Daily Archive: ۳ مهر ۱۳۹۶

نکات فنی اجرایی در سیستم ارت
بطور کلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد که ذیلاً ضمن بیان آنها ، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یک بیان میگردد .
۱ـ زمین عمقی :در این روش که یک روش معمول می باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده می شود.
۲- زمین سطحی:در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود ۸۰ سانتیمتر اجرا می گردد.
در چه شرایطی از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده نمائیم ؟
در مکانهایی که :
ـ فضای لازم و امکان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد .
ـ ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور .
ـ پستی و بلندی محوطه سایت کم باشد .
ـ فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد .
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد .
اجرای ارت به روش عمقی :
الف ـ انتخاب محل چاه ارت :
چاه ارت را باید در جاهایی که پایین.ترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به رطوبت حتی.الامکان در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی که بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمینهای چمن ، باغچه.ها و فضاهای سبز حفر نمود.
ب- عمق چاه
با توجه به مقاومت مخصوص زمین ، عمق چاه از حداقل ۴ متر تا ۸ متر و قطرآن حدودا ۸۰ سانتیمتر می تواند باشد.
در زمین هایی که با توجه به نوع خاک دارای مقاومت مخصوص کمتری هستند مانند خاکهای کشاورزی و رسی عمق مورد نیاز برای حفاری کمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی که دارای مقاومت مخصوص بالاتری هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر می باشد.
برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک از دستگاههای خاص استفاده می گردد.
در صورتی که تا عمق ۴ متر به رطوبت نرسیدیم و احتمال بدهیم در عمق بیشتر از ۶ متر به رطوبت نخواهیم رسید نیازی نیست چاه را بیشتر از ۶ متر حفر کنیم .
بطور کلی عمق ۶ مترو قطر حدود ۸۰ سانتیمتر برای حفر چاه پیشنهاد می گردد.
محدوده مقاومت مخصوص چند نوع خاک در جدول زیر آمده است.
نوع خاک مقاومت مخصوص زمین ( اهم متر )
باغچه.ای ۵ الی ۵۰
رسی ۸ الی ۵۰
مخلوط رسی ، ماسه.ای و شنی ۲۵ الی ۴۰
شن و ماسه ۶۰ الی ۱۰۰
سنگلاخی و سنگی ۲۰۰ الی ۱۰۰۰۰
ج ـ مصالح مورد نیاز
مصالح مورد نیاز و مشخصات آن برای اجرای چاه ارت ( روش عمقی ) و Rod کوبی ( روش سطحی ) در جدول زیر آمده است.
ردیف نوع جنس توضیحات
۱ میله برقگیر میله برقگیر به طول ۵/۱متر و قطر آن۱۶ میلیمتر وجنس آن مس خالص و نوک تیزباشد
۲ بست میله برقگیر به سیم ارت جهت اتصال میله برقگیر به سیم ارت در نقاطی که ارتفاع دکل حدودا ۲۰ متر باشد
۳ یوبولیت جهت استغاده در میله برقگیر
۴ بست سیم به دکل سیم نمره ۵۰ را به اندازه های لازم بریده و رشته رشته کرده جهت اتصال سیم ارت به دکل استفاده می نمائیم ۵ تسمه آلومینیومی یا مسی در اندازه ۳*۳۰*۱۰۰ میلیمتر عدد بکار گیری با یوبولیت جهت بستن میله برق گیر در دکل های مهاری
۶ سیم مسی نمره ۵۰ متر ۷ رشته
۷ کابلشو نمره ۵۰ جهت اتصال سیستم ارت به شینه داخل سایت و یا اتصال پای دکلهای مهاری و خود ایستا به سیستم ارت
۸ لوله پلی اتیلن ۱۰ اتمسفر برای ایجاد پوشش عایق روی سیم مسی در محوطه و محل تردد
۹ بست لوله پلی اتیلن همراه پیچ و رولپلاک جهت اتصال لوله پلی اتیلن به دیوار
۱۰ پودر انفجاری cadweld جهت جوش دادن سیم به صفحه یا سیم به میله ROD یا اتصال سیمها به یکدیگردر نقاطی که دسترسی به جوش نقره یا جوش برنج وجودندارد .
۱۱ شینه مسی به ابعاد ۳*۳۰*۲۵۰ میلیمتر برای نصب در داخل سایت و اتصال دستگاهها به آن
۱۲ صفحه مسی ۵٫*۵۰*۵۰ مورد استفاده در روش عمقی ×
۱۳ مقره همراه پیچ و رولپلاک جهت اتصال شینه مسی به دیوار
۱۴ پیچ و مهره نمره ۸ با واشر فنری و تخت جهت استفاده شینه مسی –پلیت-شینه پای دکل و …
۱۵ بست سیم به صفحه مسی به منظورمحکم کردن اتصال سیم روی صفحه مسی
۱۶ بست دو سیم نمره ۵۰ جهت اتصال دو سیم نمره ۵۰ روی زمین
۱۷ پلیت مخصوص اتصال میله برقگیر به دکل برای دکل های خود ایستای ۶۰متری استفاده می گردد.
۱۸ شینه مسی مخصوص پای دکل ۳*۳۰*۱۰۰ برای وصل نمودن پای دکل های خود ایستای ۶۰متری به سیستم ارت
۱۹ میله ROD در روش سطحی استفاده می گردد.
۲۰ بست مربوط به سیم مسی و میله ROD برای اتصال سیم به میله برقگیر یاROD
۲۱ کرپی ابروئی همراه پیچ و مهره برای بستن میله برقگیر به دکل های ۱۰۰ فوتی و دکل های خود ایستای لوله ای
۲۲ بنتونیت اکتیو کیلو برای روش عمقی و سطحی
۲۳ بست میله برقگیر به پلیت جهت اتصال میله برقگیر به پلیت در دکلهای خود ایستای۶۰متری
× : صفحه مسی به ابعاد ۵/.*۴۰*۴۰ سانتیمتر برای مناطق شمالی کشور و ۵/۰*۵۰*۵۰ سانتیمتر برای مناطق نیمه خشک مانند تهران و ۵/۰*۷۰*۷۰ سانتیمتر برای مناطق کویری استفاده شده و محصول کارخانه مس شهید باهنر باشد . از صفحه مسی با ضخامت ۳ یا ۴ میلیمتر نیز می توان استفاده نمود.
د – اتصال سیم به صفحه مسی
اتصال سیم به صفحه مسی بسیار مهم می باشد و هرگز و در هیچ شرایطی نباید این اتصال تنها با استفاده از بست ، دوختن سیم به صفحه و یا … برقرار گردد.بلکه حتما باید سیم به صفحه جوش داده شود و برای استحکام بیشتر با استفاده از ۲ عدد بست سیم به صفحه ( ردیف ۱۵ جدول مصالح مورد نیاز )بسته شده و محکم گردد.
برای جوش دادن قطعات مسی به یکدیگر از جوش برنج یا نقره استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به این نوع جوش از جوش (Cadweld) استفاده گردد .
ه – حفر چاه ارت
با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه چاهی با عمق مناسب و در مکان مناسب (با توجه با راهنمای انتخاب محل چاه ارت ) حفر گردد. شیاری به عمق ۶۰سانتیمتر از چاه تا پای دکل برای مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دکل همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر نمائید. در صورتی که مسیر ۲ سیم مشترک باشد بهتر است مسیر دو سیم ایزوله گردند. همینطور مسیر سیمها باید کوتاهترین مسیر بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتی الامکان مستقیم و بدون پیچ و خم باشد و نبایستی خمهای تند داشته باشد و در صورت نیاز به خم زدن سیم در طول بیش از ۵۰ سانتیمتر انجام گردد.
و – پر نمودن چاه ارت
۱-ابتدا حدود ۲۰ لیتر محلول آب و نمک تهیه و کف چاه میریزیم بطوریکه تمام کف چاه را در برگیرد بعد از ۲۴ ساعت مراحل زیر را انجام می دهیم .
۲-به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر از ته چاه را با خاک رس و یا خاک نرم پر مینمائیم.
۳- به مقدار لازم (حدود ۴۵۰کیلو گرم معادل ۱۵ کیسه ۳۰ کیلو گرمی)بنتونیت را با آب مخلوط کرده و بصورت دوغاب در میاوریم و مخلوط حاصل را به ارتفاع ۲۰
سانتیمتر از کف چاه میریزیم هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد کیفیت کار بهتر خواهد بود.
۴-صفحه مسی را به ۲ سیم مسی نمره ۵۰ جوش میدهیم این سیمها یکی به میله برقگیر روی دکل و دیگری به شینه داخل ساختمان خواهد رفت بنابراین طول سیم ها را متناسب با طول مسیر انتخاب می نمائیم.
۵- صفحه مسی را بطور عمودی در مرکز چاه قرار می دهیم
۶- اطراف صفحه مسی را با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر می نمائیم
۷- لوله پلیکای سوراخ شده را بطور مورب در مرکز چاه و در بالای صفحه مسی قرار می دهیم و داخل لوله پلیکا را شن میریزیم تا ۵۰ سانتیمتر از انتهای لوله پر شود این لوله برای تامین رطوبت ته چاه می باشد و در فصول گرم سال تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد. لازم بذکر است در مواردی که چاه ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده باشد و یا کلا در جاهایی که رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد نیازی به قراردادن لوله نمی باشد .
۸- بعد از قراردادن لوله پلیکا به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر از بالای صفحه مسی را با دوغاب آماد شده پر مینمائیم.
۹-الباقی چاه را هم تا ۱۰ سانتیمتر بر سر چاه مانده ، با خاک معمولی همراه با ماسه یا خاک سرند شده کشاورزی پر می نمائیم و ۱۰ سانتیمتر از چاه را برای نفوذ آب باران و آبهای سطحی به داخل چاه با شن و سنگریزه پر می نمائیم . روئ چاه مخصوصا در مواقعی که از لوله پولیکا استفاده نمی گردد نباید آسفالت شده و یا با سیمان پر گردد.
۱۰-داخل شیار های حفاری شده را با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم معمولی و یا خاک معمولی مخلوط با بنتونیت پر نمائید
نصب شینه و میله برقگیر
شینه داخل ساختمان باید توسط مقره هایی از دیوار ساختمان ایزوله گردد.قطر و طول شینه بستگی به تعداد انشعابات داخل ساختمان دارد .(تمامی تجهیزات داخل ساختمان بایستی بطور جداگانه و موازی به این شینه متصل گردد.)در حالتیکه دکل روی ساختمان قرار داشته باشد سیم میله برقگیر نبایستی از داخل ساختمان برده شود بلکه باید خارج از ساختمان سیم کشیده شود و همینطور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان تا شینه ورودی ساختمان باید عایق دار باشد.
در پای دکل توسط بست ، سیم میله برقگیر به یکی از پایه های دکل خیلی محکم متصل شود و تا بالای دکل به میله برقگیر متصل گردد. لازم بذکر است مسیر میله برقگیر از کابلهایی که به آنتنها می روند باید جدا باشد .
اجرای ارت به روش سطحی
هفت روش برای اجرای زمین سطحی وجود دارد که عبارتند از :
۱-ROD
RING -2
۳-پنجه ای (شعاعی)
۴-مختلط
۵- حلزونی
۶- الکتروشیمیایی
۷- شبکه ای
اجرای ارت به روش ROD کوبی
مصالح مورد نیاز
مصالح مورد نیاز همانند روش عمقی می باشد با این تفاوت که به جای صفحه مسی از میله های مغز فولادی ۵/۱ متری و با قطر ۱۴ میلیمتر و با روکش مس استفاده می نمائیم.
روش اجرا
کانالی به عمق ۸۰ سانتیمتر و عرض ۴۵ سانتیمتر و طول X حفر می نمائیم طول کانال را به دو روش میتوان تعیین نمود.
