مقدمه:
فیوز کات اوت(fuse cutout یا cut-out fuse) یکی از المان های مهم در حفاظت خط بخصوص در قسمت توزیع می باشد.
فیوز کات اوت بیشتر در ترانسفورماتورها و بانک های خازنی مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه عملکرد فیوز کات اوت به ظاهر ساده است که شامل؛ قطع مسیر جریان در هنگام افزایش ناگهانی جریان می باشد.
ولی در عمل(طراحی) به این سادگی نمی باشد و نیاز به داشتن دانش تخصصی و دقیقی دارد.
فیوز ترانسفورماتورهای قدرت (معمولا ترانس های سرتیری تا ۴۰۰ کیلو ولت امپر) که اغلب کات اوت (CUT OUT FUSE) نامیده میشود یک المنت است.
و چون با برداشتن تیغه فولادی یا نگهدارنده فیوز مدار مانند قطع یک کلید، باز میشود به آن کات اوت می‌گویند.
فیوز کات اوت جهت حفاظت ترانسفورماتور در مقابل جریانهای زیاد احتمالی ناشی از اتصال کوتاه یا اضافه بار در شبکه فشار ضعیف و سیم پیچی‌های داخل ترانسفورماتور به کار می‌رود.
ساختمان فیوز کات اوت باز:
این کات اوت‌ها شامل سه قسمت پایه فیوز، نگهدارنده فیوز (لوله فیوز)، سیم فیوز (المنت فیوز) است.
المنت فیوز داخل یک لوله فیبری که همان لوله فیوز است قرار دارد.
وقتی به دلیل اضافه جریان فیوز می‌سوزد قوس الکتریکی حاصل به دیواره لوله فیبری برخورد کرده و گازی را متصاعد می‌نماید که قوس را به بیرون می‌فرستد.
هرچه شدت جریان عبوری از فیوز بیشتر باشد گاز بیشتری از مواد دیواره لوله متصاعد میشود.
ضمنا بعد از سوختن المنت، لوله فیوز به بیرون آویزان میشود که این نشانه سوختن المنت فیوز است.
المنت (سیم) فیوز کات اوت شامل چهار قسمت:
تکمه،
ساق،
المنت (سیم ذوب شونده)،
و سیم انتهایی است.
دکمه ترمینال بالایی و سیم انتهایی ترمینال پایینی المنت را تشکیل می‌دهد.
قسمت‌های یک کات اوت:
کات اوت شامل دو قسمت است یکی محفظه مسدود که اتصالات خط به آن می‌بندد و طوری ساخته شده که به کراس آرم بسته میشود.
و دیگری نگهدارنده فیوز که متحرک است و به آسانی المنت داخل آن قابل تعویض است.
انواع کت اوت:
کات اوت‌های توزیع معمولا سه نوع هستند:
– کات اوت مسدود
– کات اوت باز
– کات اوت با المنت بدون محافظ یا (روباز).
کات اوت هایی که معمولا در شبکه توزیع برق ایران مصرف میشود از نوع باز هستند.
محاسبه فیوز کات اوت:
در عمل معمولا، ترانسفورماتورهای توزیع را در برابر اضافه بارهای جزیی حفاظت نمی‌کنند.
زیرا باعث سوختن غیر ضروری فیوز و قطع مکرر مدار میشود.
که هر دوی این‌ها خوشایند نیست؛ بنابراین معمول است که فیوز‌ها را با جریان نامی بالاتر از جریان نامی ترانسفورماتور انتخاب کنند.
معمولا جریان نامی فیوز را ۲ تا ۳ برابر جریان نامی ترانسفورماتور در نظر می‌گیرند.
جریانهای اتصال کوتاه چندین برابر جریان نامی است بنابراین آمپر المنت فیوز کات اوت ۲ تا ۳ برابر جریان نامی ترانسفورماتور در نظر گرفته میشود.
با توجه به عمر بالای فیوز کات اوت همچنان شاهد استفاده از آن هستیم این نوع حفاظت بدلیل تاثیر پذیری کم از محیط همچنان در خطوط محبوب بوده و نمونه های مختلفی را نیز داراست.
نام این فیوز کات اوت می باشد زیرا به محض مشاهده خطا مسیر جریان را بصورت کامل قطع کرده و باید توسط عملیات دستی مجدد خط برقدار گردد.
