنین نصب تابلو برق زیر رامپ پله ها ممنوع می باشد و فاصله تابلو کنتور از تاسیسات آب و گاز باید حداقل ۶۰ و ۱۳۰ سانتیمتر باشد.
۶- ضوابط اجرای سیستم ارت و چاه ارت:
۳-۶ لازم است مقدار مقاومت اتصال زمین توسط مهندس ناظر و نماینده شرکت برق اندازه‌گیری شود و از پذیرفتن ارتهای با مقاومت بالاتر از ۲ اهم جداً خودداری گردد. (به دلیل آنکه بی‌خطر بودن روش فوق بستگی بسیار زیادی به این مطلب دارد.)
۴-۶ در داخل ساختمان لازم است همبندی بنحو مؤثری رعایت شود و المانهای فلزی موجود در سازه با روش مناسب، اتصال الکتریکی مورد نیاز را داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه اشکال احتمالی روی شبکه عمومی برق، امکان بروز حادثه برای ساکنین وجود نداشته باشد.
۵-۶ لازم است موارد فوق برای تمامی منازل، مغازه‌ها، واحدهای صنعتی و بطور کلی هرگونه متقاضی (بدون درنظر گرفتن متراژ و تعداد طبقات) انجام شود.
لازم است اندازه‌گیری مستمر ارتهای نصب شده در ساختمانها حداقل سالی یکبار انجام گردیده و در صورت بالاتر بودن از استاندارد نسبت به اصلاح ارت اقدام گردد. مسئولیت انجام این کار با مالک با مالکین است و وی می‌تواند بدین منظور از دفاتر مورد تأیید سازمان نظام مهندسی ساختمان استفاده نماید.
۶-۶ الزامات چاه ارت :
۱-۶-۶ جنس صفحه و میله ارت
۲-۶-۶ جنس صفحه و میله:
۱ فولاد گالوانیزه
۲ آهن روکش شده با سرب
۳ مس خالص
۴ میله فولادی کاپر ولد شده
۵ میله فولادی با روکش مس (اکسترودشده)
لذا لازم است از میله فولادی که دارای روکش گالوانیزه گرم به ضخامت حداقل ۹۰ میکرون باشد، بعنوان الکترود میله‌ای و از صفحه مسی با درجه خلوص ۹۹٫۹ % بعنوان الکترود صفحه‌ای استفاده شود. تجربه نشان می‌دهد الکترودهای صفحه‌ای نتایج بهتری نشان می‌دهند.
۳-۶-۶ نحوه اتصال سیم زمین به الکترود ارت
۴-۶-۶ مقطع سیم اتصال دهنده به صفحه
۷- ضوابط نصب صاعقه گیر و هادی مربوطه:
عبور جریان بسیار زیاد صاعقه بیش از آنکه در کل شبکه آرماتور ساختمان پخش شود، بویژه در نزدیکی محل برخورد صاعقه به ساختمان، می‌تواند خسارت آفرین باشد، همچنین در صورت عبور این جریان از مسیرهای مقاومت‌دار ولتاژهای خطرناکی پدید می‌آید. لذا لازم است کلیه ساختمانهای مرتفع و یا ساختمانهائی که در نقاط مرتفع زمین و یا سایر نقاط صاعقه‌گیر احداث می‌شوند به صاعقه‌گیر مناسب تجهیز گردند.
۱-۷ لازم است از اتصال صاعقه‌گیر و هادی پایین‌رو آن به بدنه ساختمان جلوگیری شود و بهتر است هادیهای پایین‌رو در گوشه‌های ساختمان و به صورت روی کار از بالا به سمت پایین ساختمان هدایت شود. اجرای هادی یا هادیهای پایین‌رو از درون داکتهای داخل ساختمان مجاز میباشد.
۲-۷ از داکت مخصوص هادی پایین‌رو برای هیچ سیستم دیگری بجز صاعقه‌گیر نباید استفاده نمود.
۳-۷ هادیهای پایین‌رو بایستی از ابتدا تا انتها یکپارچه باشند و استفاده از هیچ مفصل یا اتصالی مجاز نمی‌باشد.
۴-۷ باتوجه به اینکه دسترس بودن هادی پایین رو برای افراد عادی می تواند خطرآفرین باشد استفاده از هادی بدون روکش در این موارد مجازنبوده و توصیه می شود از هادی با روکش فشار ضعیف ۱۰۰۰ ولت استفاده گردد.
۵-۷ هادیهای پایین‌رو بایستی فقط به شمارنده صاعقه و سپس به شین اصلی ارت (نقطه اندازه گیری چاه ارت) ساختمان متصل شود و به غیر از آن هیچ نقطه اتصال دیگری به شبکه ارت یا اجزاء فلزی ساختمان نداشته باشد.
۶-۷ سطح مقطع هادی پایین‌رو براساس استانداردهای متداول حداقل ۳۵ میلیمتر مربع است.
۳-۸ کلید مربوطه باید مناسب با شرایط محیطی محل نصب انتخاب گردد (از نظر دما و رطوبت)
۴-۸ کلید مربوطه قابلیت نصب در کنار دیگر تجهیزات تابلو برق را داشته باشد.
