مقدمه:

عوامل موثر در نوسانات برق شهر

در طی انتقال برق از نیروگاه تا لوازم خانگی امکان بروز اختلالات زیادی وجود دارد که باعث ایجاد تغییر در میزان ولتاژ میشود.
در زیر به بررسی چند مورد از آنها می پردازیم

افزایش ولتاژ:

افزایش ولتاژ شدید و ناگهانی (spike):

اسپایک ها ولتاژ سریع, گذرا و با مدت زمان بسیار کم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشند که به شکل موج اصلی برق اضافه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.

این ولتاژها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند به هردو سیکل مثبت و منفی اضافه شوند که مهمترین عامل ایجاد آنها صاعقه, رعد و برق و القا آن به خطوط انتقال نیرو میباشد.

همچنین بارهایی که بوسیله شرکت برق سوئیچ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و ترموستات تجهیزاتی که جریان‌‌‌‌‌‌‌‌های الکتریکی زیاد را سوئیچ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند از دیگر عوامل ایجاد اسپایک میباشند.

افزایش ولتاژ لحظه‌‌‌‌‌‌‌‌ای (surge):

افزایش دامنه ولتاژ با مقادیر بالاتر از حد متعارف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد و عموما بیشتر از یک سیکل ادامه دارد.

معمولا افزایش ولتاژ لحظه ای پس از سوئیچ کردن بار در مراکز فرعی و خاموش شدن سیستم هایی که توان مصرفی بالایی دارند ، اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد.

اتصال کوتاه نیز از دیگر عوامل موثر در بروز این اختلال به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید.

افزایش طولانی ولتاژ (over voltage):

علت بروز این اختلال ایراد در شبکه توزیع برق میباشد.

افت ولتاژ:

افت ولتاژ لحظه ای (sag):

کاهش دامنه ولتاژ به مدت یک سیکل میباشد که معمولا ناشی از استارت یک بار بزرگ با جریان بالا مانند موتورهای الکتریکی, دستگاه تهویه, تاسیسات حرارتی و برودتی میباشد

افت ولتاژ طولانی (brownouts):

افت ولتاژ طولانی اغلب به دلیل عدم توانایی منبع اصلی تولید برق در تامین توان مورد نیاز می باشد که گاهی اوقات چندین ساعت ادامه می یابد.

همچنین استفاده از لوازم الکتریکی پر مصرف در زمان اوج مصرف برق دیگر عامل بروز این اختلال است.

افت ولتاژ طولانی موجب افت شدید راندمان و عمر مفید لوازم خانگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد.

نویز (noise): نویزها سیگنالهایی هستند که غالبا در اثر تداخل امواج رادیویی و الکترومغناطیسی با خطوط انتقال برق بوجود می آیند که باعث عملکرد نامطلوب لوازم الکتریکی حساس, هنگ کردن کامپیوترها, خرابی هارد دیسک و سیستم های تصویری میشوند.

نوسان فرکانسی (Frequency Variation): تغییر در فرکانس برق است که ناشی از دستگاه های تولید کننده برق میباشد.

هارمونیک (Harmonic distortion): به اعوجاجات دوره ای و شبه سینوسی ولتاژ گفته میشود که عموما توسط بارهای غیر خطی بوجود می آیند و باعث افزایش نامناسب جریان و حرارت داخلی دستگاه ها و افت راندمان آنها میشوند.

مهمترین عوامل ایجاد هارمونیک, منابع تغذیه سوئیچینگ, دستگاه های جوشکاری, دستگاه های فتوکپی, پرینترهای لیزری, لامپ های فلورسنت (مهتابی و کم مصرف) و موتورهای الکتریکی با سرعت متغیر میباشند.

ناپایداری سوئیچینگ (Switching Transient): این نوسانات اغلب بر اثرجریان راه اندازی ناشی از راه اندازی بارهای موتوری ایجاد میشود.

پیدایش عناصر نیمه هادی مانند ترانزیستورها و استفاده بسیار زیاد از این قطعات در شبکه‌‌‌‌‌‌‌‌های قدرت، منابع تغذیه سوئیچینک و تجهیزات مخابراتی موجب تشدید این حالت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد.

در دستگاههایی همانند کامپیوترها که با منبع تغذیه سوئیچینگ کار می کنند باعث ایجاد پیشامدهای غیر عادی یا نا منظم مانند افت ولتاژ لحظه ای و حتی ریست شدن می شود.

مقدمه:

وسایل برقی مانند کولرها، یخچال ها، لباسشویی و لامپ‌ها از وسایلی هستند که بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند و با مدیریت نحوه مصرف آن‌ها می‌توان هزینه برق مصرفی را کاهش داد.

