لزوم استفاده از سیستم ارت در منازل:

به منظور حفاظت افراد و دستگاهها ، اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه که باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد می‌شود ، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکلها را باید در جایی خنثی نمائیم .

به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از سیستمهای دیجیتالی و حساس ، لزوم بازنگری در طراحی ، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی وجود دارد. به طور خلاصه اهداف بکارگیری سیستم ارتینگ عبارتند از :
الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
ج ـ فراهم آوردن شرایط ایده‌ال جهت کار
د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
ه ـ حذف ولتاژ اضافی
و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
ز ـ اطمینان از قابلیت کار الکتریکی

روشهای اجرای ارت یا زمین حفاظتی :

بطور کلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد که ذیلاً ضمن بیان آنها ، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یک بیان می‌گردد .

۱- زمین سطحی:
در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود ۸۰ سانتیمتر اجرا می گردد.

در چه شرایطی از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده نمائیم ؟
در مکانهایی که :
ـ فضای لازم و امکان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد .
ـ ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور .
ـ پستی و بلندی محوطه سایت کم باشد .
ـ فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد .
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد .
۲ـ زمین عمقی :

اجرای ارت به روش عمقی :

انتخاب محل چاه ارت :
چاه ارت را باید در جاهایی که پایین‌ترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به رطوبت حتی‌الامکان در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی که بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمینهای چمن ، باغچه‌ها و فضاهای سبز حفر نمود.

عمق چاه

با توجه به مقاومت مخصوص زمین ، عمق چاه از حداقل ۴ متر تا ۸ متر و قطرآن حدودا ۸۰ سانتیمتر می تواند باشد. در زمین هایی که با توجه به نوع خاک دارای مقاومت مخصوص کمتری هستند مانند خاکهای کشاورزی و رسی عمق مورد نیاز برای حفاری کمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی که دارای مقاومت مخصوص بالاتری هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر می باشد.

برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک از دستگاههای خاص استفاده می گردد. در صورتی که تا عمق ۴ متر به رطوبت نرسیدیم و احتمال بدهیم در عمق بیشتر از ۶ متر به رطوبت نخواهیم رسید نیازی نیست چاه را بیشتر از ۶ متر حفر کنیم . بطور کلی عمق ۶ مترو قطر حدود ۸۰ سانتیمتر برای حفر چاه پیشنهاد می گردد.

برای درک بهتر…

ژنراتوری را در نظر بگیرید که در حال تولید برق است، این ژنراتور دارای خروجی سه فاز می باشد و محل اتصال ستاره سیم پیچی استاتور آن مستقیما به زمین متصل شده است، سه فاز خروجی وارد یک ترانسفورماتور افزاینده می شود و ولتاژ آن به ۲۳۰ کیلوولت افزایش میابد البته نقطه ی نوترال این ترانسفورماتور نیز به زمین متصل است و سرانجام قدرت وارد شبکه ی انتقال می شود و پس از طی مسافت طولانی، سپس در پست کاهنده ی قدرت به ولتاژ ۶۳ کیلوولت می رسد و نقطه ی نوترال این ترانسفورماتور نیز به زمین متصل می شود و سرانجام وارد پست توزیع می شود و ولتاژ آن به بیست کیلوولت کاهش میابد و نقطه ی نوترال این ترانسفورماتور نیز به زمین متصل می شود و بالاخره سیم های شبکه ی ۲۰ کیلوولت مثلا بصورت یک شبکه ی تارعنکبوتی وارد بخشی از شهر می شود تا ترانسفورماتور سر کوچه ی ما !!! آن را تبدیل به ۳۸۰ ولت نمیاد که البته نقطه ی نوترال این ترانسفورماتور نیز به زمین متصل شده است …

با یک مرور اجمالی متوجه می شوید که ۵ بار در مقاصد مختلف ما از سیستم ارتینگ استفاده کردیم و بدین طریق مسیری برای بازگشت جریان در هر مقطع از فرایند را تامین نمودیم …

منظور از مقطع بعنوان مثال از ژنراتور تا پست افزاینده یک مقطع کاری است و از پست افزاینده تا پست کاهنده ی قدرت مقطعی دیگر است.