الف – اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک و انجام محاسبات لازم
ب – به روش تجربی که در ادامه شرح داده می شود.
ج – چنانچه سایت دارای دکل خود ایستا می باشد برای حفر کانال از فاصله بین اتاق تجهیزات و دکل و همچنین اطراف دکل استفاده شود .
(شکل ۲)
د – چنانچه دکل روی ساختمان قرارداشته حفاری با در نظر گرفتن اتاق دستگاه و دکل در مسیری که زمین رطوبت بیشتری دارد انجام گیرد.
ه – پس از آماده شدن کانال ۲ میله به فاصله ۳متر از یکدیگر در زمین میکوبیم به گونه ای که حدود ۱۵ سانتیمتر از میله ها بیرون بمانند سپس ۲میله را با کابل مسی یا کابل برق به هم وصل نموده و با دستگاه ارت سنج مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه میگیریم ، چنانچه مقاومت نشان داده شده با دستگاه بالای ۴ اهم بود میله دیگری به فاصله ۳ متر از میله دوم میکوبیم و با اتصال ۳ میله به هم مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه گیری می نمائیم . اینکار را تا زمانی که مقاومت اندازه گیری شده به زیر ۴ اهم برسد ادامه می دهیم بعد از آنکه به تعداد کافی میله کوبیده شد سیمی را که به شینه مسی نصب شده در اتاق دستگاه متصل است به تک تک میله ها جوش داده و به سمت دکل میبریم.
و – برای پر نمودن کانال ابتدا با بنتونیت روی سیم مسی را پوشانده (در زمینهایی که رطوبت کافی ندارند) و سپس با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم کانال را پر می نمائیم.
ز – مقاومت زمین اجرا شده را اندازه گیری نموده و ثبت مینمائیم ( بعد ازپر کردن کانال مقاومت زمین اندازه گیری شده کاهش خواهد داشت و باید کمتر از ۳ اهم باشد.)
نکته : در مناطق سردسیر عمق کانال حفاری شده و بطور کلی مسیر عبور کابل مسی خیلی مهم می باشد و نباید در معرض یخبندان قرار گیرد . تاثیر کاهش درجه حرارت بر افزایش مقاومت سیستم زمین به شرح زیر می باشد .
دما بر حسب درجه سانتیگراد میزان مقاومت بر حسب اهم بر متر
۲۰+ ۷۲
۱۰+ ۹۹
۰ ۱۳۸
۵- ۷۹۰
سایر روش ها:
روش های دیگر در مناطق کوهستانی و سنگلاخی و مکانهای خاص کاربرد دارد که بنا به مورد با بازدید از محل و اندازه گیریهای لازم میتواند طرح مناسب تهیه گردد
اجرای ارت در ارتفاعات:
ارتفاعات کشور را با توجه به نوع زمین و خاک میتوان به سه دسته تقسیم کرد.
ارتفاعات خاکی که امکان حفاری و کوبیدن میله مغز فولادی در آنها وجود دارد.
ارتفاعات سنگلاخی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد ولی میتوان شیار ایجاد کرد.
ارتفاعات صخره ای
برای حالت اول : به یکی از روش های حفر چاه یا کوبیدن ROD میتوان سیستم ارت را اجرا نمود
در حالت دوم : شیارهایی بصورت ستاره و پنجه ای ایجاد نموده و تسمه مسی را در داخل شیار ها خوابانده و برای کاهش مقاومت روی تسمه را با مخلوط خاک و بنتونیت می پوشانیم .
نکته : کلیه اتصالات در زیر خاک باید به یکدیگر جوش داده شود .
روش اول :
در زمینهای صخره ای که امکان حفاری وجود ندارد با مصالح ساختمانی کانال ساخته، تسمه مسی را در کف کانال خوابانده و کانال را با بنتونیت پر می نمائیم . طول کانال یا کانالها باید به اندازه ای باشد که مقاومت اندازه گیری شده زیر ۳ اهم گردد. برای گرفتن نتیجه مطلوب میبایستی داخل کانال بصورت مصنوعی دائما مرطوب نگهداشته شود.
روش دوم:
روش شبکه ای است بدین صورت که ابتدا شبکه شطرنجی با سیم مسی به طول ۳+x و عرض۳+y بطوریکه نقاط اتصال به هم جوش داده شده درست کرده سپس با مصالح ساختمانی آنرا در زمین با بنتونیت به ارتفاع ۴۰cm بطوریکه ابتدا ۲۰cm بنتونیت ریخته سپس شبکه ساخته شده را قرار داده و روی آنرا هم تا ۲۰cm با بنتونیت می پوشانیم و انشعابهای لازم جهت دکل و سایت ونقاط دیگر از آن گرفته میشود متغییر های x و y به میزان مقاومت خوانده شده بستگی دارد .
نکات عمومی و مهم در خصوص سیستمهای ارت:
۱- کلیه اتصالات با مفتول برنج یا نقره جوشکاری گردد.سطح جوش باید CM 6 باشدو جهت اتصالات وجوشکاری رعایت گردد(در مواردی کدولد توصیه میشود).
۲- ازهرپایه دکلهای خودایستا هم فونداسیون دکل توسط سیم مسی و بست مخصوص به سیستم ارت و هم پای دکل به سیستم ارت جوشکاری گردد.
۳- سیم میله برقگیر ازپایه ای که آنتنهای کمتری نصب می شود و با کابلهای روی لدر حداکثرفاصله را داشته باشد،بدون خمش درمسیر ومستقیما به رینگ داخل کانال و از کوتاهترین مسیر توسط جوش متصل گردد.
۴- میله برقگیر روی دکل در بالاترین نقطه دکل(با رعایت مخروط حفاظتی با زاویه ۴۵ درجه ) بطوریکه تجهیزات راکاملا پوشش دهد،قرارگیرد و جنس آن تمام مس با آلیاژ استاندارد به قطرmm 16 و طول آن بستگی به ارتفاع نصب انتنهای روی دکل دارد.
۵- شعاع خم سیم مسی حداقل CM20 وزاویه قوس حداقل ۶۰ درجه رعایت گردد(رعایت زاویه خمش سیم مسی )
۶- پایه.ها و نقاط ابتداوانتهای لدر افقی به سیستم گراند متصل گردد.
۷- کلیه کابلهای ورودی به سالن دستگاه توسط بست گراند به بدنه دکل و ابتدای لدر افقی(بعد از محل خم شدن کابل)گراند شوند.
۸- به هیچ عنوان در روی دکل،جوشکاری صورت نگیرد.
۹- اتصال از شبکه گراند سیستم اجرا شده به تانکر سوخت دیزل ژنراتور، تانکر آب هوایی ، اسکلت فلزی ساختمان و در و پنجره های اتاق دستگاه صورت گیرد.
۱۰- اگر سیستمی.ازقبل.اجرا شده باشد،سیستم قدیم به.جدید در عمق.خاک متصل گردند.
۱۱- سیم.ارت. درروی زمین باید باروکش.وسیم.داخل.کانالها. باید بدون روکش و مستقیم کشیده شود.
۱۲- پرکردن کانال باید با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم انجام گردد.
۱۳- ارتفاع نصب شینه مسی CM 50 ازکف تمام شده باشد.
۱۴- شینه داخل اتاق حدالمقدور به چیدمان دستگاهها نزدیک باشد.
۱۵- ازهر دستگاهی جداگانه سیم ارتی به شینه متصل گردد ( قطر و طول شینه گراند بستگی به تعداد انشعابات آن دارد).
۱۶- در دکلهای مهاری پر ظرفیت ، مهارهای دکل بایستی توسط بست مخصوص به گراند اتصال یابد.
۱۷- جهت استفاده ترانس برق شهر در ایستگاههای مخابرات بایستی گراند جداگانه اجرا گردد.
۱۸- در سایتهای کامپیوتری جهت اجرای سیستم زمین حتی المقدور بایستی از یک زمین با سطح یکنواخت ( بدون شیب ) استفاده نمود.
۱۹- در ایستگاهها بین نول و گراند نبایستی اختلاف ولتاژ وجود داشته باشد.
۲۰- در دکلهای پر ظرفیت که ابعاد قسمت بالای دکل بیشتر از m 2 می.باشد نیاز به نصب یک عدد برقگیر اضافی در سمت مقابل برقگیر اول می.باشد.
۲۱- در سیم.کشی داخل محوطه سایت های کامپوتری برای چراغهای روشنایی و سایر موارد باید از کابل زمینی استفاده گردد و در ایستگاههای بالای کوه و نقاط دور از شهر نباید از چراغهای روشنایی خیابانی استفاده شود.
۲۲- استاندارد قابل قبول آزمایش و تحویل اتصال زمین برای سایتهای کوچک زیر ۱۰ اهم و برای سایت های بزرگ و مهم زیر ۳ اهم می.باشد.
۱- حفر و ایجاد چاه ارت استاندارد جهت حفاظت و ایمن سازی افراد ، تجهیزات و دستگاه ها
۲- حفر و ایجاد چاه ارت استاندارد جهت ایمن سازی اتاق سرور
۳- حفر و ایجاد چاه ارت استاندارد جهت ایمن سازی انواع دکل های مخابراتی ( دکل مهاری ، خودایستا و منوپل)
۴- حفر و ایجاد چاه ارت استاندارد جهت ایمن سازی مجتمع های مسکونی ، برج ها و ساختمان ها
۵- حفر و ایجاد چاه ارت استاندارد جهت ایمن سازی پست های برق
۶- حفر و ایجاد چاه ارت استاندارد جهت ایمن سازی سیستم های کنترل دقیق و تجهیزات دیجیتال مشاوره و بازدید از محل حفر چاه ارت بصورت رایگان توسط کارشناسان این شرکت انجام می پذیرد . برای تست چاه ارت خود به دو صورت میتوانید عمل نمایید
۱- توسط دستگاه ارت سنج در این حالت برای تست چاه ارت دو عدد سوند که جزء لوازم جانبی دستگاه ارت سنج می باشد را در فاصله های مساوی بین ۵ تا ۱۰ متر و در یک راستا از چاه در زمین قرار دهید لازم به ذکر است جهت تست دقیق ، این فاصله ها حتماً برابر باشند بطوری که اگر سوند اول را در فاصله ۶ متری از چاه نصب نمودید سوند دوم را در فاصله ۱۲متری از چاه و یا ۶ متری ازسوند دوم نصب نمایید.سپس سه عدد پراپ دستگاه را بترتیب به سیم ارت چاه و سوند اول ودوم وصل نموده و سپس چاه ارت را تست نمایید
۲- توسط یک عدد ترانسفورماتور ایزوله ، یک عدد ولتمتر و یک عدد آمپرمتر در این حالت نیز مانند حالت قبل سوند ها را در زمین قراردهیدسپس آمپر متر را با ثانویه ترانس سری نمایید و یک سر آزاد ترانس را به سیم ارت چاه وصل نموده ویک سر آمپر متر را به سوند آخر وصل نمایید .
یکسر ولتمتر را به سیم ارت چاه و سر دیگرآن را به سوند اول وصل نمایید سپس اولیه ترنس ایزوله را به برق ۲۲۰ ولت وصل نموده و مقدار ولت قرائت شده را بر مقدار عدد آمپر متر تقسیم نمایید.
مقدار بدست آمده مقاومت تقریبی چاه ارت شما می باشد. احداث چاه ارت برای کلیه پست های برق و سیستم های قدرت تحویل زیر ۲ اهم در صورت نیاز
۲- احداث چاه ارت برای سیستم های ابزاردقیق و کنترل و دستگاه های دقیق و گران قیمت با ضمانت تحویل زیر ۱ اهم در این چاه ها از مواد کاهنده اهم زمین و بنتونیت و خاک رس با زیرسازی مناسب و به روش مهندسی و به مقدار مورد نیاز ، اجرا میگردد.
