مقدمه:

تعریف آسمان خراش(ساختمان بلند مرتبه) :

به ساختمان بسیار بلندی(حدودا ۱۵۰ متر به بالا) که هر یک از طبقات آن قابل اقامت باشد آسمان خراش یا ساختمان بلند مرتبه گویند.

در ایران از واژه برج نیز برای این نوع ساختمان ها استفاده میشود.

این واژه نخستین بار در اواخر سده نوزدهم برای ساختمان‌های بلند شهر نیویورک آمریکا بکار رفت.

بعدها تاریخ نگاران معماری از کاربرد این واژه برای ساختمان‌های بلند آجری خودداری کرده و آن را تنها در مورد ساختمان‌های بلندمرتبه با اسکلت فولادی بکار بردند.

به سازه های بلند یا ساختمان های بلند،‌ بلندمرتبه (Hi-Rise) گفته می شود.

به طور معمول واژه بلندمرتبه با واژه ای دیگر مانند مسکونی یا اداری همراه است.

بتن مسلح و فولاد مصالحی هستند که برای ساختار ساختمان های بلند استفاده می شود.

سازه ی بیشتر آسمان خراش های سبک از فولاد است.

از ساخت ساختمان های بلند مرتبه بیش از ۱۰۰ سال میگذرد.

این ساختمان ها بعد از ابداع سیستم ترمز ایمنی در آسانسور ها در سال ۱۸۵۳ ساخته شدند.

با رشد جمعیت در کشور ها و رشد اقتصادی مردم این ساختمان ها روز به روز بیشتر و بلند تر شدند.

طبقه بندی ساختمان‌های بلندمرتبه:

۱-بیشتر از ۳۰۰ فوت

۲-بسیار بلند یا سوپرتال (ساختمان‌های بلندتر از ۱۹۶۸ فوت)

۳-بسیار بسیار بلند یا مگاتال (ساختمان‌های بلندتر از ۲۶۰۰ فوت)

ساختمانهای بلند مرتبه دارای سیستمهای پیشرفته و تجهیزات مکانیکی و الکتریکی متنوع و گسترده ای می باشند.

در ادامه به صورت مختصر به معرفی برخی از این سیستم ها که شامل:

سیستم گرمایش،

سرمایش،

تهویه مطبوع،

سیستمهای مکانیکی از جمله تجهیزات آبرسانی و پمپ ها،

سیستمهای روشنایی،

سیستم توزیع برق نرمال و اضطراری،

کنترل تردد و غیره می باشند می پردازیم.

تهویه مطبوع (Air Conditioning)

تعریف تهویه مطبوع

کنترل رطوبت،دما،درجه خلوص،سرعت حرکت هوا در بخش های مختلف در یک ساختمان را تهویه مطبوع می گویند.

تهویه مطبوع برای یک یا دو منظور زیر انجام می شود :

تامین آسایش ساکنان ساختمان

ایجاد شرایطی که برای انجام کار تحقیقاتی، تامین شرایط بهداشتی، تولید محصول و یا نگهداری محصول مورد نظر است.

هدف از تهویه، تهیه هوایی است با چهار شرط زیر :

•  جهت حرکت و سرعت آن مطابق شرایط کار باشد.

•  دمای آن مناسب فضا باشد.

•  رطوبت آن مناسب فضا باشد.

گرمایش Heating

در تهویه مطبوع, گرمایش اغلب به واسطه کویل بخار یا کویل آب گرم تامین می گردد.

دیگ های اصلی آب گرم و بخار در موتور خانه مرکزی استقرار دارند و آب گرم مورد نیاز را تامین می کنند.

گرمایش می تواند به منظور کنترل دمای اتاق و یا کنترل رطوبت به صورت پیش گرمایش هوای تازه یا هوای مخلوط, گرمایش متعارف و یا پس گرمایش صورت گیرد.

هر یک از این مراحل, حلقه کنترل مربوط به خود را دارد.

سرمایش Cooling

سیستم سرمایش سامانه ای است که نیاز برودتی ساختمان را در طول فصول گرم سال برآورده می کند.

به طوری که دما و میزان رطوبت هوای داخل فضاها در حد معین و دلخواه کنترل می گردد.

سیستم های سرمایش متنوعی مانند:

کولر آبی،

کولر گازی،

ایرواشر،

سیستم فن کویل،

سیستم هواساز و غیره طراحی شده که با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، کاربرد فضای داخل و مسایل اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد.

اساس انتخاب دستگاههای سیستم سرمایش، بار برودتی ساختمان است که در ساعت طرح محاسبه می شود.

عوامل موثر در تعیین ساعت طرح عبارتند از :

•  بار تابش خورشیدی و هدایت از شیشه ها

•  بار تابش خورشیدی و هدایت از دیوارها و بام ساختمان

•  بار افراد حاضر در ساختمان با توجه به نوع فعالیت آنها

•  بار سیستم روشنایی و سایر تجهیزات الکتریکی، بخاری و گازی