در ادامه به برخی راهکارهای مصرف بهینه برق در منزل اشاره خواهیم کرد.

مدیرت در مصرف برق کولر:

۱- ظرفیت برودتی کولرها باید متناسب با فضای مورد استفاده و شرایط آب و هوایی محل (از لحاظ دما و رطوبت) انتخاب شود.

کولرهای بزرگتر ازحد نیاز تنها باعث مصرف بی مورد انرژی الکتریکی می شوند.

نوع کولرها را متناسب با مناطق آب و هوایی انتخاب کنید.

از کولرهای گازی برای مناطق گرم و مرطوب و از کولرهای آبی برای مناطق معتدل استفاده کنید.

۲ – کولر های گازی بسته به نوع آب وهوا به ۳ کلاس منطقه ای گرمسیری, معتدله و سردسیر تقسیم می شوند. موقع خرید متناسب با آب و هوای محل زندگی خود کولر را انتخاب کنید.

۳- کلید بادزن (فن) در کولرهای گازی به شما امکان می دهد هنگام شب از دستگاه فقط برای تهویه استفاده کنید و هزینه برق دستگاه را به میزان زیادی کاهش می دهد.

۴- چنانچه امکان پذیر باشد باید از سیستم سرمایش موضعی استفاده گردد.

به این معنی که تنها به اتاقهایی که مورد استفاده قرار می گیرد هوای سرد را منتقل کنیم.

به این منظور می توان دریچه های ورودی هوا به سایر اتاقها را مسدود کرد.

سرمایش موضعی در مورد فضاهای بزرگتر به ویژه سالنهای کار مانند سالن مونتاژ به معنی سرمایش محدوده کار کارگر می باشد؛ به این ترتیب نیازی به سرمایش کل فضا نخواهد بود.

۵- کولرهای گازی از جمله پرمصرف ترین وسایل خانگی هستند بنابراین در صورتی که ضرورتی به استفاده از این نوع کولرها وجود ندارد از استفاده از آنها خودداری کنید.

در صورت ضرورت استفاده از این نوع کولرها که هزینه سنگینی را نیز در بردارند؛ باید سعی شود تا از استفاده در ساعت پیک مصرف برق ( از نیم ساعت قبل از اذان مغرب تا ۵/۲ ساعت بعد از آن) که مصرف انرژی الکتریکی در شبکه برق کشور به حداکثر می رسد؛ خودداری کرد.

۶- هنگام خرید وسایل سرمایشی دستگاهی را انتخاب کنید که دارای علامت استاندارد و بر چسب انرژی با بالاترین درجه کارایی و بازدهی باشد.

۷- کولرهای گازی معمولاًً دارای درجه تنظیم دما (ترموستات) هستند.

تنظیم دما بر روی دمای مناسب فصل گرما که بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است باعث می شود تا هنگام رسیدن دمای اتاق به درجه دمای تنظیم شده؛ کولر به طور خودکار خاموش شود و بنابراین انرژی کمتری مصرف کند.

در مورد کولرهای آبی نیز نصب یک ترموستات ساده در اتاقها می تواند مقدار زیادی از مصرف انرژی را کاهش دهد.

۸- برای جلوگیری از خروج سرما اطراف پنجره ها و درها را با نوارهای درزگیری عایق بندی کنید.

استفاده از تهویه طبیعی بخصوص در شب و درز بندی منازل در طول روزهای گرم بسیار موثر خواهد بود.

۹- بهترین درجه حرارت منزل در تابستان بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است . از سردکردن بیش از حد محل سکونت خود خودداری کنید.

۱۰- نصب کندانسورهای کولر گازی در سایه باعث جلوگیری از اتلاف میزان قابل توجهی از انرژی مصرفی کولر گازی خواهد شد.

۱۱- در صورت امکان کولر گازی خود را در مسیر باد نصب کنید. زیرا این کار بعلت تبادل بهتر حرارت در کندانسورکولر باعث افزایش بازدهی آن و کاهش مصرف انرژی می شود.

۱۲- هنگامی که درجه حرارت بیرون ساختمان از دمای داخل کمتر است. با بازکردن پنجره ها به تهویه طبیعی ساختمان کمک کنید.

۱۳- در روزهای خیلی گرم, با بستن در و پنجره و کشیدن پرده ها از ورود انرژی گرمایی بیشتر به داخل ساختمان جلوگیری کنید.

۱۴- سیستمهای سرمایش خود را به طور منظم تمیز کرده و به ویژه گرد و خاک روی کویل ها و فن ها را پاک کنید.