وقتی بار الکتریکی انباشته شده در ابرها تخلیه شده و به صورت یک قوس الکتریکی به زمین برخورد کند ، صاعقه اتفاق می افتد .
ولتاژ صاعقه معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون ولت در نوسان است و بعضاً تا ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ولت هم افزایش پیدا می کند .
این جریان در حدود ۱۰٫۰۰۰ آمپر شدت دارد .
می توان نتیجه گرفت که صاعقه به طور معمول حدود ۱۰۰ میلیارد وات (!) انرژی تولید می کند و می تواند این مقدار را تا ۱۶۰۰۰ میلیارد وات (!) نیز بالا ببرد .
صاعقه می تواند علاوه بر تلفات جانی ، بطور مستقیم و یا غیر مستقیم باعث اختلال و صدمات شدید در تجهیزات و ادوات شبکه ، « ایجاد میدانهای شدید مغناطیسی » و یا « اضافه ولتاژهای » قدرتمند مخابرا ت شده و باعث خسارات زیادی گردد .
به منظور جلوگیری از ایجاد اینگونه خسارات و حفاظت و ایمن سازی افراد ، تجهیزات و دستگاه ها ، باید اضافه ولتاژ تولید شده را در جایی خنثی نماییم .
سیستم ارتینگ ( خازنی و معمولی ) بهترین راهکار جهت دستیابی به این هدف می باشد .
Permanent link to this article: http://peg-co.com/home/%d9%86%da%a9%d8%a7%d8%aa-%d9%81%d9%86%db%8c-%d8%a7%d8%ac%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa/

یکی از مسائل مهم صنعت حمل و نقل قطار شهری (مترو و منوریل)، ایمن نمودن محیط آنها برای حفظ جان انسانها و حراست از منابع مالی و سرمایه گذاریهای انجام یافته است.
سیستم تغذیه واگن مترو و مونوریل از دو باس موازی مثبت و منفی ایزوبه شده نسبت به زمین تامین میگردد. درحالی که ولتاژ تغذیه موتورهای کششی (Traction) نسبت به زمین شناور میباشد.

عموماً سیستم ارت
DC مورد استفاده در مترو مونوریل از نوع
Ungrounded بوده و ثانویه نقطه نوترال ترانس تغذیه کننده رکتیفایرها از شبکه ارت، ایزوله میباشد و به صورت شناور است.
در این سیستم سیم ارت
DC تنها از یک نقطه و توسط رله حفاظتی جریانی به شبکه ارت
AC مطابق شکل زیر متصل میگردد و در هیچ نقطه دیگری نباید به شبکه ارت
AC وصل باشد.

Permanent link to this article: http://peg-co.com/home/%d8%b3%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d8%b1%d9%88-%d9%88%d9%85%d9%86%d9%88%d8%b1%db%8c%d9%84/


با چشم غیر مسلح نمی توان محل دقیق صاعقه را متوجه شد، اما با دوربین مخصوص فیلمبرداری این پدیده ی قابل ثبت است.
در این حالت صاعقه با سرعت ۵۰۰۰۰ کیلومتر بر ثانیه به طرف هدف حرکت و با آن برخورد می کند.
در سیستم های معمول برق گیر (صاعقه گیر) حرکت بار از ابر به سمت زمین و محل اصابت آن روی نوک صاعقه گیر است.
اما به تازگی سیستم های تولید شده اند که در هنگام صاعقه، بار مثبت زمین به طرف صاعقه فرستاده می شود.
در این سیستم ها، مقداری بار تا ارتفاع محدود فرستاده می شود و محل صاعقه روی نوک صاعقه گیر نمی باشد، بلکه مقداری بالاتر از صاعقه گیر است و پس از برخورد صاعقه به بار انتقالی، نقطه ی تلاقی به صاعقه گیر کشیده می شود.
آثار صاعقه
در اندازه گیری های انجام شده، جریان گذاری صاعقه تا حدود ۳۵ کیلوآمپر برآورد شده است.
حال با توجه به این جریان شدید، صاعقه آثار زیان باری بر محیط وارد می نماید.
در هنگام برخورد صاعقه، در محل برخورد به شدت گاز ازن تولید می شود؛ همچنین، عبور این جریان باعث تخریب بافت خاک می گردد، زیرا حرارت تولیدی در اثر عبور جریان بسیار زیاد است.
از جمله آثار صاعقه می توان موارد زیر را نام برد:
۱- نور شدید در هنگام تخلیه
۲- صدای شدید به علت تخلیه بارها و ایجاد فشار هوای بسیار زیاد که اثرات آن تا ۱۰ کیلومتر قابل شنیدن است.
۳-اثر حرارتی به علت وجود جریان بالا و یونیزاسیون اتمسفر که در بعضی موارد باعث ایجاد حریق می گردد.
۴- اثر الکترودینامیک: عبور جریان بالا از هادی های مجاور باعث ایجاد نیروی شدید بین آن ها می شود که احتمال تخریب هادی ها یا مواد نگهدارنده ی بین آن ها را باعث می گردد.
۵- اثر الکتروشیمیایی: در اثر عبور جریان از هوا و زمین به وجود می آید.
۶- اثر القائی: در اثر عبور جریان اثر هادی ها به وجود می آید.
۷- اثر برق گرفتگی: در اثر عبور جریان از بدن اشخاص با حیوانات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم (ولتاژ قدم) به وجود می آید.
آثار مستقیم و غیر مستقیم اصابت صاعقه بر ساختمان ها
از اثرات مستقیم اصابت صاعقه بر ساختمان، ایجاد جریان و ولتاژ بالای لحظه ای و ایجاد خسارات بر خود ساختمان از جمله حریق و شکستن شیشه ها را می توان نام برد.
از اثرات غیر مستقیم ایجاد پالس های گذرا بر شبکه ی برق، مخابرات و رایانه و ایجاد خسارات بر تمامی تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی را می توان نام برد.
حفاظت ساختمان در مقابل برخورد صاعقه (اثر مستقیم)
در این نوع حفاظت با ایجاد برق گیر با امپدانس پایین سعی در جذب کامل صاعقه و ارسال آن به زمین می شود.
بر طبق استاندارد فرانسه چهار نوع برق گیر (صاعقه گیر) پیشنهاد می گردد (جدول ۱).
الف – برق گیر ساده میله ای SIMPLE ROD LIGHTNING CONDUCTORS (SRL):
این نوع برق گیر دارای یک میله ی بلند است که بر سقف بلندترین محل ساختمان نصب و به زمین متصل می شودو در هنگام صاعقه، با جذب ولتاژ، جریان تولیدی را به زمین منتقل می کند.
این صاعقه گیر به واسطه ی سادگی نصب در ایستگاه های رادیو، محل آنتن های بشقابی، و ساختمان هایی که سطح حفاظتی کوچک دارند توصیه می شود.
سیستم صاعقه گیر میله ای از قسمت های زیر تشکیل شده است:
۱- میله ی اصلی ودنباله ی آن
۲- یک یا چند هادی پایین رونده
۳- کلمپ تست که به انتهای هادی پایین رونده وصل است و ادامه ی آن به سیستم زمین واردمی شود.
۴- نوار حفاظتی که به کلمپ تست وصل، حداقل ۲ متر روی زمین کشیده و به زمین وارد می شود.
۵- وسایل هم پتانسیل کننده (یا هم بندی) بین سیستم برق گیر و سیستم ارت اصلی ساختمان.
ب: سیستم برق گیر ESE (گسیل دهنده ی بار به طرف صاعقه(
این نوع برق گیر که به وسیله ی کارخانه هلیتا و موسسه ی مطالعاتی فرانسه (CNRS) ساخته شده است به عنوان PULSAR شناخته می شود.
وجود فناوری بالا باعث برکارآمدی ۱۰۰% این برق گیر در جذب صاعقه شده است.
در تکنولوژی ساخت این برق گیر، تولید ولتاژ بالا و تنظیم فرکانس در هنگام صاعقه ایجاد یک بار خزنده ی پیشرو (بالا رونده) می نماید که همزمان با حرکت صاعقه به سمت بار منفی حرکت می کند و به فاصله ی کمی از زمین (نسبت به فاصله ی زمین تا ابر) این دو بار به یکدیگر برخورد و بلافاصله محل برخورد به سمت نوک برق گیر حرکت و ادامه ی صاعقه از طریق این میله به سمت زمین حرکت می کند.
سرعت حرکت این بار، از برق گیر به سمت بالا حدود (یک متر بر میکروثانیه) است.
زمان برخورد به وسیله ی رابطه ی زیر تعریف می شود. این رابطه بر اساس فاصله ی بین بارها (محل برخورد و نوک برق گیر) و سرعت حرکت بار پیشروی استاتیکی تعریف شده است.
در عمل مقدار در آزمایشگاه ر اساس استاندارد NFC17-102 اندازه گیری می شود.
زمان اصابت یا برخورد صاعقه با بار پیشرو است که معمولاً درآزمایشگاه اندازه گیری می شود.
مسافتی که بار پیشرو به سمت بالا حرکت می کند.
V سرعت حرکت بار پیشرو به طرف بالا که معمولاً یک متر بر میکروثانیه است.
از فرمول بالا می توان نتیجه گرفت که فاصله ی برخورد صاعقه تا برق گیر بستگی به دو عامل سرعت حرکت بار و زمان برخورد دارد. در عمل هر چقدر L بزرگ تر باشد، محل برخورد از محل مورد حفاظت دورتر و حفاظت کامل تر است (یعنی محل مورد حفاظت از اثرات صاعقه درامان است).
صاعقه گیرPULSAR مخصوص نصب در ساختمان های مرکزی، سایت ها، مراکز صنعتی، تاریخی و زمین های بازی روباز است.
معمولاً با نصب این سیستم برق گیر اطمینان و قدرت عملکرد بسیار زیاد می شود.
اجزای صاعقه گیر ESE
الف: قسمت میله و سیستم تولید ولتاژ (الکترونیک)
ب: یک یا چند هادی پایین رونده
ج: کلمپ تست که به ازای هر هادی پایین رونده یک عدد جداگانه نصب می شود.
د: قسمت های محافظ هادی که حداقل ۲ متر بر روی زمین نصب می شود.
ر: الکترودهای زمین که مخصوص پخش جریان صاعقه بر روی زمین هستند.
ز: اتصالات هم پتانسیل کننده با هم بندی های اصلی زمین که به صورت قابل نصب و جدا شونده هستند.
ج) شبکه بندی قفسه ای MESH CAGES
یکی از ساده ترین و کامل ترین راه های حفاظت ساختمان در مقابل صاعقه، شبکه بندی قفسه ای است.
در این سیستم پشت بام و بلندترین قسمت هر ساختمان تحت سیم بندی موسوم به قفسه ای (شبکه ای) قرار می گیرد و به تعداد مشخص هادی پایین رونده در اطراف آن نصب می گردد.
در این حالت ساختمان و تمام اجزاء هادی های آن از خطر صاعقه و امواج الکترومگنتیک آن در امان هستند.
علت استفاده از هادی های پایین رونده به خاطر تقسیم جریان صاعقه و کاهش آثار آن است. (شکل ۴)
اجزای سیستم صاعقه گیر
۱- هادی های شاخکی کوتاه که صاعقه را دریافت می نمایند و به شبکه انتقال می دهند.
۲- شبکه بندی قفسه ای (مش)
۳- هادی های پایین رونده
۴- شکبه ی زمین (سیستم زمین)
۵- اتصالات هم بندی و هم پتانسیل کننده و سیستم تست که قابل مونتاژ است.
د) برق گیر با سیستم سیم هوایی STRETCH
در این سیستم از یک یا چند سیستم هوایی که بر فراز تجهیزات کشیده می شود و دو طرف آن به شبکه زمین وصل است استفاده می شود.
