بطور کلی سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر دارای تجهیزاتی به شرح زیر می باشند:

• – آشکار ساز دود
• – آشکار ساز حرارت
• – آشکار ساز ترکیبی دود/حرارت
• – آشکار ساز گاز منو اکسید کربن
• – شاستی اعلام حریق
• – هشدار دهنده صوتی و نوری
• – کنترلر صدای هشدار دهنده صوتی
• – انواع ورودی و خروجی ها

طراحی این سیستمها، همچون سیستمهای اعلام حریق کانونشنال بر اساس تاییدیه های BS 5839 و NFPA صورت می پذیرد. تفاوتهای اصلی این سیستم با سیستم اعلام حریق کانونشنال از مفهوم واژه آدرس پذیر ناشی می گردد، چرا که در هر سیستمی وجود آدرس اختصاصی موجب دسترسی اختصاصی به اطلاعات آن آدرس می گردد که این امر خود در بستر یک شبکه مفهوم پیدا می کند
وجود آدرس اختصاصی در این سیستم موجب گردیده تا در صورت بروز خطا و یا اعلام حریق توسط هر یک از سنسورهای ورودی (دتکتورها و یا شاستی های اعلام حریق)، محل دقیق آن به سرعت قابل شناسایی باشد که در سیستم های کانونشنال به طور کلی میسر نبود. همچنین با توجه به وجود سیگنالهای دیجیتال بین دتکتورها و پانل، امکان تنظیم مد کارکرد دتکتور (در دتکتورهای حرارتی و دودی حرارتی) و امکان دسترسی به اطلاعات دقیق مورد اندازه گیری از قبیل دود و حرارت، برای کاربران میسر می باشد.
در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، شبکه ای که تجهیزات این سیستم را در بر می گیرد، لوپ نامیده می شود. حداکثر تعداد تجهیزات قابل نصب در هر لوپ در حالت کلی به شرکت سازنده تجهیزات وابسته می باشد ولی به طور معمول تعداد این تجهیزات ۱۲۸ عدد می باشد. در ادامه شرح وظایف و مشخصات کلی هریک از اجزای این سیستم به اختصار شرح داده خواهد شد:

آشکار ساز دود

• – در سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر این آشکار ساز نقش اندازه گیری میزان غلظت موجود در هوا را برعهده دارد. همچنین با توجه به خواص ذکر شده از این سیستمها، این دتکتور قادر است تا میزان دقیق غلظت دود را علاوه بر گزارش حریق یا خطا به پانل اعلام حریق منتقل نماید. در ادامه برخی از ویژگی های این آشکار ساز به استحضار می رسد:
• – مجهز به سنسور های IR یا یونیزاسیون
• – قابلیت تنظیم میزان حساسیت دود
• – طول عمر بالا
• – کاهش هشدارهای کاذب
• – مجهز به LED نمایشگر با قابلیت نمایش ۳۶۰ درجه ای جهت نمایش وضعیت آشکارساز
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

آشکار ساز حرارت

• – در سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر این آشکار ساز نقش اندازه گیری میزان دمای هوا را برعهده دارد. همچنین با توجه به خواص ذکر شده از این سیستمها، این دتکتور قادر است تا میزان دقیق دما را علاوه بر گزارش حریق یا خطا به پانل اعلام حریق منتقل نماید. همچنین یکی دیگر از مشخصات این آشکار ساز قابلیت انتخاب مد کاری آشکار ساز توسط پانل اعلام حریق می باشد. در ادامه برخی از ویژگی های این آشکار ساز به استحضار می رسد:
• – قابلیت تنطیم دمای آلارم
• – قابلیت تنظیم میزان حساسیت دما
• – طول عمر بالا
• – کاهش هشدارهای کاذب
• – مجهز به LED نمایشگر با قابلیت نمایش ۳۶۰ درجه ای جهت نمایش وضعیت آلارم
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