۱۵- اتاقهای نشیمن و خواب را کمتر از ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد سرد نکنید.

۱۶- هنگام ترک ساختمان در طول روز، سیستم سرمایش را خاموش کنید.

۱۷- پوشیدن لباس‌های سبک و روشن، امکان گردش هوا بر روی پوست بدن را فراهم کرده و در نتیجه، احساس خنکی ناشی از تعرق، نیاز به سرمایش بیشتر را کاهش می‌دهد.

۱۸- استفاده از روشنایی متناسب با مورد نیاز در طول شب‌های گرم سال، باعث کاهش بارهای گرمایی داخل ساختمان می‌شود و در نتیجه ضرورت استفاده از سیستم های سرمایشی ساختمان ومصرف برق را کاهش می دهد.

۱۹- مسیرهای عبور هوای سیستم سرمایش را در کانال‌ها و دریچه‌های ورودی و خروجی به طور مرتب تمیز کرده و از عدم وجود موانع در این مسیرها اطمینان حاصل نمایید.

۲۰- در تابستان معمولاً سه منبع عمده گرمای ناخواسته در منزل شما وجود دارد، گرمای هوای خارج که از طریق سقف و دیوار هدایت می‌شود، گرمایی که از لامپ‌ها و لوازم خانگی انتشار می‌یابد و نور خورشید که از راه پنجره‌ها به داخل می‌تابد.

بنابراین مسئول انرژی منزل خود باشید و با ارزیابی هر یک از موارد فوق تدابیری بیندیشید، مثلاً با افزایش عایق پشت بام و دیوارها حرارت عبور نخواهد کرد.

پنجره‌ها را با استفاده از سایبان، پرده کرکره و یا پارچه‌ محافظت نمایید. نصب پرده با رنگ روشن یا سایبان روشن نور خورشید را به سمت بیرون منعکس می‌نماید.

۲۱- هنگام ترک ساختمان در طول روز در صورت روشن گذاشتن کولر‌، درجه ترموستات را ۵ تا ۱۰ درجه کمتر کنید؛ کاشتن درختچه‌های پیچک در مجاورت ساختمان‌ها علاوه بر زیبایی، عایق سرما و گرما می‌باشند.

استفاده منطقی از یخچال – فریزر:

* مصرف‎کنندگان بایستی در حد امکان در موقع خرید یخچال و فریزر از بین مدل‎های مشابه، یخچال و فریزری را انتخاب کنند که با توجه به برچسب انرژی، دارای بیشترین بازدهی و کارائی باشد.

* برفک‎های یخچال و فریزر را بطور منظم آب کنید، زیرا با افزایش قشر برفک، مصرف انرژی بالا می‎رود، با انتخاب یخچال‎های مجهز به سیستم برفک آب‎کن اتوماتیک، مصرف انرژی بدون دخالت مصرف‎کننده، کاهش می‎یابد.

* قرار دادن یخچال یا فریزر در مجاورت دستگاه‎های گرمازا مثل اجاق گاز، آب گرم‎کن، شوفاژ و همچنین زیر نور مستقیم خورشید، مصرف انرژی آنرا افزایش می‎دهد.

در صورتی که امکان دیگری برای قرار دادن یخچال – فریزر در آشپزخانه وجود نداشته باشد، با یک پوشش مناسب (عایق حرارتی) دستگاه را از حرارت و گرما حفظ کنید.

* فریزر را نیز می‎توان در پارکینگ یا زیرزمین قرار داد تا بازده انرژی آن در طول ماه‎های سردتر بیشتر شود و از افزایش بارهای سرمایی منزل نیز در طول ماه‎های گرمتر جلوگیری کند.

* فضای پشت یخچال و فریزر برای گردش هوا، اغلب باید حداقل به اندازه ۲۰ سانتی‎متر با دیوار فاصله داشته باشد. ضمناً لازم است لوله‎های پشت یخچال و فریزر حداقل سالی دو بار گردگیری شود. رعایت این موارد سبب انتقال حرارت بهتر بین هوا و لوله‎ها خواهد شد.

* هنگامی که یخچال و فریزر بر روی یک سطح تراز و صاف قرار نمی‎گیرد باعث می‎شود تا در یخچال بطور کامل بسته نشود و کارکرد درستی نداشته باشد و در نهایت مصرف انرژی آن افزایش یابد.

* مواد غذایی را پیش از سرد شدن کامل در یخچال و فریزر قرار ندهید و از گذاشتن همزمان مقدار زیادی مواد غذایی در یخچال و بویژه فریزر خودداری کنید.