حال سوال این است اصولا کاربرد علمی و اصلی سیستم ارتینگ چیست ؟؟؟؟

بطور کلی هدف ما از استفاده ی سیستم ارتینگ حفاظت اشخاص و حفاظت تجهیزات می باشد.

در بخش حفاظت تجهیزات، عملکرد رله ها و سیستم های حفاظتی، سی تی ها ، پی تی ها و رله های نشتی یاب همه و همه بستگی بسیار شدید به عملکرد صحیح و بدون نقص سیستم ارتینگ دارد و چنانچه نقصی در آن بوجود آید به مجرد برور خطا یا فالت در یکی از سیستم های حیاتی شبکه قدرت یا نیروگاه و یا پست های انتقال قدرت، فاجعه ای بوجود می آید که هم طبعات جانی در بر دارد و هم خسارات مالی سنگینی به بار خواهد آورد….

برای درک بهتر این موضوع رله ی ارت فالت را در نظر بگیرید؛ اگر یکی از سیم های شبکه ی ۲۰ کیلوولت داخل شهر به دلیل گالوپینگ یا هر چیز دیگری پاره شود و روی زمین بیفتد علاوه بر اینکه می تواد باعث انفجار و حتی آتش سوزی شود، بدلیل جاری شدن جریان های خطرناک بر روی زمین باعث ایجاد ولتاژ گام خواهد شد. بنابراین هم خطرات جانی در بردارد و هم خسارت های مالی.

اینجاست که رله ی ارت فالت وارد عمل می شود و از خطر جلوگیری می کند. بدین صورت که جریان از زمین به سمت نقطه ی نوترال ترانسفورماتور تغذیه کننده اش در پست جاری می شود و از آنجا که رله ی ارت فالت بتوسط یک سی تی در مسیر بازگشت این جریان قرار دارد بلافاصله عکس العمل نشان خواهد داد م قسمت معیوب را از شبکه ایزوله می کند و از بروز خسارت و خطر جلوگیری می کند.

البته این رله به گونه ای تنظیم می شود که با جریان های عادی و بی خطر حساس نشود و بی دلیل شبکه را ایزوله ننماید …

با همه ی این توضیحات فعلا دانستیم که یکی از کاربردهای استفاده از سیستم ارتینگ جداسازی قسمت معیوب بتوسط دستگاههای حفاظتی از سایر قسمت ها است بطوریکه با این عمل تجهیزات را در مقابل خسارت دیدن حفاظت می کند و در پاره ای از مواقع علاوه بر حفاظت تجهیزات، اشخاص را نیز محافظت می کند.

توجه داشته باشید در تاسیسات نیروگاهی و شبکه های انتقال و توزیع ولتاژها و جریانهای خطرناکی وجود دارد که به محض اینکه شخصی با آن تماس داشته باشد بدون شک کشته خواهد شد و بسیار کم اتفاق می افتد که شخص زنده بماند که اگر هم زنده بماند تا آخر عمر باید نقص عضو ناشی از آن برق گرفتگی را تحمل کند و برای همیشه از کار افتاده خواهد شد …

علاوه بر همه ی توضیحات فوق ما به این دلیل نقطه ی نوترال ترانسفورماتورها و ژنراتورها را به زمین متصل می کنیم که در زمان اتصالی محدودیتی در افزایش ولتاژ فازها ایجاد شود و در نتیجه سیستم در مقابل ازدیاد ولتاژ محافظت شود.

حال بهتر می توانید درک کنید که ما دو نوع زمین کردن داریم: یکی زمین کردن حفاظتی که صرفاً به منظور تامین ایمنی و حفاظت های تاسیسات و اشخاص بکار می رود و قسمت هایی از تجهیزات را که در ارتباط مستقیم با نقاط برقدار سیستم نیستند بزمین متصل می شود و دیگری زمین کردن الکتریکی که نقاطی را که در ارتباط مستقیم با قسمت های برقدار تجهیزات هستند زمین می شوند.