آشکار ساز ترکیبی دود/ حرارت

• – – در سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر این آشکار ساز نقش اندازه گیری توامان میزان غلظت دود و دمای هوا را برعهده دارد. همچنین با توجه به خواص ذکر شده از این سیستمها، این دتکتور قادر است تا میزان دقیق غلظت دود و دمای محیط را علاوه بر گزارش حریق یا خطا به پانل اعلام حریق منتقل نماید. همچنین یکی دیگر از مشخصات این آشکار ساز قابلیت انتخاب میزان حساسیت به هریک از عوامل دود یا دما توسط پانل اعلام حریق می باشد. در ادامه برخی از ویژگی های این آشکار ساز به استحضار می رسد:
• – قابل استفاده به عنوان آشکار ساز دود و یا حرارت به صورت جداگانه
• – قابلیت تنظیم میزان حساسیت دود یا حرارت
• – قابلیت تنطیم دمای آلارم
• – طول عمر بالا
• – کاهش هشدارهای کاذب
• – مجهز به LED نمایشگر با قابلیت نمایش ۳۶۰ درجه ای جهت نمایش وضعیت آلارم
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

آشکار ساز گاز منو اکسید کربن

• – در سیستمهای اعلام حریق آدرس پذیر این آشکار ساز نقش اندازه گیری میزان منو اکسید کربن در هوا را برعهده دارد. همچنین با توجه به خواص ذکر شده از این سیستمها، این دتکتور قادر است تا میزان دقیق این گاز را علاوه بر گزارش حریق یا خطا به پانل اعلام حریق منتقل نماید. آشکار نمودن نشت این گاز از آن جهت مورد توجه قرار دارد که، نشت این گاز حتی بدون بروز حریق ممکن می باشد و بسیار سمی و کشنده است. در ادامه برخی از ویژگی های این آشکار ساز به استحضار می رسد:
• – طراحی ویژه جهت جلوگیری از گاز گرفتگی
• – طول عمر بالا
• – مجهز به LED نمایشگر با قابلیت نمایش ۳۶۰ درجه ای جهت نمایش وضعیت آلارم
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

شاستی اعلام حریق

• – از این واحد به منظور اعلام حریق توسط افراد به صورت دستی مورد استفاده قرار می گیرد.
• – مجهز به پردازنده به منظور ارتباط با واحد کنترل
• – مجهز به LED نمایشگر جهت نمایش وضعیت آلارم
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

هشدار دهنده صوتی و نوری

• – این واحد وظیفه اعلام وضعیت هشدار را به افراد عهده دار می باشد. لازم به ذکر است که هشدار دهنده مورد بحث در این قسمت از اجزای سیستم اعلام حریق آدرس پذیر بوده و لذا دارای آدرش مخصوص در لوپ می باشد و جریان مصرفی خود را نیز از طریق لوپ تامین می نماید واحتیاجی به منبع تغذیه جداگانه ندارد .
• – مجهز به پردازنده به منظور ارتباط با واحد کنترل
• – جریان مصرفی بسیار کم
• – قدرت صدای خروجی ۱۲۰ دسی بل
• – مجهز به فلاشر LED
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

کنترلر صدای هشدار دهنده صوتی

• – این واحد جهت اتصال هشدار دهنده صوتی معمولی (غیر آدرس پذیر) به سیستم آدرس پذیر مورد استفاده قرار می گیرد و می توان به کمک این کنترل کننده حجم صدای خروجی هشدار دهنده را تنظیم نمود.
• – مجهز به پردازنده به منظور ارتباط با واحد کنترل
• – قابلیت تنظیم صدای آژیر های متصل به خروجی
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

انواع ورودی و خروجی ها

• – این تجهیزات جهت افزایش تعداد ورودی ها و خروجی های سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. از این ورودی ها و خروجی ها می توان جهت اتصال تجهیزات غیر آدرس پذیر به سیستم آدرس پذیر استفاده نمود.
• – قابلیت اتصال به تجهیزات سیستم اعلام حریق کانونشنال
• – قابلیت فعال سازی هشدار دهنده های صوتی و نوری
• – دارای تاییدیه های LPCB، VdS و SIL

سیستم اعلام حریق کانونشنال (متعارف):