این کار سبب ایجاد فشار زیادی بر موتور یخچال و فریزر خواهد شد و مقدار زیادی انرژی برق هدر می‌رود.

* از کنار هم چیدن و چسباندن ظروف و مواد غذایی در داخل یخچال و فریزر پرهیز کنید. چون این کار گردش هوا را در داخل یخچال یا فریزر دچار اختلال کرده و سبب افزایش مصرف برق می‎شود.

* جهت نگهداری مواد غذایی، پس از گذاشتن آنها در کیسه‎های فریزر، در آنها را به صورتی ببندید که دیگر هوای اضافی در داخل آن وجود نداشته باشد.

در ضمن بر روی هر یک از کیسه‎ها برچسبی که حاوی مطالبی همچون نام مواد غذایی، نوع آن (سرخ شده، پخته، خام و …) و تاریخ منجمد کردن باشد را بچسبانید.

چنین برچسبی را با اطلاعات کلی‎تر شامل فهرست مواد غذایی داخل هر سبد، کشو، قفسه و یا طبقه نیز تهیه کرده و در محل مناسب بچسبانید. به این ترتیب دستیابی به مواد غذایی مورد نیاز بسیار آسان خواهد شد.

* از باز و بسته کردن بیهوده درِ یخچال یا فریزر پرهیز کنید.

* سعی کنید از منجمد کردن مواد غذایی و سبزیجات در فصل‎هایی که دسترسی به مواد غذایی تازه وجود دارد، حتی‎الامکان خودداری کنید.

* نوار لاستیکی درِ یخچال و فریزر به مرور زمان انعطاف و کارآیی خود را از دست می‎دهد. توصیه می‎شود که سالی یکبار سالم بودن نوارها کنترل شود تا در صورت کوچکترین نشت هوا، نسبت به تعویض آنها اقدام گردد.

برای این آزمایش از قرار دادن یک اسکناس بین در و بدنه استفاده نمایید اگر اسکناس محکم در جای خود قرار نگرفت، احتمالاً لاستیک‎های اطراف یخچال خراب شده‎اند.

* از قراردادن انواع قوطی‎های کنسرو، رب گوجه فرنگی، گالن‎ها و بطری‎های حاوی شربت، ترشیجات، شیشه‎های مربا، عسل و … در یخچال خودداری کنید.

این کار باعث اشغال بی‎مورد فضای یخچال – فریزر و به تبع آن افزایش مصرف انرژی دستگاه خواهد شد.

* افتادگی درِ یخچال یا فریزر به علت وزن آن به مرور زمان باعث جدا شدن نوار لاستیکی از بدنه می‎شود که می‎بایست نسبت به تعویض لولای در اقدام گردد تا از اتلاف انرژی به جهت خروج هوای سرد یخچال جلوگیری شود.

* باید توجه داشت که تنظیم صحیح و به موقع ترموستات یخچال و یا فریزر با عنایت به مواردی همچون حجم و میزان مواد غذایی درون آنها، محل قرار گرفتن یخچال و فریزر و دمای محیط وسایل مزبور، نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی این وسایل خواهد داشت .

 به عبارتی تنظیم نادرست و یا عدم توجه به تنظیم به موقع ترموستات باعث فاسد شدن و یا یخ‎زدگی مواد غذایی و به تبع آن افزایش مصرف انرژی خواهد شد.

* در هنگام خرید به بسته شدن کامل درها و مرغوبیت و چسبندگی نوار لاستیکی درِ یخچال و فریزر دقت و توجه شود.

* از گذاشتن بطری‎های حاوی نوشابه‎های گازدار در قسمت جایخی یخچال‎ها و یا قرار دادن آنها در قسمت فریزرِ یخچال – فریزرها جداً خودداری نمایید.

این کار باعث می‎شود تا پس از انجماد کامل مایع در داخل بطری، درِ بطری باز شود و یا بر اثر فشار زیاد به بطری، بطری شکسته و مایع آن در داخل یخچال پراکنده شود.

عدم رعایت همین موضوع باعث می‎شود تا حداقل زمانی بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه درِ یخچال – فریزر را برای تمیز کردن ناشی از ترکیدن بطری باز بگذاریم که خود باعث اتلاف انرژی خواهد شد.

* از گذاشتن هرگونه پارچه، مقوا یا روزنامه بر روی طبقات یخچال باید جداً پرهیز کنیم، چون این کار از گردش هوا در یخچال جلوگیری می‎کند و مصرف برق آن را افزایش می‎دهد.

بهینه سازی مصرف برق