بنابراین یک بار دیگر هدف از بکار بردن اتصال ارتینگ را بصورت گزینه ای یادآوری می کنم:

۱- باعث می شود که دستگاههای برقگیر به درستی عمل نمایند

۲- باعث کشف اتصالی ها و اشکالات بتوسط رله ها می شود و عیب سیستم به فوریت تشخیص داده میشود و احتمالا رفع می شود.

۳- مانع از افزایش ولتاژ سیستم در اثر بروز اتصالی، و افت ولتاژ بر اثر عدم تعادل بار می گردد.

۴- جان کارکنان اعم از اپراتور، تعمیرکار و غیره در مقابل برق گرفتگی محافظت می شود.

۵- حفاظت الکتریکی تجهیزات را فراهم می نماید.

پر نمودن چاه ارت

-حدود ۲۰ لیتر محلول آب و نمک تهیه و کف چاه میریزیم بطوریکه تمام کف چاه را در برگیرد بعد از ۲۴ ساعت مراحل زیر را انجام می دهیم.

به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر از ته چاه را با خاک رس و یا خاک نرم پر مینمائیم.

به مقدار لازم (حدود ۴۵۰کیلو گرم معادل ۱۵ کیسه ۳۰ کیلو گرمی)بنتونیت را با آب مخلوط کرده و بصورت دوغاب در میاوریم و مخلوط حاصل را به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر از کف چاه میریزیم هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد کیفیت کار بهتر خواهد بود.

صفحه مسی را به ۲ سیم مسی نمره ۵۰ جوش میدهیم این سیمها یکی به میله برقگیر روی دکل و دیگری به شینه داخل ساختمان خواهد رفت بنابراین طول سیم ها را متناسب با طول مسیر انتخاب می نمائیم.

صفحه مسی را بطور عمودی در مرکز چاه قرار می دهیم

اطراف صفحه مسی را با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر می نمائیم

لوله پلیکای سوراخ شده را بطور مورب در مرکز چاه و در بالای صفحه مسی قرار می دهیم و داخل لوله پلیکا را شن میریزیم تا ۵۰ سانتیمتر از انتهای لوله پر شود این لوله برای تامین رطوبت ته چاه می باشد و در فصول گرم سال تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد. لازم بذکر است در مواردی که چاه ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده باشد و یا کلا در جاهایی که رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد نیازی به قراردادن لوله نمی باشد

بعد از قراردادن لوله پلیکا به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر از بالای صفحه مسی را با دوغاب آماد شده پر مینمائیم

الباقی چاه را هم تا ۱۰ سانتیمتر بر سر چاه مانده ، با خاک معمولی همراه با ماسه یا خاک سرند شده کشاورزی پر می نمائیم و ۱۰ سانتیمتر از چاه را برای نفوذ آب باران و آبهای سطحی به داخل چاه با شن و سنگریزه پر می نمائیم .

تاثیر آماده سازی محل احداث الکترود زمین
در بعضی موارد، برای کم کردن مقاومت اتصال به زمین ممکن است لازم باشد اقدام به آماده سازی و یا حتی تعویض خاک شود. آماده سازی خاک با استفاده از مواد شیمیایی انجام می شود. در این صورت لازم است ترتیبی اتخاذ شود که در نتیجه کم شدن و شسته شدن املاح در طول زمان، آماده سازی پیوسته در حال تجدید و یا تکمیل باشد. تا از کارآیی اتصال زمین کاسته نشود. از طرف دیگر در انتخاب روش آماده سازی برای هر موقعیت، لازم است محیط زیست و اثری را که مواد شیمیایی در آن باقی خواهند گذارد، به حساب آورد.
برای ایجاد یک اتصال زمین با عمری طولانی، شاید لازم باشد زمینی را که بلافاصله در اطراف الکترود قرار دارد با خاک یا ماده ای که مقاومت ویژه آن کم است، تعویض نمود. بهترین نمونه های این نوع آماده سازی عبارتند از:
– بتونیت

– بتن
– بتن خاص با سیمان هادی که در آن از گرانولهای کربن یا خاکه ذغال به جای ماسه استفاده می شود. این نوع آماده سازی مخصوصاً درزمینهای سنگی و زمینهایی که لایه سنگی در نزدیکی سطح آن قرار دارد بسیار موثر می باشد.

