مقدمه:
هادیها برای جلوگیری از اتصال کوتاه به یکدیگر در کابلهای چند رشتهای و جلوگیری از اتصال کوتاه بین هادیها و زمین و محیط اطراف به موادی به عنوان عایق الکتریکی نیاز دارند.
استفاده از عایق دور یک هادی جهت جدایی بین هادیها به کار میرود.
بیشتر عایقهای کابل را پلیمر و ندرتا کاعذ آغشته به روغن تشکیل میدهند.
جنس و تعداد لایهها را با توجه به نوع کابل و کاربرد آن انتخاب میکنند.
برای محافظت در مقابل نیروهای فیزیکی و آسیبهای شیمیایی، یک پوشش خارجی یک لایه و یا چند لایه روی عایق و هادی قرار میگیرد.
انواع عایق کابل:
۱: عایق پلاستیکی، پروتودور یا پی وی سی (PVC)
محدوده کارکرد حرارتی PVC بین ۶۰ تا ۲۵۵ درجه سانتی گراد میباشد.
کابلهای با روکش PVC، دارای پایداری مناسبی در مقابل روغن، اسیدها، قلیاها، نورخورشید، گرما، باد و خراش میباشند.
همچنین تغییر فرمول آن باعث ایجاد یک پوشش خارجی مناسب برای کابلهای گوناگون که در شرایط مختلفی هیتند میشود.
مانند کابلهای:
آنتن،
کابلهای کنترل،
کابلهای روشنایی،
و کابلهای ویژه دفن مستقیم در زمین یا دیوار و ….
از مزایای این عایق میتوان، غیر قابل اشتعال بودن و ثبات شیمیایی بالا (کهنه نشدن) را نام برد.
از این کابلهای با عایق PVC، در انتقال و توزیع انرژی الکتریکی کارخانجات و شبکههای الکتریکی تا یک کیلوولت استفاده میگردد.
۲: عایق پلی اتیلن PET
پلی اتیلن ویژگیهای الکتریکی مناسبی دارد و با توجه به ثبات دی الکتریک بسیار کم آن، مقاومت عایقی بسیار بالایی برای استفاده در مدارات فرکانس بالا دارد.
پلی اتیلن بسیار سفت و سخت میباشد.
عیب این عایق انعطاف پذیری کم و قابل اشتعال بودن میباشد؛ که مشکل قابل اشتعال بودن را با استفاده از روکش خارجی PVC حل میکنند.
کابل با عایق پلی اتیلن در ولتاژهای بالای KV۲۰ به کار میرود.
۳: عایقهای لاستیکی مانند تفلون
تفلون دارای خواص الکتریکی، حدود تغییرات وسیع حرارتی و مقاومت شیمیایی بسیار عالی میباشد.
ولی پایداری مناسبی در برابر تشعشع هستهای و ولتاژ بالا ندارد.
تفلون قابل تزریق بوده و برای تزریق عایق سیم و کابل به صورت طولی به کار میرود.
تفلون را تنها باید روی هادیهای با پوشش نقره یا نیکل تزریق کرد.
۴: کاغذهای آغشته به روغن مخصوص
کابلهای با عایق کاغذی اشباع شده، برای ولتاژهای بالا ۵ / ۳ تا ۶۳ کیلووات ساخته میشود این نوع کابل را کابل کمربندی نیز میگویند.
این کابل فشار قوی و مناسب برای نصب مستقیم در زیرزمین بوده و در محل هایی که امکان زنگ زدگی و خوردگی وجود دارد مانند پمپ بنزینها و مناطق نفتی نباید استفاده گردد.
رنگ عایق کابلها:
برای جلوگیری از اشتباه و تشخیص سیم کابلها از یکدیگر، عایق سیمهای هادی را در رنگهای مختلف انتخاب میکنند که با توجه به تعداد هادیها در داخل کابل و استاندارد ساخت کابل متفاوت میباشد.
بعنوان مثال هستههای رنگی باید به صورت زیر استفاده شود:
سبز_زرد:
باید همواره به عنوان هادی حفاظتی استفاده شود.
این هسته در هیچ کاربرد دیگری نباید استفاده گردد.
رنگ آبی:
به عنوان هادی خنثی استفاده میشود.
از این هسته میتوان مطابق نیاز استفاده نمود، اما نه به عنوان هادی حفاظتی. اگر کابل مربوطه به منبع تغذیه سیستمهای مخابراتی باشد از هسته سبز_زرد باید به طور مشخص به عنوان هادی حفاظتی استفاده شود.