در استفاده از این مدل که بیش تر بر روی تجهیزات پست برق و دکل های انتقال برق فشار قوی استفاده می شود، مقاومت سیم هوایی، استقامت مکانیکی در مقابل کشش و عبور جریان صاعقه و ارتفاع سیستم از زمین مورد بحث خواهد بود.
معمولاً تمامی برق گیرها باید قابلیت جذب جریان تا ۶۵ کیلوآمپر را داشته باشند.
حفاظت در مقابل اثرات غیر مستقیم صاعقه:
در هنگام اصابت صاعقه به ساختمان، اثرات جریان القائی آن بر روی کابل های کواکسیال، کابل های ارتباطی و قدرت باعث ایجاد مشکل خواهد شد.
در این حالت سیستم حفاظتی به نام surge arrester که قدرت جذب جریان تا ۶۵ کیلو آمپر را داشته باشد، توصیه می گردد.
عیوب مربوطه به عدم هم بندی Equipotential Bounding Defects
در هنگام برخورد مستقیم صاعقه، عدم وجود اتصالات و هم بندی صحیح می تواند باعث ایجاد جرقه ی شدید و در نتیجه ایجاد جریان مخرب بین دو وسیله گردد.
بنابراین باید از هم بندی اجزای صاعقه گیر و عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل نمود.
به همین خاطر در یک سیستم برق گیر، تمامی اجزاء و تجهیزات جانبی شامل شبکه ی مخابرات، IT و … به وسیله ی یک هم بندی اضافه، به صاعقه گیر وصل می شوند.
ابتدا تمامی تجهیزات یک ساختمان به وسیله ی هم بندی و سیستم حفاظت در مقابل ضربه SUREGE ARRESTER به یک شبکه ی ارت داخلی وصل و درانتهای شبکه به وسیله قسمت هم پتانسیل کننده به شبکه ی صاعقه گیر وصل می گردند.
فروش ویژه صاعقه گیر اکتیو آذرخش
فصل سوم
استاندارد فرانسه NFC 17-102, NFC 17-100 پیشنهاد می کند صاعقه گیر در سه قسمت مورد بحث قرار گیرد.
۱- ارزیابی ریسک صاعقه
۲- انتخاب سطح حفاظت و تجهیزات
۳- انتخاب تجهیز یا تجهیزات جهت حفاظت
ارزیابی ریسک صاعقه
شبکه بندی به صورت مش یا قفسه ای MESHED CAGES
در این روش حداکثر عرض مش ها نباید از ۱۵ متر تجاوز کند. نصب سیستم برق گیر بر اساس موارد زیر است:
الف: نصب یک چند ضلعی (معمولاً ۴ ضلعی) در پیرامون سقف ساختمان (محیط سقف)
ب: اضافه نمودن هادی های متقاطع به شبکه ی اولیه جهت اضافه شدن مش بندی
ج: عبور الزامی هادی از هر برآمدگی در سقف. یعنی از هر قسمت که ارتفاع مجزا از سقف دارد، سیستم شبکه به صورت کامل انجام پذیرد و سپس به شبکه ی اصلی متصل شود.
د: شاخک های عمودی (Air Terminal) باید در مرتفع ترین و آسیب پذیرترین نقاط و گوشه ها و نزدیک تجهیزات جانبی نصب گردند.
ترتیب و فواصل: فاصله ی ۲ ترمینال (شاخک) ۳۰ سانتی متری از ۱۰ متر بیش تر نباشد.
فاصله ی ۲ ترمینال (شاخک) ۵۰ سانتی متری از ۱۵ متر بیش تر نباشد.
شاخک (strike air terminal) خارج از چند ضلعی قرار نگرفته و در داخل چند ضلعی باشد.
هادی های پایین رو
جهت هر میله ی برق گیر ساده یا ESE نیاز به یک کنتور (شمارنده ی تعداد صاعقه) وجود دارد.
همچنین جهت هر ۴ هادی پایین رو و حداقل یک شمارنده نیاز است.
شمارنده معمولاً در ارتفاع ۲ متری بالای سطح زمین و در انتهای هادی پایین رو نصب می شود.
حالت های خاص
وقتی برق گیر (چه از نوع برق گیر ساده و چه از نوع ESE) در یک ساختمان نصب می گردد، به ازای هر میله حداقل یک هادی پایین رو نیاز است.
اما در دو حالت نیاز به هادی پایین رو جهت هر میله است:
الف: نصف عرض ساختمان بیش از ارتفاع ساختمان باشد. B>A دو هادی پایین رو (منظور از نصف عرض ساختمان فاصله ی لبه ی ساختمان تا میله ی برق گیر است).
ب: ارتفاع ساختمان معمولی بیش از ۲۸ متر و یا در دودکش ها یا ساختمان های صنعتی بیش از ۴۰ متر باشد.
هادی های ساده (برق گیرهای ساده SRL)
در این گونه سیستم ها به ازای هر برق گیر (میله)، حداقل یک هادی پایین رو نیاز است.
در صورتی که ارتفاع ساختمان بیش از ۳۵ متر باشد، حداقل ۲ هادی پایین رو جهت هر میله ی برق گیر نیاز است.
این دو هادی به دو دیوار مختلف نصب می گردند.
همچنین در ساختمان های مهم و پر رفت و آمد نیز برای میله ی برق گیر ۲ هادی پایین رو نیاز است.
هادی های برق گیر (صاعقه گیر) SRC و ESE
قاعده ی کلی در برق گیرها آن است که بالاترین نقطه ی هرهادی یا برق گیر شاخکی بیش ترین احتمال اصابت صاعقه را دارد.
بر طبق سفارش استاندارد، سر برق گیر باید حداقل ۲ متر از تمام نقاط ساختمان (پشت بام، تجهیزات فلزی و جانبی) بلندتر باشد.
در این حالت بهتر است برق گیر در بالاترین نقطه ی ساختمان نصب گردد.
همچنین محل صاعقه گیر با توجه به تجهیزات جانبی و فواصل مجاز از بدنه های فلزی انتخاب می شود.
جهت افزایش طول صاعقه گیر، استفاده از میله ی واسطه با جنس مخصوص لازم است.
شرکت هلیتا واسطه ی صاعقه گیرهای میله ای در طول های کلی ۷۵/۵ و ۵/۷ متر را جهت افزایش طول صاعقه گیر به بازار ارائه داده است.
این میله ها از جنس فولاد ضد زنگ هستند.
در زمین های ورزشی، استخرها و کمپینگ می توان از سیستم ESE استفاده نمود.
جهت محاسبه ی ریسک و سطح پوشش استفاده، از نرم افزار Helita استفاده می شود.
همچنین تمهیدات ویژه ای جهت نصب برق گیر در نزدیکی دودکش های فلزی و تجهیزات دیگر در نظر گرفته می شود.
در صورتی که هوای محل نصب دارای گازهای خورنده یا دودهای اسیدی – کربنی باشد، باید فاصله ی مناسب نصب در نظر گرفته شود.
فاصله ی ۵۰ سانتی متر از تجهیزات فلزی مانند دودکش فاصله ی مناسبی است.
در ساختمان هایی که بیش از یک صاعقه گیر میله ای (ESE یا SRC) در پشت بام آن ها نصب شده باشد و در صورتی که مانع بیش از ۵/۱ ارتفاع بین آن ها نباشد، باید تمامی صاعقه گیرها به یکدیگر متصل شوند.
در صورتی که بین هر کدام از آن ها مانع بلندتر از ۵/۱ متر باشد، نباید به یکدیگر متصل گردند.
در انتخاب هادی های مربوط به صاعقه گیر، چه هادی شبکه بندی و یا پایین رو، استفاده از سطح مقطع کم تر از ۳×۳۰ میلی متر و استفاده از هادی های گوشه دار و نوک دار ممنوع است.
آنتن های تلویزیون و رادیو
با موافقت کاربر آنتن ها، می توان تمامی تجهیزات صاعقه گیر را بر روی میله ی آنتن تلویزیون یا دریافت کننده های دیگر نصب نمود.
در این حالت لازم است موارد زیر رعایت گردد:
الف: سر برق گیر حداقل ۲ متر از بلندترین نقطه ی آنتن بلندتر باشد.
ب: کابل کواکسیال آنتن به صورت مستقیم از کنار هادی برق گیر به طرف پایین رفته باشد و به آن هادی محکم شده باشد.
ج: نیاز به اتصالات مشترک مرسوم به guging ندارد.
د: هادی پایین رو به میله با کلمپ ثابت شده باشد.
این روش باعث کاهش هزینه ی نصب صاعقه گیر نیز می شود.
اتصالات
هادی های متصل به برق گیر حداقل قطر ۶ تا ۸ میلی متر داشته باشند.
در محل هایی که نیاز به شمش مسی است، قطر آن از ۳۰×۳۰ کم تر نباشد؛ مانند اتصال به کلمپ ها و کانترها.
کوپلینگ تست
هر هادی پایین رو باید به یک کوپلینگ تست وصل گردد تا در هنگام تست، مقاومت زمین و یا تست جریان و مقاومت برق گیر، از جا برداشته شود.
قسمت تست (کوپلینگ تست) در ارتفاع ۲ متری از سطح زمین نصب می گردد و قابل بازرسی چشمی است.
در ضمن بر روی آن کلمات مربوط به اسم تجهیز و شماره ی آن نوشته می شود.
هادی های حفاظتی
این هادی ها بین کوپلینگ تست و قسمت زمین (هادی ها و الکترود زمین) نصب می گردد و ۲ متر طول عمودی و مقداری نیز طول افقی دارد و از جنس مس (هم جنس با دو هادی سر و ته) و یا همان قطراست.
در نصب آن از پیچ و مهره ی همجنس استفاده می شود تا خوردگی به وجود نیاید.
قسمت عمودی آن با سه اتصال به دیوار محکم می شود.
اتصالات (کلمپ ها) از جنس خود شمش یعنی مسی است.
هم بندی اتصالات Equipotential Bonding
برآورد اجمالی:
در هنگام اصابت صاعقه، عبور جریان شدید از هادی های برق گیر، ایجاد اختلاف پتانسیل شدید بین نقاط صاعقه گیر و شبکه های مجاور شامل لوله های گاز، آب، سازه ی فلزی ساختمان، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی می نماید.
این اختلاف ولتاژ گاهی اوقات به خاطر ارت شدن این تجهیزات و عدم هم پتانسیل شدن با صاعقه گیر است و باعث ایجاد جرقه (تخلیه ی سطحی) می گردد.
جهت جلوگیری از این معضل دو روش وجود دارد:
الف: برقراری یک اتصال دائمی بین شبکه ی برق گیر و شبکه ی فلزی ساختمان (هادی های ساختمان)
ب: ایجاد یک فاصله ی ایمن بین هادی های صاعقه گیر و تمامی تجهیزات در معرض تخلیه
فاصله ی ایمن فاصله ای است که در صورت ایجاد صاعقه در شبکه های برق گیر، بین این شبکه و هادی های موجود در ساختمان که نزدیک شبکه ی برق گیر هستند، هیچ گونه تخلیه ی الکتریکی به وجود نیاید.
این مهم با افزایش قدرت عایقی تجهیزات و تغییر مسیر هادی ها در هنگام نصب ممکن می گردد که البته روش هزینه بر و پر کاری است.
بنابراین از روش هم پتانسیل کردن بیش تر استقبال می گردد.
روش ایجاد فاصله ی ایمنی فقط در مواردی مانند لوله گاز، منابع نفت و گاز و … کاربرد دارد که تجهیزات به سبب احتمال انفجار، ترکیدگی و ریسک خطر بالا، قادر به هم بندی نباشند.