– روش سنتی، با استفاده از مخلوطی از نمک و ذغال.استفاده از خاکستر کک به علت خاصیت خوردگی شدید آن برای آماده سازی توصیه نمی شود.

اثر شکل الکترود بر مقاومت اتصال زمین
نظر به اینکه بیشترین افت ولتاژ در یک سیستم الکترود زمین، در حجم خاکی اتفاق می افتد که در فاصله حدود یک متری از سطح الکترود قرار دارد (تراکم جریان دراین ناحیه بیشترین مقدار را دارد)، لذا برای بدست آوردن حداقل مقاومت نسبت به زمین،لازم خواهد بود تراکم جریان در حجم ناحیه ای که در مجاورت الکترود قرار دارد، تا حدی که ممکن است کم باشد و سیستم به نحوی طرح شود که تراکم جریان با دور شدن از الکترود، به سرعت کم شود. برای رسیدن به این هدف لازم خواهد بود یکی از ابعاد حجم الکترود نسبت به دوبعد دیگر آن بزرگترین مقدار را داشته باشد. مثلاً استفاده از یک میله یا سیم یا تسمه نسبت به یک صفحه با همان سطوح جانبی ، ارجحیت دارد.
توجه شود که مقاومت یک الکترود با عکس مساحت جانبی آن نسبت مستقیم ندارد.
بررسی خصوصیات الکترودهای متداول و مقاومت آنهاالکترودهای اتصال به زمین را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

-الکترودهای مصنوعی ، و
-الکترودهای موجود یا طبیعی

الکترودهای مصنوعی
الکترودهای مصنوعی آنهایی هستند که فقط با هدف ایجاد اتصال به زمین برای تاسیسات الکتریکی نصب
می شوند.الکترودهای مصنوعی را،از نظر نحوه استقرار آنها در زمین ،می توان به سه گروه تقسیم نمود:
– الکترودهای صفحه ای- الکترودهای قائم
– الکترودهای افقی

الکترودهای موجود
الکترودهای موجود آنهایی هستند که با هدفی دیگر درزمین نصب شده اند و ممکن است در صورت وجود شرایط لازم برای ایجاد اتصال به زمین از آنها به عنوان الکترود استفاده کرد.
الکترودهای موجود شناخته شده به قرار زیر می باشند:
– غلافهای هادی کابلها
– اجزای فلزی سازه ها- سپرهای فلزی و میلگردهای شمعهای بتنی
– لوله کشی آب- لوله کشی های فلزی دیگر
– هر گونه تاسیسات زیرزمینی فلزی که در تماس با زمین بوده ومانعی برای استفاده از آن به عنوان الکترود زمین وجود نداشته باشد.