این سیستم از قدیمی ترین سیستمهای اعلام حریق محسوب می شوند که علی­رغم تغییرات کیفی اندک، هم­چنان مورد استفاده قرار می­گیرد. در این سیستم چندین دتکتور و شستی که یک منطقه از ساختمان را پوشش می­دهند در قالب یک مدار به هم پیوسته، به تابلوی کنترل مرکزی متصل می­شوند. بنابراین هر مدار نماینده_­­ی یک منطقه(زون) است. نحوه­ی هم­بندی تجهیزات کشف و تشخیص نسبت به تابلوی کنترل مرکزی به صورت شاخه­ای و یا به عبارت دیگر شعاعی است. هر تابلوی کنترل مرکزی متعارف می­تواند ۲،۴،۸،۱۲ و یا مدارهای بیشتری را پشتیبانی کند.

بر طبق استاندارد، در این سیستم دتکتورها یا در حالت عادی هستند و یا آلارم(Fire Alarm)

این سیستم به وسیله­ی دو رشته سیم به دتکتورها و شستی وصل می­گردد که هر دو نیز از نوع مرسوم (Conv.) می­باشند.

مطابق همین موارد برای آژیر، زنگ و یا چراغ دوره گرد نیز سیم کشی می­گردد.

اولین عملکرد این پانل نشان­ دادن موقعیت آتش با دقت در حد زون می­باشد. پس بنابراین بهتر است در سیستم­های Conv.، زون­ها محدود باشد  تا جستجو سریع باشد.

دتکتورهای هر زون در یک گروه و به صورت شعاعی به یک زون پانل کنترل وصل می­گردند و زون­ها از یکدیگر جدا می­باشند و هر زون یک نشان­دهنده­ی جداگانه دارد. بر روی هر دتکتور یک LED موجود می­باشد که در هنگام عملکرد آن دتکتور، LED مربوطه چشمک می­زند.

هنگامی که یک زون فعال می­گردد (وضعیت اعلام حریق) بایستی به صورت فیزیکی در آن زون، دتکتور فعال شده ردیابی گردد، یعنی با چشم بگردیم و چراغ چشمک زن را پیدا کنیم. هم­چنین می­توان LED را جداگانه به دتکتور وصل کرد که به این تجهیز Remote LED (Indicator) گفته می­شود.

در صورتی که هر دتکتور به یک زون متصل باشد در هنگام عملکرد دتکتور محل حریق به راحتی مشخص می­گردد. این مسئله به خودی خود باعث بالا رفتن هزینه­ی خرید تابلوی آلارم می­گردد، زیرا که تعداد زون هر تابلوی Conventional زیاد شده و در نتیجه هزینه­ی  خرید آن بالا می­رود. در سیستم Conv. تمامی دتکتورهای یک زون به صورت مستقیم با یک مدار به هم­دیگر متصل می­گردند و انتهای آن به تابلوی آلارم (Unit Alarm) متصل شده و در هنگامی که بخواهیم از سیستم ایمنی (Security) استفاده کنیم، با دو رشته سیم دیگر تمامی کنتاکت­های نرمال بسته­ی دتکتورها را به صورت سری به تابلوهای آلارم متصل می­نمایند و در انتهای آخرین دتکتور مقاومت انتهایی نصب می­گردد که عملکرد آن بررسی خواهد شد. اضافه بر آن بعضی از دتکتورها مجهز به Switch Open، Schottky Diode می­باشند.درهنگامی که دتکتور به حالت آلارم می­رود ولتاژ مدار کم شده و در عمل مابقی دتکتورها غیر فعال می­شوند. در این حالت هیچ­گونه اطلاعات دیگری به پانل نمی­رسد.

منطقه بندی و زون بندی سیستم اعلام حریق متعارف:

سهولت، سرعت و دقت در تشخیص و تعیین محل وقوع حریق به ویژه ساختمان­های بزرگ، لزوم تقسیم بندی ساختمان به مناطق کوچکتر و مجزا را به وجود می­آورد و مهم­ترین عوامل تعیین کننده مرزهای آن، کاربری، مساحت و بخش بندی های ضد حریق ساختمان است.