محاسبات فاصله ی ایمنی: S(m)=n.kj.L/km
S(m): فاصله ی ایمنی بین هادی های برق گیر و تجهیزات فلزی به حسب متر
N: ضریب که بستگی به تعداد هادی های پایین رو (در سیستم ESE) قبل از اتصال به یکدیگر دارد و مقدار آن:
برای یک هادی پایین رو n=1
برای دو هادی پایین رو n=0.6
برای سه یا بیش تر هادی پایین رو n=0.4
Ki: ضریب، بستگی به لول (سطح) حفاظتی دارد.
جهت سطح حفاظتی یک (حفاظت بالا) مانند خازن سوخت، ساختمان های مهم Ki=0.1
جهت سطح حفاظتی دو (حفاظت خوب) بناهای تاریخی وساختمان های پر جمعیت Ki=0.075
جدول ۲: فاصله مش
اندازه مش
|
PROTECTION LEVEL
|
۵×۵
۱۰×۱۰
۱۵×۱۵
۲۰×۲۰
|
I
II
III
IV
|
جدول ۳: فواصل هادی های پایین رو
فواصل بین هادی ها
|
PROTECTION LEVEL
|
۱۰
۱۵
۲۰
۲۵
|
I
II
III
IV
|
جهت سطح حفاظتی سه (حفاظت نرمال) ساختمان های مسکونی معمولی Ki=0.05
Km: ضریب مواد بین دو سیستم برق گیر و تجهیز.
وجود هوا بین دو سیستم Km=1
وجود جامدات بین دو سیستم Km=0.52
L : فاصله ی عمودی بین نقطه ایی که اندازه گیری انجام می شود (کلپ تست) و نزدیک ترین نقطه (هادی) تجهیز.
S: برای لوله های گاز ۳ متر در نظر گرفته می شود.
مثال: در یک ساختمان با درجه ی حفاظت یک (سطح حفاظت بالا) با ارتفاع ۳۰ متر سیستم برق گیر نصب شده است (نوع ESE).
سوال یک: سیستم تهویه ی هوا در پشت بام ساختمان نصب شده است. در صورتی که ۳ متر با شبکه ی برق گیر فاصله داشته باشد، چرااین فاصله ایمن است؟ مقدار L برابر ۲۵ متر در نظر گرفته شود.
جواب:
چون ۹۲/۱ متر از ۳ متر کم تر است این سیستم در فاصله ی ایمن قرار دارد. از نرم افزار هلیتا می توان فاصله ی ایمن را محاسبه نمود.
هم بندی شبکه ی فلزی تجهیزات جانبی
EQUTPOTENTIAL BONDING OF EXTERNAL METALIC NET WORKS
راه دوم حفاظت تجهیزات جانبی ساختمان مانند سازه ی فلزی، لوله ها، سیستم هواساز و هم بندی آن ها و هم پتانسیل کردن با شبکه ی صاعقه گیر است.
این حالت وقتی لازم است که نتوان فاصله ی S حفاظتی را در مورد این تجهیزات یا سیستم زمین آن ها رعایت نمود.
جهت هم پتانسیل کردن این تجهیزات، نیاز به هادی های مطمئن و دائمی با محاسبات سطح مقطع و مقاومت وجود دارد. تمامی تجهیزات قابل هم بندی مانند خطوط شبکه ی مخابراتی، اطلاعات، سازه ی فلزی، لوله های آب، گاز و غیره به وسیله ی هادی های مطمئن که حداقل سطح مقطع آن ۱۶ است متصل و توسط هادی های پایین رو که به دیوار محکم شده اند، به جعبه ی هم بندی موسوم به Equipotential Box و از آنجا به آخرین نقطه ی یک شبکه ی برق گیر (قبل از ورود به الکترودهای زمین) که کلمپ تست نامیده می شود، وارد می شود. این اتصال که موسوم به هم بندی اضافه است، باید قابل باز نمودن جهت تست های خاص، و محل و ارتفاع آن مناسب جهت بازدیدهای دائمی باشد. با این عمل تمامی تجهیزات یاد شده از خطر جرقه ناشی از صاعقه (Flash Point) محفوظ می مانند. اما با این عمل می باید سیستم های حساس مانند کامپیوتر، شبکه ی IT و شبکه ی مخابراتی به همراه تجهیزات مربوطه توسط surge arrester محافظت گردد. (شکل ۷)
بررسی سیستم زمین صاعقه گیر SYSTEM EARTH TERMINATION :
نگاه اجمالی: در هر سیستم برق گیر، تمامی پتانسیل سیستم در جذب و انتقال صاعقه به زمین نهاد شده است. در این سیستم جذب صاعقه به وسیله ی هادی های میله ای یا شبکه، انجام و جریان جذب شده توسط هادی های پایین رو به شبکه ی زمین انتقال داده می شود. در شبکه ی زمین که شامل الکترودها، اتصالات و هادی های مسی است، انتقال این جریان به زمین در کمترین زمان صورت می پذیرد. تفاوت سیستم زمین در یک برق گیر با شبکه ی ارت سیستم برق ساختمان نیز به همین دلیل است. در شبکه ی برق گیر بار استاتیک باید در سطح زمین گسترده شود تا بارهای غیر همنام اثر یکدیگر را خنثی (بار منفی ابر و مثبت زمین) کنند، اما در سیستم برق ساختمان جهت انتقال جریان نشتی از طریق شبکه ی زمین به نقطه ی خنثی ترانفسورماتور باید الکترود ارت به طریق خاص باشد.
هر سیستم زمین مربوط به صاعقه گیر در سه قسمت بررسی شده است:
الف: در فرانسه و اکثر کشورهای پیشرفته ی دنیا، مقاومت حداکثر ۱۰ اهم جهت سیستم زمین هر صاعقه گیر پیشنهاد می شود. اندازه گیری این مقدار با باز کردن کلمپ تست و اندازه گیری مقاومت الکترودهای زمین به روش های ۲ سیمه و ۴ سیمه انجام پذیر است. در صورتی که مقاومت ۱۰ اهم مورد نیاز در این قسمت حاصل نگردد، استاندارد پیشنهاد افزایش طول الکترودهای زمین، نصب میله های ارت در خاتمه هادی های زمین الکترودها و استفاده از الکترولیت های مجاز مانند سولفات ها، بنتونیت و غیره را داده است.
افزایش طول هادی زمین (الکترودها) تا ۱۰۰ متر یعنی هر هادی تا ۲۰ متر نیز مجاز است.
ب: توانایی هدایت جریان
جهت افزایش توانایی حمل جریان توسط هادی زمین، نیاز به سه هادی (الکترود) به جای یک الکترود پیشنهادی استاندارد است. افزایش تعداد هادی ها موجب افزایش طول هادی و دمپ سریع تر جریان صاعقه می گردد.
ج: هم بندی اضافه (هم پتانسیل کردن)
استاندارد نیاز به یک هم بندی اضافه جهت هم پتانسیل کردن در سیستم برق گیر و سیستم ارت ساختمان را لازم و ضروری می داند.
بازرسی های سیستم صاعقه گیر: تمامی اجزای یک برق گیر از میله تا سیستم زمین نیاز به بازرسی های دوره ای و اندازه گیری مقاومت دارند. فرایند تست و بازرسی به شرح زیر است:
سیستم حفاظت با سطح بالا (لول یک) سالیانه؛
سیستم حفاظت با سطح خوب (لول دو) دو ساله؛ و
سیستم حفاظت با سطح معمول سه ساله.
در ضمن پس از هرگونه تعمیرات ساختمان یا اصابت صاعقه بر سیستم، باید بازرسی و تست ها مجدداً انجام پذیرد.
انواع الکترودهای زمین در سیستم صاعقه گیر
ابتدا سیستم الکترود زمین در صاعقه گیر ساده ESE بررسی می شود:
۱- الکترودهای سه گانه (پنجه اردکی): در این سیستم سه شمش مسی با ابعاد ۲×۳۰ میلی متر به صورت پنجه اردک است. هر کدام از شمش ها فاصله ی ۴۵ درجه با شمش وسطی دارند و (حداکثر) طول کل شمش ها ۲۵ متر است و به سه قسمت – یکی از شمش ها حدود ۲ متر بلندتر است – تقسیم می شوند.
دو شمش کناری با زاویه ی ۴۵ درجه به شمش وسط در انتها با استفاده از کلمپ مسی یا کدولد وصل می گردند. شمش وسط پس از ارتباط با شمش دیگر به طرف نقطه ی تست ادامه می یابد (شکل ۸). طول الکترودهای زمین بستگی به مقاومت زمین دارند و از ۶ متر به بالا ادامه می یابند.
۲- میله های ارت: در صورتی که جغرافیای ساختمان اجازه ی استفاده از شبکه ی پنجه اردکی را ندهد، می توان از سیستم مثلث متساوی الاضلاع با طول هر ضلع ۲ متر که میله ی ارت به انتهای هر زاویه متصل شده است، استفاده نمود. طول میله ی ارت ۲ متر است. هر میله با زاویه ی مربوطه کلمپ یا جوش کدولد می گردد (شکل ۹).
۳- سیستم ترکیبی: در صورتی که عمل الکترودهای زمین دارای وسعت باشد، می توان جهت کاهش مقاومت زمین از ترکیب شبکه ی پنجه اردکی و میله ارت (در انتها) استفاده نمود (شکل ۱۰).
شبکه ی زمین در صاعقه گیر شبکه ای (شبکه قفسه ای)
در برق گیر نوع شبکه ی قفسه ای از دو سیستم پنجه اردکی و میله ی ارت می توان استفاده نمود.
۱- شبکه ی ارت پنجه اردکی: اتصالات به وسیله ی ۳ تسمه ی مسی ۲×۳۰ میلی متر که یکی از تسمه ها بزرگ تر است و دو عدد دیگر با زاویه ی ۴۵ درجه در انتها به شمش اصل جوش کدولد و یا کلمپ می گردند، صورت می پذیرد. طول مفید هر یک از هادی ها ۲ متر و در عمق ۶۰ تا ۸۰ سانتی متری زمین دفن می گردند.
۲- میله های ارت: در این حالت میله های ارت به صورت عمودی به طول ۲ متردر داخل زمین کوبیده می شوند. فاصله ی آن ها ۲ متر از یکدیگر و فاصله از پی یک تا ۵/۱ متر است. این دو میله به وسیله ی شمش مسی ۲×۳۰ به یکدیگر کلمپ و یا جوش داده می شوند (شکل ۱۱).
علت تفاوت شبکه ی زمین در دو سیستم صاعقه گیر ESE و شبکه ی قفسه ای به خاطر احتمال جذب صاعقه ی آن ها است.
تجهیزات سیستم ارت در صاعقه گیر
EARTH SYSTEM EQUIPMENT BONDING
هنگامی که دریک ساختمان سیستم زمین جهت تجهیزات برق نصب می گردد، می توان سیستم برق گیر را در نقطه ی خاص به نام کلمپ هم بندی ولتاژ به این سیستم وصل نمود. این نقطه ی اتصال نزدیک ترین نقطه ی به هادی پایین رو است. در صورتی که امکان وصل این قسمت نباشد، می توان سیستم برق گیر را مستقیم به هادی زمین وصل نمود. اما اتصال باید به طریقی باشد که جریان القائی صاعقه بر روی کابل های برق اثر گذار نباشد. در اتصال به نقطه ی هم پتانسیل (هم بندی اضافه) باید بتوان نقطه ی اتصال را جهت تست مقاومت اهمی و جریان جدا نمود. همچنین نقاط قابل دید و تست دوره ای باشند.
فواصل مجاز بین هادی های سیستم صاعقه گیرو انشعابات برق، آب، گاز زیرزمین:
بر طبق استاندارد NFC فواصل مجاز بین تمامی هادی های شبکه ی صاعقه گیر و سیستم انشعاب برق و آب و گاز و کابل های زیرزمینی بر طبق جدول وجود داشته باشد. این فواصل برای تمامی اجزای فلزی صادق است و اجزای غیر فلزی را شامل نمی شود (جدول ۴)
ارزیابی ریسک (احتمال) برخورد صاعقه
بر طبق پیشنهاد استاندارد NFC مطالعه ی صاعقه در سه قسمت انجام می پذیرد.