الکترودهای صفحه ای کم عمق
درمناطقی از دنیا که بطور کلی جوی نمناک دارند، استفاده از الکترودهای صفحه ای عمیق مرسوم نیست زیرا علت اصلی دفن صفحه الکترود در عمق بیشتر دستیابی به نم بیشتر و مقاومت ویژه کمتر زمین است. دراین گونه مناطق، الکترودها معمولاً از مس با ضخامت حداقل ۲ میلیمتر یا آهن گالوانیزه گری با ضخامت حداقل ۳ میلیمتر است. در انگلستان جنس صفحه مورد استفاده برای این الکترودها معمولاً چدن موجدار یا دنده دار است به ضخامت حداقل ۱۲ میلیمتر و به ابعاد ۲،۱×۲،۱ متر.
اتصال هادی زمین به صفحه زمین باید دست کم در دو نقطه مجزا انجام و برای هادی زمین و صفحه الکترود از دو جنس مختلف، محل اتصالها با ماده ای قیر مانند اندود شود تا این نقاط از عوارض الکترولیتی در امان بماند. در مواردی که امکان خوردگی سریع هادی زمین وجود داشته یا هادی زمین با مقطع کم انتخاب شده باشد، توصیه می شود هادی زمین از نوع عایقدرا باشد تا از خوردگی سریع آن دراثر عوارض الکترولیتی پیشگیری شود. البته در این صورت سهم هادی لخت در کم کردن مقاومت زمین از دست خواهد رفت.اگر یک الکترود صفحه ای مقاومت لازم را ارائه نداد، میتوان از چند صفحه به صورت موازی استفاده کرد. برای رسیدن به حداقل مقاومت با صفحات موازی ، قاعدتاً لازم است حداقل فاصله الکترودها نسبت به هم ۱۰ متر ، ولی با توجه به عمق کم دفن، حداقل فاصله موثر آنها را می توان حتی تا ۲ متر تقلیل داد. در این صورت مقاومت مجموعه دو صفحه نسبت به مقدار بدست آمده از محاسبه(با استفاده ار رابطه بالا)، بیش از حدود۲۰% تفاوت نخواهد داشت.
توصیه بعضی مقامات دیگر برای حفظ مقاومت الکترودها در حد معقول این است که هنگام نصب چند الکترود صفحه ای به صورت موازی ، فاصله ای به مقدار سه برابر بزرگترین بعد صفحه ، بین آنها برقرار شود.در مورد بعضی از لایه های خاک با مقاومت ویژه زیاد ، آماده سازی محل دفن الکترود بجا خواهد بود.

اجرای سیستم ارتینگ در مراکز مسکونی

گودالی حفر می کنیم با عمق حداقل یک و نیم متر و یا بیشتر ….

البته عمق این گودال بهتر است از دو متر کمتر نباشد و رطوبت کافی در کف آن وجود داشته باشد. بعبارت دیگر عمق چاه ارت را تا حدی افزایش می دهیم که در کف آن به رطوبت کافی برسیم اما عمق آن از دو متر کمتر نباشد.

مقدار رطوبت باید به حدی باشد که دست براحتی نمناک شود و اگر دو تا سه روز چاه را به حال خود رها کنیم همچنان رطوبت خود را حفظ کرده باشد و خشک نشده باشد، اگر خشک شده بود باید باز هم مقداری عمق را افزایش دهیم.

سپس کف چاه را با مقداری خاک ذغال و نمک نمناک پر می کنیم و لایه ای خاک بر روی آن می ریزیم، سپس الکترود را داخل چاه می گذاریم بطوریکه با خاک ذغال و نمک مرطوب شده تماس نداشته باشد،آنگاه چاه را پر می کنیم؛ البته بهتر است اطراف الکترود را نیز خاک ذغال و نمک بریزیم تا مقاومت چاه ارت به حداقل مقدار ممکن برسد البته به شرطی که الکترود با این مواد تماس پیدا نکند و فقط با خاک تماس داشته باشد زیرا تماس الکترود با نمک باعث خوردگی و از بین رفتن آن در طول زمان می شود و ممکن است که چاه ارت حتی شش ماه هم دوام نیاورد و بر اثر پوسیدگی الکترود سیستم ارتینگ معیوب شود و شرایط خطر سازی را فراهم آورد.

البته به جای نمک و پودر ذغال از مواد شیمیایی نظیر سولفات منگنز و سولفات مس نیز استفاده می شود اما بهترین آنها همان نمک و پودر ذغال است زیرا این مواد شیمیایی به مرور زمان و بر اثر باران و تخلیه طبیعی در خاک از بین می رود.