هر ساختمان می­بایست به قسمت­های مختلف جهت تشخیص سریع حریق و اعلام آن تقسیم شود، تا بتوان به­وسیله­ی سیستم، تشخیص و اعلام، حریق را سریع­تر شناسایی کرد. مثلا در هنگام مشاهده­ی حریق می­توان با فشار شستی آژیر را به صدا درآورد. در صورتی­که زون­بندی اجرا نشده باشد، اعلام با تاخیر و موجب سردرگمی و تشخیص اشتباه می­شود

تاثیر عوامل یاد شده در تعیین مناطق با رعایت موارد زیر میسر می گردد:

 هر طبقه ساختمان که بیش از ۳۰۰ متر مربع باشد باید یک منطقه مجزا محسوب شود.

– حداکثر مساحت یک منطقه ۲۰۰۰ متر مربع است.

– اگر کل مساحت طبقات یک ساختمان ۳۰۰ متر مربع یا کمتر باشد می توان آن را یک منطقه محسوب داشت.

– بخش­بندی ضد آتش در ساختمان یکی از مهم­ترین شاخصه­های تعیین مناطق است. بنابراین علی رغم مساحت می باید به آتش بندی فضاها نیز توجه داشت. در این حالت مرزهای منطقه تشخیص حریق محدود به مرزهای بخش بندی ضد آتش است. به همین دلیل پلکان، چاه آسانسور یا شفت­های دیگر که به وسیله دیواره  های ضد حریق از فضاهای دیگر مجزا شده­اند می­توانند علی رغم مساحتی که دارند به عنوان یک منطقه در نظر گرفته شوند. بام ها نیز منطقه جداگانه ای محسوب می شوند.

– بنا به نحوه قرارگیری دیوارهای ضد حریق و فضاهای مجزا شده، مناطق ممکن است به صورت افقی (سطح طبقات) و یا عمودی (چاه آسانسور، پلکان و …)تعریف شوند.

– حداکثر فاصله­ی جستجو در یک منطقه نباید بیش از ۳۰ متر باشد. منظور از فاصله جستجو، مسافتی است که برای یافتن و رویت محل حریق باید طی شود. از این رو در ساختمان­هایی که دارای اتاق های متعدد هستند بهتر است در بالای درهای مشرف به راهروها، چراغ های نشانگر نصب گردد. در برخی ساختمان ها ممکن است نصب چراغ نشانگر با توجه به محدودیت فاصله­ی جستجو موجب کاهش سطح مناطق و افزایش تعداد آن­ها گردد.

– مناطق را از نظر هم بندی و سیم کشی می توان به دو گروه منطقه­ی تشخیص و منطقه­­ی هشدار تقسیم نمود. در منطقه­ی تشخیص، هم­بندی بین دتکتورها و شستی های اعلام حریق در سطح معینی که به عنوان یک منطقه تعریف شده است صورت می گیرد و به هنگام عمل نمودن یک شستی و یا فعال شدن یک دتکتور اتوماتیک، چراغ مربوط به همان منطقه و یا کد مربوط به همان دتکتور (در سیستم آدرس پذیر) در تابلوی کنترل مرکزی روشن می­شود. در حالی که هم­بندی بین آژیرها و سایر هشدار دهنده­های صوتی در عین حالی که ممکن است در یک منطقه انجام پذیرد، اما به هنگام فعال شدن می­تواند چند منطقه مجاور و یا همه مناطق را شامل شود. بنابراین یک منطقه هشدار می تواند شامل چندین منطقه­ی تشخیص گردد.

– مناطق تشخیص، ورودی­ها و مناطق هشدار، خروجی های تابلوی کنترل مرکزی را تشکیل می­دهند. یکی از عوامل مهم در تعیین مشخصات تابلوی کنترل مرکزی، تعداد مدارهای ورودی و خروجی است.

عدم منطقه بندی صحیح و هم­چنین افزایش تعداد مناطق بدون پیروی از منطقی خاص، باعث سردرگمی و ابهام در تعیین محل حریق می شود

سیستم اعلام حریق زیمنس (SIEMENS)، سربروس پرو (CERBERUS PRO)، سینتسو (SINTESO)، سینووا (SYNOVA)، الگورکس (ALGOREX)، …