۱٫ ارزیابی ریسک صاعقه
۲٫ بررسی سطح حفاظت
۳٫ بررسی شیوه ی حفاظت
بررسی ریسک صاعقه (احتمال برخورد صاعقه به ساختمان)
در بررسی احتمال برخورد صاعقه، روش مورد استفاده به صورت زیر است.
۱- تعداد مورد انتظار برخورد صاعقه با برق گیر که به Ng شناخته می شوند.
که در این فرمول:
Ng: حداکثر تعداد صاعقه هایی است که به واحد سطح در این منطقه برخورد می کند (تعداد صاعقه / کیلومتر مربع / سال)؛ و Ngman=2Ng
که می توان آن را به صورت زیر محاسبه نمود:
الف: استفاده از نقشه ی منطقه ی جغرافیائی
ب: استفاده از سطح ایزوکرونیک موج به Nk
که تقریباً برابر Nk/10 می شود.
محاسبه ی سطح (ایزوله) ساختمان بر حسب مترمربع Ae
در معرفی سطح زیر ساخت، همان تعداد صاعقه که به ساختمان اصابت می کند در نظر گرفته می شود. در پیوست استاندارد NFC 17-100, 17-102 محاسبات و جداول مربوطه ارائه شده است.
ضریب بستگی به شرایط محیطی ساختمان دارد.
از نرم افزار ارائه شده توسط شرکت هلیتا محاسبات ریسک حریق ارائه شده است.
همچنین این محاسبات در مجموعه های دیگر توسط سازندگان معروف ارائه گردیده است.
شرکت فرس Furse نیز مجموعه محاسباتی خود را با توجه به ساختمان ارائه کرده است.
بررسی تعداد قابل انتظار برخورد صاعقه به ساختمان NC: (تعداد قابل تحمل صاعقه)
در بررسی احتمال برخورد صاعقه از فرمول زیر استفاده می شود.
: ضریب که بستگی به نوع ساختمان دارد.
: ضریب که بستگی به اجزاء ساختمان دارد.
: ضریب که بستگی به تجهیزات داخل ساختمان دارد.
: ضریب که بستگی به آثار و نتیجه ی برخورد و صاعقه به ساختمان دارد.
همچنین از طریق نرم افزار قابل محاسبه است.
سطح حفاظتی PROTECTION LEVEL :
در این حالت مقادیر مقایسه شده اند.
اگر کوچک تر یا مساوی باشد، در نتیجه نیاز به اجباری کردن نصب برق گیر نیست.
اگر بزرگ تر از باشد،نیاز به سیستم صاعقه گیر با سطح حفاظتی است.
مقادیر سطح حفاظتی، شعاع حفاظت برق گیر را مشخص می کند.
فاصله ی ایمنی و پریود تعمیرات نیز توسط این سطح مشخص می گردد.
در بررسی نقشه مربوط به تعداد صاعقه در ایران بین صفر تا یک صاعقه (یک صاعقه /سال/ کیلومتر مربع) را می توان انتظار داشت.
Permanent link to this article: http://peg-co.com/home/%d9%85%d8%ad%d9%84-%d8%a8%d8%b1%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%af-%d8%b5%d8%a7%d8%b9%d9%82%d9%87-%d8%a8%d9%87-%d9%85%db%8c%d9%84%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d9%82%da%af%db%8c%d8%b1/

۱- چاه ارت توسط شرکتهای دارای تأییدیه اجرا شود ، مقاومت چاه ۲ اهم و برای چاه ارت کارتکس چاه ( کارتکس شرکت مجری چاه ) اخذ شود .
۲- رعایت حریم شبکههای توزیع برق از ساختمان برای ولتاژ v380-220 برابر ۱٫۵ متر میباشد و حریم ۲۰ کیلو ولت ۳ متر میباشد.
۳- حتیالمقدور از برقکاران مجاز که دارای گواهینامه انجام کار از سازمان فنی و حرفهای میباشند استفاده گردد .
۴- استفاده از کلید حفاظت جان ( RCD / RCCB ) با جریان نشتی حداکثر mA 30 الزامی است(حداقل برای مدار پریزها و آشپزخانه و حمام).
۵-کف تابلو فیوز از کف تمامشده باید ۱۷۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد و از لوله آب و گاز ۱۵۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد .
۶-در تابلو برق سیمهای نول توسط ترمینال پیچی به هم متصل شوند و از به هم تابیدن سیمها و نوارچسب کاری کردن آنها خودداری گردد .
۷-در تابلو برق جهت اتصال سیمهای ارت از شینه ارت استفاده شود .
۸-در همه لولههای برق، سیمکشی سه سیمه باشد مگر اعلام حریق دو سیمه که البته برخی اعلام حریقها هم سه سیمه هستند، کلیه پریزها با سیم سه در دو ونیم میلی مترمربع ۲٫۵*۳ و روشنایی ساختمان با سیم سه در یک و نیم میلی مترمربع ۱٫۵*۳ انجام شود .
۹-حداقل فاصله نصب پریزها از کف تمامشده سانتی متر۳۰ و فاصله کلیدها از کف تمامشده ۱۱۰ سانتی متر باشد. به جز آشپزخانه و پارکینگ و پشتبام که باید ارتفاع تمامشده۱۱۰ سانتی متر باشد و پریزها در پارکینگ و پشتبام باید IP44 باشند یعنی درپوش داشته باشند برای برف و باران.
۱۰-فاصله کلید از ((چهارچوب در)) میتواند بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر انتخاب گردد ولی هر فاصلهای انتخاب شد باید در کل ساختمان همان فاصله اجرا شود و کلید و پریز سمت لولای در نصب نشود.
۱۱-حداقل ارتفاع نصب پریز از کف تمامشده در آشپزخانه و پارکینگ و فضای مرطوب cm110 باشد و فاصله پریز از مرز بیرونی سینک ظرفشویی ۶۰ سانتی متر باشد در روشویی که پریز ریشتراش وجود دارد هم این فاصله رعایت شود. پریزها بیشتر از۱۰ سانتی متر باید از سطح کابینت فاصله داشته باشند.
۱۲- ارتفاع نصب کلید فن cm120 از کف تمامشده باشد .
۱۳- اگر پریز در بالای شیر گاز نصب شود، فاصله کلید و پریز از شیر گاز حداقل ۵۰ سانتیمتر باشد. چنانچه پریز سمت چپ یا راست یا زیر شیر گاز نصبشده باشد رعایت فاصله حداقل۱۰ سانتی متر کافی است.(بهتر است کلید و پریز اطراف شیر گاز نصب نشود)
۱۴- نصب فن در حمام ممنوع است مگر IP44 باشد که در بازار موجود نیست، اگر هم باشد باید ۶۰ سانتی متر حداقل با خروجی آب دوش فاصله داشته باشد.
۱۵-کلید و فیوز سر راه فاز قرار گیرد .
۱۶- زیر هر پیچ حداکثر فقط باید ۲ سیم بسته شود .
۱۷- چراغ نصبشده در حمام باید IP44 باشد که این چراغها کم هستند و اگر چراغ معمولی میگذارند زیر حباب محافظ آن واشر نسوز گذاشته شود که آب بندی شود. و از دوش حداکثر فاصله را داشته باشد(بهتر است ۱٫۵ متر فاصله داشته باشد) .
۱۸- بهتر است تمام اتصالات سر سیم داشته باشد یا حداقل به صورت سؤالی بسته شود یعنی در جهت گردش پیچ، سیم خودبهخود محکم شود(سیم از سمت چپ زیر پیچ گذاشته شود تا با راست گرد شدن پیچ سفت شود).
۱۹- حداکثر میتوان ۱۲ پریز از یک فیوز انشعاب گرفت .
۲۰- فاز باید به سمت راست پریز داده شود یعنی هنگامی که مقابل پریز میایستیم روزنه سمت راست فاز باشد.
۲۱- فاز باید به کنتاکت کف سرپیچ لامپ داده شود و به کنتاکت بدنه سرپیچ لامپ نول متصل شود(برای جلوگیری از برقگرفتگی هنگام پیچیدن ته فلزی لامپ در سرپیچ).
۲۲- حداقل فیوز روشنایی آمپر ۱۰ و فیوز پریزها آمپر ۱۶ باشد .
۲۳- کابل اصلی برقرسانی واحدها طبق نقشه سه در شش mm۲۶×۳ مفتولی باشد و سیمهای جعبه فیوز حتماً سر سیم داشته باشند و سیم جمپر در جعبه فیوز مساوی با سیم ورودی جعبه فیوز باشد که معمولاً سایز ۶ میلی مترمربع یا ۴ میباشد.
یادآوری: جدیداً شرکت برق کنتور کمتر از ۳۲ آمپر تحویل نمیدهد. اگر کنتور ۲۵ آمپر تحویل داد میتوان کابل ۳ در ۴ میلی مترمربع از کنتور تا جعبه فیوز کشید.
۲۴- سیم کولرآبی از فیوز تا کلید کولر سه در دو و نیم میلی مترمربع ۲٫۵*۳ باشد و از کلید تا کولر برای فواصل نزدیک میتواند ۵در ۱٫۵ میلی مترمربع باشد(برای دور تند. کند. پمپ. نول. ارت) و سیم کولرگازی حداقل سه در دو و نیم میلی مترمربع۲٫۵*۳باشد.
۲۵- سیم از کنتور تا جعبه فیوز و سیم کولر بهتر است مفتولی باشد .
۲۶- از بدنه اجسام نباید به عنوان سیم ارت استفاده کرد .
۲۷- بارهای خاص و پرمصرف، فیوز جداگانه داشته باشد . ( کولر ، ترد میل tread millو پمپ و پکیج آبگرمکن… )
۲۸- برای مکان مرطوب از ترانس ایزوله استفاده می شود یا ولتاژ زیر۵۰ ولت.(معمولا۱۲ ولت)
۲۹- در صورت استفاده از وان در حمام ، وجود کلید حفاظت جان ( RCD / RCCB ) علاوه بر کلید حفاظت جان اصلی، به صورت جداگانه برای آن الزامی است .
۳۰- هم بندی اصلی و اضافی به منظور هم ولتاژ کردن تجهیزات برقی انجام شود (همه وسایل فلزی همبندی شوند با شاسی ساختمان).
۳۱- حداقل قطر سیم تلفن و درب باز کن میلی متر ۰٫۶ است و بهتر است از نوع شیلد دار باشد.
۳۲-عبور لوله برق از کف حمام و آشپزخانه و دستشویی و مکانهای مرطوب و دارای آب ریزش ممنوع است .
۳۳- مسیر لوله برق از روی دیوارها به صورت مورب ممنوع است (ممکن است در آینده روی آن میخ کوبیده شود)
۳۴- همه پریزها ارت دار باشد .
۳۵- ارتفاع مجاز نصب کلید اعلام حریق بین ۱۰۷ تا ۱۳۷ سانتی متر میباشد که در ایران بین ۱۱۰ تا ۱۴۰ مجاز است .(قوانین قدیم میگفت ۱۴۰سانتی متر با تلرانس ۲۰ یعنی از ۱۲۰ تا ۱۶۰)
۳۶- فاصله کلیدهای اعلام حریق بین ۱۵ تا ۳۰ متر قابل انتخاب میباشد(بر اساس ریسک محل).
۳۷- فاصله شستی اعلام حریق از درب اصلی بین ۱۵ تا ۱۵۰ سانتی متر قابل انتخاب است .