نکته ی بسیار مهم دیگر اینکه زاویه ای که الکترود در زمین قرار می گیرد نباید از ۶۰ درجه تجاوز کند و باید حتماً الکترود بصورت عمودی در خاک قرار گیرد و فرقی نمی کند که الکترود میله ای باشد یا صفحه ای یا نعلی یا تسمه ای و یا غیره …

البته در الکترود های نعلی یا الکترودهایی که شبیه چرخ گاری ساخته می شوند اگر به مرکز آنها میله وصل بود بایستی میله بطور عمود در زمین قرار گیرد و نعل یا چرخ متصل شده به آن بصورت افقی در ته چاه خوابانیده شود، اما اگر فقط از یک نعل فلزی بزرگ استفاده می کنید بایستی آنرا بطور عمودی و در عمق مناسب در زمین قرار دهید. و در نهایت الکترود را بگونه ای در زمین قرار دهید که با سطح زمین حداقل ۵۰ سانتی متر فاصله داشته باشد و اگر چاه ارت برای تخلیه ی جریانهایی با ولتاژ بزرگ منظور شده است بایستی حداقل یک الی یک و نیم متر با سطح زمین فاصله داشته باشد تا ولتاژ گام ایجاد نشود.

یادتان باشد شما فقط زمانی مجاز خواهید بود که میله را در زمین بکوبید(فرو کنید) و یا با زاویه بیشتر از ۶۰ درجه و بدون مواد شیمیایی در زمین قرار دهید که منطقه کوهستانی باشد و به خاطر وجود صخره های قطور رعایت استانداردها مقدور نباشد که البته آن هم تابع تمهیداتی است …

همانطور که متوجه شدید یکی از راههای کاهش مقاومت زمین استفاده از مواد شیمیایی و پودر ذغال و نمک بود. راه دیگر استفاده از چاههای ارت بیشتر و متصل کردن آنها به یکدیگر است. بطوریکه فاصله ی هر کدام از این چاهها از دو و نیم برابر طول الکترود کمتر نباشد. این عمل دو مزیت دارد :

یکی اینکه مقاومت زمین را بشدت کاهش می دهد و دوم اینکه قدرت چاه ارت را افزایش می دهد و سیستم ارتینگ قادر خواهد بود جریان های بالاتری را بدون صدمه دیدن و ایجاد خطر به زمین تخلیه کند.

زیرا اگر سیستم ارتینگ معیوب باشد و الکترود به سطح زمین بسیار نزدیک باشد و یا مقاومت زمین زیاد باشد سبب ایجاد ولتاژهای گام خواهد شد ضمن اینکه عمل حفاظت و زمین کردن را نیز بخوبی نمی تواند انجام دهد.

با توجه به توضیحات فوق اگر ما جریان بالایی را برای تخلیه به زمین تحت نظر داشته باشیم باید سیستم ارتینگ قوی و کارآمدی را برای اینکار انتخاب کنیم بطوریکه بتواند این جریان بالا را که تحت ولتاژ بالایی نیز می باشد، بزمین تخلیه کند.

نقاطی که معمولا در شبکه ها و تاسیسات صنعتی و مسکونی بایستی به ارت متصل شوند به شرح زیر می باشد …

۱- یکی از دو سیم ثانویه ترانسفورماتور تکفاز دو سیمه

۲- سیم نول یک سیستم سه فازه چهار سیمه فشار ضعیف

۳- سیم نول یک سیستم سه فازه چهار سیمه فشار ضعیف ( در فواصل معین مثلاً سه تیر در میان)

۴- مرکز ستاره ترانسفورماتور سه فاز

۵- ترمینال زمین برقگیرها

۶- بدنه یا محفظه ی کلیه ی دستگاههای برقی و ترانسفورماتورهای هوایی و زمینی

۷- تاورها و دکلهای فلزی و هر میله ی فلزی با ارتفاع بیش از ۳۰ متر

۸- بدنه ی سوله ها و اسکلت فلزی ساختمان ها بخصوص اگر در دسترس باشند

۹- یک سیم ثانویه هر کدام از ترانسفورماتورهای جریان و ولتاژ

۱۰- سیم نول کلیه مشترکین در محل ورود برق به مکان آنها ( در محل کنتور )

۱۱- بدنه ی فلزی کلیه ی وسایل برقی که در داخل حمام، دستشویی و یا آشپزخانه استفاده می شوند

در هنگام راه اندازی سیستم ارتینگ که مقاومت آن از ده اهم و در صورت امکان از ۵ اهم تجاوز نکند. البته در جاهای حساس مانند نیروگاه و پست های انتقال و فوق توزیع این مقاومت حتی به دو اهم هم می رسد.

