مقدمه:
برقگیر وسیله ای است که در بالاترین نقطه ساختمان و یا دکل نصب گشته و اولین نقطه اصابت رعد و برق یا صاعقه می باشد.
به دلیل این که صاعقه از کوتاه ترین فاصله بین ابر و زمین تخلیه می گردد .
البته از نوک برقگیر نصب شده به زاویه ۴۵ درجه تا سطح افق را مخروط ایمنی می گویند و هر جسمی که در درون مخروط ایمنی قرار گیرد دیگر در معرض اصابت مستقیم صاعقه نخواهد بود.
و به همین دلیل است که دربعضی موارد برای پوشش کل ساختمان سایت از چندین برقگیر به صورت قفس فاراده استفاده می گردد.
و حتی در استاندارد NFC 17-100 فرانسه برای حفاظت از کارخانجات پتروشیمی و نفت و … پیشنهاد گردیده که در اطراف ساختمان چهار دکل نصب و هر کدام از آن ها به وسیله سیم از سر به هم وصل شوند تا بدین صورت مخروط ایمنی با ضریب اطمینان بیشتری حاصل گردد.
صاعقه گیر فعال آذرخش(ساخت ایران)
برقگیر فعال (اکتیو) :
برقگیر فعال با فناوری مختلف ( خازنی ، اتمی و … ) هوای اطراف خویش را یونیزه می نماید.
و بدینوسیله ایمنی بیشتری را ایجاد می نماید .
این نوع برقگیرها با توجه به توان ایمنی ایجادی به کلاس های ۱ ، ۲ و ۳ تقسیم می گردند.
اصول عملکرد برقگیر فعال :
واحد جرقه زن (TRIGGERING) صاعقه گیر فعال شرایطی را ایجاد می کند تا چشمه جوشانی از یون (کرونا) در اطراف میله نوک تیز فراهم شود.
دقت عمل این واحد باید به گونه ای کنترل شده باشد که آزاد سازی یونها را درست چند میکرو ثانیه قبل از حدوث و تخلیه صاعقه صورت دهد.
اثر کرونا و واحد جرقه زن :
حضور حجم وسیع بارهای الکتریکی در اطراف میله نوک تیز برقگیر پس از یونیزاسیون توسط واحد جرقه زن سبب می شود تا پدیده طبیعی تجمع بارهای الکترونیکی اطراف میله (Corona effect) تقویت و تشدید شود.
تسریع در بروز علمدار حمله زمینی :
برقگیر اکتیو طوری طراحی شده اند که ارسال علمدار حمله زمینی را خیلی زودتر از نقاط هم ارتفاع مشابه همان محدوده به انجام برسانند و این به معنی تشکیل نقطه ترجیهی دریافت صاعقه در منطقه تحت حفاظت با برقگیر فعال نسبت به سایر نقاط می باشد.
بطور خلاصه این مطلب را میتوان اینگونه تشریح کرد که درست قبل از حدوث صاعقه بطور طبیعی محتوی الکتریکی اتمسفر بطور ناگهانی افزایش می یابد.
این تغییر وضعیت توسط واحد جرقه زن برقگیر فعال یا اکتیو حس و کنترل می شود و انرژی موجود در هوای متلاطم پیش از طوفان را (که حدود چندین هزار ولت بر هر متر است) جذب و در واحدهای جرقه زن برقگیر ذخیره می گردد.
و در نهایت واحد جرقه زن با تخلیه بار الکتریکی خازنها بین الکترودهای فوقانی و الکترود مرکزی اش هوای اطراف را یونیزه می نماید و شرایط را برای تخلیه سریع صاعقه مهیا می سازد.