۳۸- اگر عرض درب از ۱۲ متر بیشتر باشد(مثل درب انبار) در سمت چپ و راست درب باید یک شستی جداگانه گذاشت .
۳۹- ارتفاع نصب آژیر اعلام حریق بین ۲ تا ۲٫۴ متر قابل انتخاب است .(قوانین قدیم میگفت: تا ۲۰ سانتی متر زیر سقف مجاز است)
۴۰- اگر سیم روکار کشیده شده باید داخل conduit باشد (لوله با مقطع گرد فولادی یا پلاستیک فشرده و مستحکم ضد آتش).
۴۱- طبق قوانین NFPA ماکزیمم فاصله مجاز دتکتورهای دودی از یکدیگر ۹ متر و دتکتورهای حرارتی از یکدیگر ۶ متر میباشد .(قوانینB.S این فواصل را ۱۰ متر و ۷ متر مجاز دانسته ولی در ایران B.Sمرجع نیست) حداکثر فاصله دتکتور دودی از دیوار ۴٫۵ متر و از گوشهها ۶٫۳ متر میباشد و حداکثر فاصله دتکتور حرارتی از دیوار ۳ متر میباشد و از گوشهها ۴٫۲۵ متر میباشد. دتکتور گازی هم باید ۳۰ سانتی متر زیر سقف بالای اجاقگاز نصب شود.
۴۲-سطح مقطع سیم اعلام حریق۱٫۵ میلی مترمربع میباشد . اگر فاصله دتکتورها از تابلو خیلی دور است سیم ۲٫۵ میلی مترمربع استفاده شود(در هتلها) .
۴۳- سیم اعلام حریق لولهکشی مجزا میخواهد و ضرورتی ندارد این لولهها فلزی باشد و سیم آن بایدNYMHYباشد.
۴۴-حداقل فاصله مجاز دتکتور تا دیوار ۱۰ سانتی متر میباشد ولی توصیه جدی شده که از ۵۰ سانتی متر کمتر نشود .
۴۵- دتکتور اعلام حریق باید آخرین وسیلهای الکتریکی ای باشد که نصب می شود چون رنگکاری دیوار و سقف یا گردو غبار نجاری آنها را خراب میکند.
۴۶- تمامی طبقات آژیر داشته باشد یا حداقل هر دو طبقه آژیر داشته باشد.(در اعلام حریق به فرد خواب باید حداقل۷۵ دسی بل شدت صدا برسد و اگر تعداد دربها از راهرو بین واحدها تا اتاقخواب زیاد است باید در اتاقخواب آژیر جداگانه یا دتکتور آژیر سرخود نصب شود)
۴۷- فلاشر Flasherیا اندیکاتور Indicatorبالای هر واحد باشد تا محل آتشسوزی سریعتر مشخص گردد .
۴۸- در آشپزخانه دتکتور حرارتی ثابت HD و گازیGD استفاده گردد و در پارکینگ دتکتور نرخ افزایش حرارت ROR:Rate Of Rise ( دتکتور آشپزخانه و پارکینگ حرارتی و اتاقها دودی باشد)دتکتور حرارتی وسط سقف نصب شود و دتکتور گازی ۳۰ سانتی متر پایین تر از سقف روی اجاقگاز نصب شود.
۴۹- اگر دتکتور دودی نصب می شود باید از اجاقگاز m6 فاصله داشته باشد .
۵۰- به فاصله ۱٫۵ متر از درب هر آسانسور باید دتکتور گذاشت .
۵۱-فاصله دتکتور از اسپرینکلر یا آب پاش سقف ۶۰ سانتیمتر میباشد .
۵۲-بالای هر اتومبیل باید یک آب پاش موجود باشد .
۵۳- برای مهمانسراها دتکتور آژیر سرخود باید گذاشت .
۵۴-ساختمان از ۲۳ متر به بالا نصب صاعقه گیر اجباری است ، ۷ طبقه به بالا.
۵۵- از کابل۵۰ یا بهتر است mm۲ ۷۰ جهت ارت صاعقه گیر استفاده شود و بهتر است ۲ مسیر کشیده شود ( یکی برای بای پس )
۵۶- هر ۴۵ متر ارتفاع یک رینگ دور ساختمان کشیده شود که اگر صاعقه به بدنه ساختمان زد به رینگ و هادیهای نزولی متصل به رینگ هدایت شود.
۵۷-نصب چراغ آلارم برای ساختمانهای ۸ طبقه و بالاتر الزامی است یا ۲۸ متر ارتفاع و بیشتر.
۵۸-استفاده از چاه آسانسور جهت عبور تأسیسات برقی به استثناء کابل آسانسور ممنوع است .
در مکانهای پرمخاطره و نزدیک فرودگاه بر بالاترین نقطه همه ساختمانها و سازههای بلند تر از ۲۰ متر باید حداقل یک علامت نوری (چراغ چشمک زن) قرمزرنگ نصب گردد.
توضیح: چنانچه در مجاورت ساختمان مذکور به شعاع ۵۰ متر ساختمانی بلندتر و دارای چراغ موجود باشد نصب چراغ چشمک زن اختیاری میباشد.
۵۹- کابل تغذیه آسانسور پنج در ده mm۲ ۱۰×۵ یا پنج در شانزده mm۲ ۱۶×۵ باشد .
۶۰- در موارد خاص برق اضطراری پیشبینی گردد که مجهز به سیستم change over باشد .
۶۱-تابلو برق سیستم آنتن مرکزی داخل خرپشته باشد ( در فضای آزاد نباشد )
۶۲-سیمهای سیار کارگاهی باید حتماً کابل(با روکش مضاعف) باشد و با ارتفاع ۲٫۵ متر از کف رد شوند و در محل رفتوآمد و آسیب قرار نگیرند و این نکته در مرحله ابتدای کار باید توسط صاحب کار یا ناظر مقیم یا سرپرست کارگاه به همه کاربران وسایل برقی مانند نجار و جوشکار و بالابر تذکر داده شود.
۶۳-کلید و پریز فضای آزاد مثل پشتبام و حیاط باید از نوع IP44 باشد یعنی درپوش داشته باشد که برف و باران برای آنها خطرساز نباشد
۶۴-لولهکشی سیستم های روشنایی و پریزهای برق با لولههای P.V.C سخت نمره ۱۳٫۵ Pg برای چهار سیم و با نمرهی pg 16 برای شش سیم انجام شود .
۶۵- لولهکشی سیستم های پریز برق و تلفن میتواند از کف انجام گیرد ولی باید سریعاً به تأیید دستگاه نظارتی رسانیده و روی آن را با ملات ماسه سیمان ماهیچه کشی کرد.
۶۶- لولهکشی هایی که در سقف کاذب انجام می شود ترجیحاً از مسیرهای مشخص و مشترک و با بست و ساپورت مناسب انجام گردد که هنگام پیچ کردن یا میخ کوبیدن در سقف مسیر مشخص باشد.
۶۷- استفاده از لولههای خرطومی پلاستیکی از سال۸۹ ممنوع شده چون بسیار کم استقامت هستند مخصوصاً بعد از گذشت چند سال بهشدت شکننده میشوند و عبور فنر از آن باعث شکسته شدن آن می شود.
۶۸- ارتفاع نصب پریزهای برق و تلفن در فضای اداری و اتاقها ۳۰ سانتیمتر از کف تمامشده و در فضاهای مرطوب (آبدارخانه – سر ویسهای بهداشتی – موتورخانه و . . . ) ۱۲۰-۱۱۰ سانتیمتر از کف تمامشده میباشد .
۶۹- چراغهای دیواری ۶۰ سانتیمتر پایین تر از سقف تمامشده نصب گردد .
۷۰- سیم مصرفی برای کلیه سیستم ها حداقل باید از نوع NYAF و دارای علامت استاندارد و محصول کارخانجات معتبر باشد
۷۱- برای جلوگیری از افت ولتاژ باید کنتور برق در نزدیکترین محل به تیر برق نصب شود .
۷۲-تابلوهای برق ورودی و خروجی از پایین و بالا و از نوع دیواری و دسترسی از جلو میباشند و باید به گونهای ساخته شوند که حداقل درجه حفاظت IP44 را داشته باشد یعنی از آب باران و برف و پاشش مقطعی آب در امان باشد.
۷۳- بدنه تابلوهای برق از ورق ۱٫۵میلیمتر با رنگ کورهای مناسب پختهشده بوده و به لولا و قفل و نوار پلاستیکی و پلاک مناسب مجهز شود.
۷۴- کابل ورودی تابلوهای برق حداقل باید مقطع mm۲ ۳*۱۰ میلی مترمربع را دارا باشند.
۷۵- لولههای فلزی و پوششهای فلزی سیمهای عایق دار ، نباید به عنوان سیم برگشت ، سیم نول یا سیم محافظ مورداستفاده قرار گیرد.
۷۶- داخل کلیدها و پریزها ۱۵ سانتی متر سیم رزرو یا یدکی اضافه در نظر گرفته شود که در آینده اگر سر سیم خراب شد، سیم کافی برای بریدن و سر سیم جدید داشته باشیم.
۷۷- حداکثر فاصله پریزها از یکدیگر ۳ متر است یعنی در یک اتاق پذیرایی با طول ۶ متر روی هر دیوار حداقل ۲ عدد پریز نیاز داریم و در اتاق با ۸ متر طول روی هر دیوار طولی ۳ عدد پریز نیاز داریم. (این قانون برای جلوگیری از کشیدن سیم سیار در آینده است. سیمهای سیار ممکن است دست و پاگیر باشند و باعث برقگرفتگی شوند)
۷۸- فاصله سیمهای تلفن و جریان ضعیف از لوله سیم برق باید حداقل ۱۲ سانتی متر باشد. مگر آنکه سیمهای جریان ضعیف شیلد شده باشند.
۷۹- فاصله سیمهای برق از لوله آب و گاز و تأسیسات اینچنینی مثل لولههای تخلیه آب باید حداقل ۱۵ سانتی متر باشد.
۸۰- هنگام عبور لولههای برق از درز انبساط ساختمان(مثل دانشگاه و کتابخانه و تالار و مدرسه) باید از لوله فولادی خرطومی قابلانعطاف برای سیمکشی استفاده شود.
۸۱- برای کابل ها در هر طبقه دریچه بازدید اجرا شود به این دلیل که ردگیری و تعویض مدارها در آینده بدون اشکال انجام پذیرد که این امر در مقررات ملی مبحث ۱۳ بند ۴-۱-۴ ذکر شده است.
۸۲- ارتفاع پریزها در آشپزخانه بررسی شود که برای لباسشویی ۷۰ سانتی متر و برای اجاقگاز ۳۰ سانتی متر باشد که اگر پریز اجاقگاز بالاتر باشد حرارت برگشتی فر برای آن خطرساز است و ارتفاع پریز برای هود ۱۸۰ سانتی متر در نظر گرفته شود.
(البته در آشپزخانه نصب پریز در ارتفاع کمتر از ۱۱۰ سانتی متر ممنوع است، ولی برای ظرفشویی و لباسشویی شاید خطرناک باشد که پریز آن بالای کابینت قرار گیرد به همین دلیل اگر به اندازه کافی مثلا۳۰ سانتی متر از لوله تخلیه آب لباسشویی یا لوله آب سرد و گرم، پریز را بالاتر قرار دهیم میتوانیم با مسئولیت خودمان این اجازه را بدهیم که پریز زیر۱۱۰ سانت نصب شود)و همچنین در سرویس ها و آشپزخانه بهتر است ارتفاع نصب کلید و پریز ۱۲۰ سانتی متر از کف تمامشده باشد که در سرویس ها باید پریز، درپوش داشته باشد یعنی IP44 باشد.