در نهایت چاه ارت باید در مکانی منظور شود که خاکش همواره مرطوب باشد و در صورت امکان آب های سطحی را به توسط کانالها و گودالهایی بر روی مکانی که چاه ارت در آنجا قرار دارد هدایت می کنند تا همیشه خاک آن ناحیه مرطوب باشد.

سه ترمینال یا پیچ فلزی بر روی این دستگاه وجود دارد که پیچ وسطی قطورتر می باشد و دو پیچ دیگر کم قطر و کوچک می باشند و معمولا پیچ قطور در میان دو پیچ کوچک می باشد.

الکترود چاه ارت را قبل از اتصال به تابلو اصلی یا قبل از اتصال به دستگاه مورد نظر، ابتدا به پیچ بزرگ دستگاه مگر وصل می کنند و هر کدام از پیچ ها (ترمینال ها) ی کوچکتر بوسیله ی سیم مناسب با فاصله مثلا ۱۵ متر از چاه ارت و مخالف جهت هم با میخ به زمین کوبیده می شوند و اطراف محل کوبیده شدن میخ آب نمک می ریزند.

منظور از مخالف جهت هم اینست که مثلا یک میخ در فاصله ی ۱۵ الی ۲۰ متری و در جهت شمال چاه ارت بوسیله ی سیم مثلا دو و نیم میلیمتر مربعی وصل می کنند و ترمینال دیگر را در سمت جنوبی چاه ارت با همان مشخصات فاصله ای با میخ به زمین وصل می کنند و در پایان برای تماس الکتریکی بهتر میخ با زمین اطراف آنرا مقداری آب یا آب نمک می ریزند و چند دقیقه می گذارند تا خاک آن خوب خیس بخورد. سپس محرک دستگاه مگر را که ممکن است بصورت هندلی(چرخشی) و یا بوسیله ی یک کلید عمل کننده می باشد فعال کرده تا ولتاژ بالایی به زمین منتقل گردد و مقدار مقاومت زمین بر روی صفحه ی مدرج یا دیجیتالی آن نمایش داده شود.

معمولا تست چاه ارت بهتر است هر دو ماه یکبار انجام شود و در مکان هایی که چاه ارت اهمیت بالایی دارد این زمان کمتر نیز می باشد.

اتصال سیم به صفحه مسی
اتصال سیم به صفحه مسی بسیار مهم می باشد و هرگز و در هیچ شرایطی نباید این اتصال تنها با استفاده از بست ، دوختن سیم به صفحه و یا … برقرار گردد.بلکه حتما باید سیم به صفحه جوش داده شود و برای استحکام بیشتر با استفاده از ۲ عدد بست سیم به صفحه ( ردیف ۱۵ جدول مصالح مورد نیاز )بسته شده و محکم گردد. برای جوش دادن قطعات مسی به یکدیگر از جوش برنج یا نقره استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به این نوع جوش از جوش (Cad weld) استفاده گردد .

نصب شینه و میله برقگیردر واحد های مسکونی

شینه داخل ساختمان باید توسط مقره هایی از دیوار ساختمان ایزوله گردد.قطر و طول شینه بستگی به تعداد انشعابات داخل ساختمان دارد .(تمامی تجهیزات داخل ساختمان بایستی بطور جداگانه و موازی به این شینه متصل گردد.) در حالتیکه دکل روی ساختمان قرار داشته باشد سیم میله برقگیر نبایستی از داخل ساختمان برده شود بلکه باید خارج از ساختمان سیم کشیده شود و همینطور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان تا شینه ورودی ساختمان باید عایق دار باشد.
در پای دکل توسط بست ، سیم میله برقگیر به یکی از پایه های دکل خیلی محکم متصل شود و تا بالای دکل به میله برقگیر متصل گردد. لازم بذکر است مسیر میله برقگیر از کابلهایی که به آنتنها می روند باید جدا باشد.