دستور العمل اتصال زمین در شبکه توزیع برق، اتصال زمین

الف – پستهای زمینی :

-۱ درپستهای زمینی بدنه کلیه تجهیزات فشار متوسط به همراه شیلد کابل و بدنه تجهیزات فشار ضعیف به اتصال زمین حفاظتی مشترک متصل میگردد.

-۲ ارت برقگیر وسرکابل بیرونی بصورت مشترک در فاصله حداقل ۲۰ متری از چاه زمین مجاور ارت می گردد.

شیلد کابلهای فشارمتوسط در صورتی که طول کابل بیش از ۳۰۰ متر باشد می بایست ازدوسمت ارت گردد در غیر اینصورت ارت از یک سمت کفایت میکند.

-۳ ابتدای کلیه فیدرهای فشار ضعیف،یک فاصله بعد از پست(در فاصله حداقل ۳۰ متری ) وانتهای کلیه انشعابات شبکه فشار ضعیف ( مشروط به اینکه فاصله تاارت قبلی از ۲۰۰ متر کمتر نباشد) می بایست ارت گردد.

توجه:

در نصب ارتهای جدید می بایست وضعیت ارتهای مجاور بررسی شود . در صورتی که فاصله

۲۰ متر رعایت نمی شود می بایست ارتها همبندی گردند.

ب – پستهای هوائی:

-۱ درپستهای هوائی بدنه ودرب ترانس با ارت برقگیر و( درصورت وجود سرکابل ) ارت سرکابل به هم متصل شده به الکترود زمین حفاظتی فشار متوسط متصل میگردد.

-۲ درتابلوهای توزیع واندازه گیری می بایست یک دستگاه ارت که همزمان به بدنه ونقطه نوترال تابلو متصل میگردد احداث شود .

-۳ درابتدای کلیه فیدرهای فشار ضعیف هوائی یک فاصله پس از ترانس(حداقل ۳۰ متر از پست) سیم نول می بایست ارت گردد.

-۴ انتهای کلیه انشعابات شبکه های فشار ضعیف مشروط به اینکه فاصله تاارت قبلی کمتر از ۲۰۰ متر نباشد میبایست زمین گردد.

-۵ حداقل فاصله دوالکترود زمین مجزا ۲۰ متر میباشد.

ج – آپارتمانها و مجتمع ها:

در داخل ساختمان و شبکه توزیع ، بشرح زیر TN-C-S نحوه اجرای سیستم ارت جهت رعایت سیستم است :

لازم است اتصال زمین مطابق بند (و) با مقاومت حداکثر ۲ اهم اجرا شود .

در اینصورت می بایست با همبندی شمش های نول و ارت در محل تابلو کنتور مشترکان ، هم برای ارت کردن سیستم داخلی و هم برای زمین کردن بدنه تابلو ، از اتصال زمین واحد استفاده کرد.

د- سایر موارد:

-۱ درسیستمهای ارت استفاده از هادی مسی چند مفتولی استاندارد ۲۵ میلیمتر مربع مجاز است .

-۲ درمواردی که درنقطه وصل خطوط کابلی به هوائی برقگیر پیش بینی شده باشد ، لازم است بین اتصال زمین احداثی یاپرده کابل واتصال زمین برقگیرها همبندی به عمل آید.

-۳ در پایه های روشنایی می بایست کلیه پایه ها با هادی مجزا از طریق کانال ارت به یکدیگر متصل شده و پایه ابتدا و انتهایی ارت گردند.

-۴ توصیه میشود درسیستمهای بااتصال زمین مکرر وکابلهای دارای پرده هادی وشیلد ،کلیه

مفصلها ازهرقبیل ، که دردسترس یا درمعرض تماس کارکنان می باشند زمین گردد.

و – نحوه اجرای اتصال زمین :

-۱ حفر چاه ارت به ابعاد ۸۰

-۲ کوبیدن میله ارت در وسط چاه ارت حدود ۴۰ سانتیمتر

-۳ اتصال میله و کابل بصورت محکم به یکدیگر (مطابق شکل )توسط کلمپ

-۴ پر کردن چاه با آب تا نیمه میله

-۵ تخلیه خاک بنتونیت بصورت ملایم و پیوسته به درون چاه (عمدتا ۲۰۰ کیلوگرم بنتونیت)

-۶ قبل از ریختن آخرین کیسه نیاز به مکث ۵ دقیقه ای جهت متورم شدن بنتونیت می باشد و

آخرین کیسه باید به صورتی درون چاه ریخته شود که لایه روی بنتونیت خشک باشد .(این

عمل جهت جلوگیری از وارد شدن خاک و سنگ به درون الزامی است .

