مقدمه:

کنتاکتور در واقع کلیدی اتوماتیک است که با اعمال ولتاژ کنتاکت ها یا تیغه های آن تغییر وضعیت میدهند.

این تغییر وضعیت نسبت به اینکه در ابتدا چگونه در مدار قرار گرفته بوده است ، و منطق سخت افزاری مورد انتظار از کنتاکتور در تابلو برق چیست انواع کاربرد این وسیله را مشخص میکند.

کنتاکتورها ساختمانی بسیار شبیه به رله دارند با این تفاوت که به گونه ای طراحی شده اند که در مدارهای با جریان و ولتاژ بالا مناسب برای بکار گیری باشند.

کنتاکتورها در گستره و اندازه‌های مختلفی موجودند.

از کنتاکتورهای کوچک با ولتاژ ۲۴V DC که به سادگی در یک دست جا می‌گیرند و توانایی قطع تنها ۱ آمپر را دارند، گرفته تا کنتاکتورهای با پهنا (یا درازای) ۱ متر (یارد) با ولتاژهای چند کیلوولت و آمپراژ چند هزار آمپر.

کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از :

الکتروموتورها،

بانکهای خازنی،

مدارات روشنایی،

گرمکن‌های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شوند.

ساختمان کنتاکتور:

این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد،تشکیل شده است.

وقتی بوبین به برق وصل میشود با استفاده از خاصیت مغناطیسی ،نیروی کششی فنر را خنثی میکند.

درنتیجه هسته فوقانی به هسته تحتانی متصل میگردد.

با این عملکرد تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل میشود.

در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود ،در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دوباره به حالت اول باز میگردد.

مصارف کنتاکتور:

کنترل نور افکنی

کنتاکتورها را اغلب برای تامین کنترل مرکزی تاسیسات نورپردازی بزرگ استفاده می کنند،

مثلاً یک ساختمان اداری یا یک ساختمان تجاری. برای کاهش مصرف برق در سیم پیچ های کنتاکتور، از کنتاکتورهای چِفت (latching) استفاده می شود که دارای دو سیم پیچ عمل کننده هستند.

یک سیم پیچ، که بطور لحظه ای جریان دار می شود، کنتاکت های مدار قدرت را می بندد، که پس از آن بطور مکانیکی بسته نگه داشته می شوند؛ سیم پیچ دوم کنتاکت ها را باز می کند.

استارتر مغناطیسی

استارتر مغناطیسی دستگاهی است که برای تامین توان موتوهای الکتریکی طراحی شده است.

این وسیله کنتاکتور را به عنوان قطعه ای حیاتی در بر دارد، و در عین حال در وضعیت های قطع برق، کسر ولتاژ و اضافه بار، محافظت ایجاد می کند.

کنتاکتور خلاء

کنتاکتورهای خلا از کنتاکت های کپسوله شده بطری خلاء برای جلوگیری از قوس استفاده می کنند.

این نوع سرکوب قوس اجازه می دهد که کنتاکت ها بسیار کوچکتر باشند و فضای بسیار کمتری را نسبت به کنتاکت های شکست هوا (air break contact) در جریان های بالا استفاده کنند.

از آنجایی که کنتاکت ها کپسوله شده هستند، کنتاکتورهای خلاء در کارهای نه چندان تمیز مثل حفاری معدن استفاده گسترده ای دارند.

کنتاکتورهای خلاء تنها برای سیستم های AC قابل استفاده هستند.

قوس AC تولید شده هنگام باز شدن کنتاکت ها در نقاط صفر شونده شکل موج جریان، خود را خاموش می کند، و خلاء جلوی وقوع مجدد قوس را در کنتاکت های باز می گیرد.

بنابراین کنتاکتورهای خلاء در مختل کردن انرژی قوس الکتریکی بسیار کارآمد هستند.

این نوع کنتاکتور هنگامی که به کلید زنی (سوییچینگ) سریع نیاز باشد استفاده می شود.

زیرا زمان شکست بیشینه توسط تناوب شکل موج AC تعیین می شود.

در حالتی که توان ۶۰HZ باشد (استاندار ایالات متحده)، برق در ۱۲۰/۱ یا ۰٫۰۰۸۳۳۳  ثانیه قطع می شود.