مقدمه:

درایو یا کانورتر فرکانس و یا کنترل کننده دور موتور برای تنظیم دور الکتروموتورهای Ac استفاده میگردد.

درایوها وظیفه “کنترل دور موتور” را بر عهده دارند.

درایوها قادرند دور موتور را از صفر تا چندین برابر دور نامی موتور و بطور پیوسته تغییر دهند.

تنظیم دور در الکتروموتورها علاوه بر منعطف نمودن پروسه های صنعتی ، در کاربردهای زیادی منجر به صرفه جوئی انرژی هم میگردد.

علاوه بر آن درایوها جریان راه اندازی دریافتی از شبکه را به میزان زیادی کاهش میدهند.

بطوریکه این جریان خیلی کمتر از جریان اسمی موتور است.

درایوها میتوانند موتور را بطور نرم و کاملا کنترل شده استارت و استپ نمایند.

زمان استارت و استپ را میتوان بدقت تنظیم نمود.

این زمانها میتوانند کسری از ثانیه و یا صدها دقیقه باشد.

توانائی درایو در استارت و استپ نرم موجب کاهش قابل ملاحظه تنشهای مکانیکی در کوپلینگها و سایر ادوات دوار میگردد.

اولین وسیله تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی موتورهای DC بودند.

موتورهای DC با وجود مزایایی چون کنترل آسان ، سریع و دقیق گشتاور و همچنین پاسخ بسیار سریع دینامیکی برای تغییرات سرعت ، معایب زیر رادارند:

۱- نیاز به تعمیر و نگهداری مکرر

۲- قیمت بالا

۳- نیاز به انکودریاتاکومتر برای فیدبک سرعت

امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی موتورهای الکتریکی AC و مزایایی از قبیل :

۱- اندازه کوچکتر

۲- قدرت بیشتر در مقایسه با موتورهای DC هم اندازه

۳- طراحی ساده و قیمت ارزان

۴- سبک و مقاوم در برابر ضربه

کاربرد موتورهای AC در صنعت روبه فزون است بطوریکه در ۷۰ تا ۸۰ درصد کاربردهای صنعتی از موتورهای AC استفاده می شود.

همزمان با پیشرفت و فزونی کاربرد موتورهای AC ، تکنولوژی درایوی AC نیز دستخوش تغییرات شگرفی شده اند.

بطوریکه دریواهای AC قابلیت موتورهای AC را تکمیل کرده اند.

در کاربردهای صنعتی غالباً می خواهیم که موتورها در سرعت و گشتاور دلخواهمان کارکنند.

بنابراین برای کنترل سرعت و گشتاور موتور از درایو استفاده می کنیم .

این درایوها تجهیزاتی هستند از قطعات الکترونیکی مانند :

تریستورها ،

IGBT و … ساخته شده اند که از آنها برای کنترل ولتاژ یا کنترل فرکانس استفاده می شود.

علاوه براین در کاردبرهایی مانند جرثقیل ها ، آسانسورها و ……… که عدم وجود ضربه در راه اندازی و توقف موتور از اهمیت ویژه ای برخورداراست، استفاده از درایو اجتناب ناپذیر می شود .

مزایای استفاده از کنترل کننده های دور:

۱- عمر مفید بالا (به دلیل استفاده از مدارات الکترونیک قدرت)

۲-توانائی درایو در بازگرداندن انرژی مصرفی در ترمزهای مکانیکی و یا مقاومت های الکتریکی به شبکه

۳ – کاهش جریان راه انداز کشیده شده از شبکه (جریان راه اندازی کمتر از ۱۰ درصد جریان نامی می شود)

۴ -کاهش مصرف انرژی در سیستم های دارای فن (در گذشته با وجود موتور های دور ثابت، کنترل جریان سیال با دمپرها صورت می گرفت)

۵- کاهش تنش های الکتریکی (به دلیل راه اندازی و توقف نرم) و در پی آن کاهش تنش های مکانیکی و این خود باعث کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری می شود.

۶- اضافه شدن امکانات نرم افزاری برای مدیریت عملکرد کنترل دور

۷- افزایش دامنه تغییرات ممکن برای سرعت موتور نسبت به روش های مکانیکی