-۷ پرکردن چاه با خاک های در آورده شده (بهتر است سرند شود)بهمراه آب

ه- اقلام مورد نیاز:

سیم مسی ۱۲ متر،کنکتوریکعدد ،کلمپ رکابی یکعدد،لوله گالوانیزه ۳متر

میله ارت یکعدد،کابل ۲۵ یکعدد وبست فلزی ۳عدد

در صورتی که اتصال زمین مربوط به تابلو باشد لوله گالوانیزه ۱,۵ متر و بست فلزی ۲ عدد مورد نیاز است.

 عمق کانال ارت حداقل ۵۰ سانتیمتر بوده و بهتر است با آجر و نوار زرد پوشانده شده سپس خاک ریخته شود.

لازم است مطابق دستورالعمل های بهره برداری سالیانه از صحت عملکرد ارتها اطمینان لازم حاصل گردد.

احداث سیستم های ارتینگ ، چاه ارت و زمین مناسب از دو بابت حائز اهمیت می‌باشد :

۱-     طراحی مناسب .

۲-     اجرا توسط افراد مجرب که دانش و آگاهی در این زمینه را داشته باشند .  

اما قبل از پرداختن به همه اینها لازم است اهمیت و لزوم داشتن یک سیستم ارتینگ مناسب مورد توجه قرار گیرد .

میتوان گفت در مقایسه با کشور های توسعه یافته و حتی در حال توسعه ،متاسفانه در کشور ما کمتر به این امر مهم ( ارتینگ ) پرداخته شده است.

بخصوص در بخش منازل ،کارگاه ها و صنایع کوچک . البته اخیرا در بخش هایی اقداماتی صورت گرفته ولی در مرحله اجرا بهیچ وجه جدی گرفته نشده است.

گاهی توسط افراد نا آگاه که تصورشان از ارتینگ پنهان کردن شیء رسانا در زیر خاک است و اطلاعات فنی کافی در این خصوص نداشته، انجام گرفته و با آن علمی بر خورد نشده است .

واین درحالی است که همه ما حداقل یک بار گرفتار ولتاژهای سرگردان داخل لوازم برقی خانگی مان و گزیدگی توسط الکتریسته و به عبارتی برق گرفتگی شده ایم ;

در صورتی که میتوان با صرف هزینه نا چیزی برای همیشه از شر این مزاحمت ها ، رها شده و ایمنی را در مجاورت با الکتریسته به همکاران ،خانواده و فرزندان خود هدیه نمود .

به طور خلاصه اهداف بکارگیری سیستم ارتینگ یا گراندینگ عبارتند از :

الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان

ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی

ج ـ فراهم آوردن شرایط ایده‌ال جهت کار

د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی

ه ـ حذف ولتاژ اضافی

و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه

ز ـ اطمینان از قابلیت کار الکتریکی

لزوم استفاده از سیستم ارتینگ در صنایع :

به منظور حفاظت افراد و دستگاهها ، اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه که باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد می‌شود ، همــــچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه را باید در جایی خنثی نمائیم .

به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از دستگاههای الکتریکی و سیستمـــهای دیجیتالی و حساس ، لزوم بازنگری در طراحی ، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی گراندینگ وجود دارد .

الف ـ حفاظت در مقابل صاعقه و اضافه ولتاژها: 

همانطور که اشاره شد ولتاژهای ناخواسته که به هر دلیلی ( صاعقه ، اتصال کوتاه و … ) برروی تجهیزات بوجود آید.

البته خطرات بلقوه بسیار زیاد اعم از مالی و جانی در بر دارد، باید از طریق یک مسیر امن که همان یک سیستم ارتینگ مناسب وکارامد میباشد از مدار خارج شده و خنثی گردد .

ب ـ  هم پتانسیل بودن تجهیزات نصب‌ شده :

جهت هم پتانسیل بودن تجهیزات نصب‌ شده در سایت و کارکرد صحیح آنها بخصوص تجهیزات دیجیتال و انتقــــــــال دیتا و با توجه به بکارگیری تجهیزات کامپیوتری جدید لازم است به موضوع ارت و روش اجرای اصولی آن اهمیت بیشتری داده شود.

تا در آینده از آسیب رسیدن به نیروی انسانی و تجهیزات کامپیوتری پیشگیری شده و از عملکرد صحیح تجهیزات اطمینان داشته باشیم .

ارت در نظام مهندسی ساختمان:

دستورالعمل های پنج گانه سیستم ارتینگ ساختمان ارسالی از شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور به شرح زیر میباشد.

۱-دستورالعمل طرح و اجرای همبندی در ساختمان

۲-دستورالعمل طرح و اجرای همبندی اضافی در ساختمان

۳-دستورالعمل حفاظت ساختمانها در برابر صاعقه

۴-دستورالعمل اجرای سیستم زمین در ساختمان

۵-دستوالعمل اندازه گیری مقاومت الکترود زمین و مقاومت ویژه خاک