۸۳- ارتفاع نصب آیفون ۱۵۰ سانتی متر است.(میتواند بیشتر هم باشد)
۸۴- ارتفاع نصب کلید کولر ۱۴۰ سانتی متر است.(میتواند بیشتر هم باشد)
۸۵- ارتفاع نصب چراغهای دیواری حداقل ۲۲۰ سانتی متر است.
۸۶- حداقل ارتفاع نصب تابلوهای برق توکار یا روکار از محور افقی آن ۱۶۰ سانتی متر است(میتواند بیشتر هم باشد)
۸۷- حداقل ارتفاع نصب جعبه تقسیمهای توکار یا روکار ۲۲۰ سانتی متر است.
۸۸- چراغهای فلورسنت میبایست حتماً مجهز به خازن ۹ میکرو فاراد باشد. برای جبران اثر سلف یا بالاست آن که بهاشتباه ترانس مهتابی گفته می شود.
۸۹- برای مکانهای زیر باید روشنایی ایمنی که شدت آن از ۱۰ لوکس کمتر نباشد پیشبینی شود. راهروها و راههای خروجی- راهپلهها- آسانسورها و سرسراهای آسانسور در طبقات محوطههایی که در مسیر راههای خروج قرار دارند.(معمولا صاحب کاران چراغ باطری سرخود قابل شارژ در راهپلهها قرار میدهند که قابلقبول است) پریز شارژ این چراغ نزدیک آن و در ارتفاعی بیشتر از ۲٫۵ متر قرار میگیرد که منعی ندارد.
۹۰- برای چراغهای استخر و سونا که در منازل کنونی زیاد استفاده می شود از ترانس۱۲ ولت باید استفاده شود و برای جلوگیری از برقگرفتگی یک صفحه بریر barrier یا مانع و حائل در ترانس کاهنده باید موجود باشد تا احتمال اتصال سیمپیچ ۲۲۰ به ۱۲ ولت را از بین ببرد.
۹۱- حداقل فاصله کنتور برق ۶۰ سانتی متر تا تأسیسات آب و ۱۳۰ سانتی متر تا تأسیسات گاز باشد(۱٫۵ متر با هر یک از آنها توصیه می شود) و ۱٫۵ متر هم جلوی کنتور باید فضای باز وجود داشته باشد.
۹۲- فاصله کابل تغذیه کنتور تا تیر شرکت برق نباید بیشتر از ۲۵ متر باشد.
۹۳- برای مشترکین مجتمع که جمع قدرت قراردادی آنها بیش از ۲۵۰ کیلووات میباشد سیستم باس داکت BUSDUCTتوصیه جدی شده است. که باس داکت ها حداکثر هر ۳ متر باید در نصب افقی پایه نگهدارنده داشته باشد و باس داکت با دیوار حداقل ۱۰ سانتی متر فاصله داشته باشد که هوا اطراف آن متبادل شود و خنک شود. لبههای کناری باس داکت از شیار حفاظتی دیوار حداقل ۲ سانتی متر فاصله داشته باشد. جعبههای انشعاب باس داکت در تمام طبقات باید ۱۴۰ تا ۱۸۰ سانت از کف تمامشده فاصله داشته باشد.
۹۴- فاصله قوطی کلیدها از یکدیگر حداقل باید۴ سانتی متر باشد(قبل از نصب قاب رویی)
۹۵- فاصله touch panel ها در برق هوشمند از کف تمامشده حداقل ۱۳۰ سانتی متر میباشد که میتواند بالاتر هم قرار گیرد. اگر touch panel ها برای استفاده بچهها و افراد معلول هم کاربرد دارد باید در ارتفاع ۱۱۰ قرار گیرد. تابلوی برق هوشمند شامل switch actuator ها و رلهها و کنترلر مرکزی باید در ارتفاع ۱۳۰ قرار گیرد مگر آنکه ابعاد تابلو خیلی بزرگ باشد که این ارتفاع میتواند کمتر شود.
۹۶- سیم انتقال دیتا در برق هوشمند یا BMS حداکثر میتواند AWG20 باشد یعنی حداقل قطر آن ۰٫۸ میلی متر مجاز است یا حداقل سطح مقطع مجاز آن ۰٫۵ میلی مترمربع میباشد.
۹۷- برای موتور جکوزی حمام نباید پریز گذاشت، بلکه باید نیم متر از کابل ضد رطوبت از دیوار بیرون آید و با مفصل آب بندی به کابل وان جکوزی متصل شود و کاملاً آب بندی شود و یک محافظ جان جداگانه در جعبه فیوز برای مدار حمام نصب شود.
۹۸- روی لولههای برق باید در دیوارها حداقل ۱٫۵ سانت زیر سطح تمامشده قرار گیرد و در کف ۳ سانت زیر سطح تمامشده
۹۹- در محیطهایی که درجه حرارت محیط از ۵۵ درجه سانتیگراد بیشتر می شود بایستی از سیمهای نسوز مقاوم در برابر حرارت در لولههای فولادی گالوانیزه گرم استفاده نمود .
۱۰۰- حداکثر۴۰درصد فضای لوله از سیم و کابل پر شود و ۶۰ درصد برای عبور هوا و خنک شدن سیم خالی بماند. یا توسعه احتمالی در آینده که باز هم نمیتوان لوله را بیشتر از نصف در آینده هم پر کرد.
۱۰۱- رعایت فاصله آنتن مرکزی و صاعقه گیر ( صاعقه گیر باید ۲ متر بالاتر از آنتن مرکزی نصب شود )
۱۰۲- ساختمانهای ۱۲ واحدی به بالا یا با مصرف بیش از ۷۰ کیلووات، صفحه ارت ۷۰ در ۷۰ با سیم ۵۰ میلی مترمربع برای چاه ارت لازم دارند.
ترتیب انجام کارهای برق ساختمان
مرحله اول :
۱ – کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستمهای روشنایی – سیستم های صوتی – سو کتهای برق – تلفن – آنتن – آیفون – فن کوئیل ها – اطفاء حریق – برق اضطراری و موتورخانه.
۲- اجرای نقشه روی کار.
۳- تراز کردن کل قوطی کلیدها و کشیدن خطِ تراز با چک لاین.
۴- شیار زدن مسیر لولهها با شابلون و دستگاه شیار زن .
۵- کندن قوطی کلیدها با دستگاه .
۶- سوراخ کردن روشنایی سقفی توسط دستگاه ( در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس میشود).
۷- نصب قوطی کلید روی دیوار توسط شابلون و تراز کردن دقیق آنها.
۸- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لولههای که داخل جعبه فیوز آورده می شود.
۹- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لولههای که داخل جعبه آنتن و تلفن آورده می شود.
۱۰- اجرای لوله پولیکا گذاری توسط گرما و خم کاری توسط مشعل و فنر و آب بندی آن توسط چسب پولیکا.
۱۱- جوشکاری و ساخت ساپورت برای سینی برق بر روی داکت مشخصشده از روی نقشه ( این سینی برقها برای ورود کابل های برق تلفن آنتن ماهواره و ……. نیازهای ساختمان بهطور مجزا داخل داکت های ساختمان فیکس و وارد باکسهای مورد نیاز خود می شود).
۱۲- پوشش کامل روی لوله پولیکا های که در کف ساختمان کار شده است.
۱۳- نصب جعبه فیوز و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
۱۴- نصب جعبه آنتن و ماهواره و تلفن و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
۱۵- تأمین ارتینگ ساختمان( نصب پلیت و سیم مسی و زغال و نمک برای راهاندازی چاه ارت و ازآنجا به سینی برق و به مصرفکنندهها)
۱۶- لوله فولادی گذاری در شرایطی که نقشه تعیین کرده است(در پارکینگ های ادارهجات داخل روشنایی آسانسور و روشنایی موتورخانه).
مرحله دوم: (بعد از کف سازی و کاشیکاری و سفیدکاری دیوار)
۱– تمیز کردن قوطی کلیدها و بریدن لولههای اضافی روی کار.
۲- سیم گذاری داخل لوله پولیکا (رنگ سیمها و قطر سیمها و جنس سیمها از روی استاندارد انتخاب میشود)
۳- انداختن کابل شیلد دار برای بلندگوها و از آنجا به ولوم های همان اتاق و از آنجا به فیشهای پشت آمپلیفایرها.
۴-کابلکشی برق از داخل جعبه فیوز و رد کردن داخل سینی برق و بست زدن و از آنجا به زیر کنتور(در صورت داشتن دیزل ژنراتور این کابل ها داخل موتورخانه و وارد تابلوهای مخصوص خودش میشود).
۵- کابلکشی تلفن –آنتن ماهواره و آیفون از تابلوهای مخصوص خودش و رد کردن داخل سینی مخصوص خودش و بست زدن کابل ها و از آنجا به باکسهای مخصوص خودشان.
۶- اتصالات سر سیمها در داخل قوطی کلید- جعبه فیوزها – روشناییها – تو کارها – و جعبه آنتن – ماهواره- تلفن – اطفاء حریق- UPS(نصب دستگاههای تغذیه UPS به شرکتهای مسئول مرتبط میشود)
۷- قلع اندود کردن کل اتصالات و سر سیمها توسط حوضچه قلع
۸- عایقکاری اتصالات توسط وارنیش حرارتی (جایگزین لنت برق).
۹- اجرای کابلکشی مربوط به بیرون ساختمان نصب نورافکن ها در نما.
مرحله سوم ( بعد از نقاشی و کف تمامشده):
۱- بستن کلید و پریز و تراز کردن آنها
۲- بستن ترمینال روی سر سیمها.
۴- نصب دتکتور های دود و شستی آنها روی جاهای تعیینشده
۵- نصب فیوزها داخل جعبه فیوز و وایرشو زدن سر سیمها و فیوز بندی آنها
۶- نصب آیفون تصویری بستن سو کتها و شستیهای مربوط به آن.
۷- نصب آنتن مرکزی و سویچینگ های مربوط به آن
۸- نصب سویچینگ های ماهواره ( نصب و راهاندازی ماهواره بر عهده شرکتهای مربوط میباشد)
۹- نصب چشم لایتینگ در راهپله و پارکینگ ها
۱۰- نصب چشم لایتینگ در سرویسها برای هود مرکزی ( این چشمها پس از عمل کردن به کنتاکتور و سپس کنتاکتور به سانتیفوژ فرمان داده و باعث تهویه سرویسها می شود)
۱۱- نصب نور مخفیهای داخل سقف کاذب و کفیهای روی سرامیک.
نصب تجهیزات برقی:
– نصب تابلوی برق موتورخانه (تجهیزات داخل تابلو برق بر اساس نیازهای موتورخانه انتخاب و توسط تابلوساز ساخته میشود)
– نصب پایه سینی برق روی دیوار و فیکس کردن سینی برق روی آن.
– نصب لوله زیر سینی برق و ازآنجا روی الکترو موتورها و ترموستاتها و مصرفکنندههای دیگر.
– کابلکشی از تابلو برق روی سینی برق و داخل لوله ازآنجا سرالکترو موتورها و ترموستاتها و مصرفکنندهها.
– وایرشو زدن و شماره زدن سر سیمها و بستن آن روی تخته کِلِم الکترو موتورها و ترموستاتها و مصرفکنندهها و از آنجا به ترمینال زیر تابلو برق
معرفی
برقکار ساختمان به کسی گفته میگویند که تمامی تواناییهای لازم را برای برقرسانی به هر وسیلهای که در ساختمان (مسکونی، تجاری، اداری، تولیدی) موردنیاز است را داشته باشد.
نمونه وظایف
۱٫توانایی بررسی مقررات ملی برق ساختمان
۲٫ توانایی طراحی سیستم روشنایی اماکن
۳٫ توانایی نقشه کشی و نقشه خوانی مدارات برق ساختمان
۴٫ توانایی سیمکشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
۵٫ توانایی سیمکشی و نصب مدارات لامپ های مخصوص
۶٫ توانایی نصب و سیمکشی وسایل خبری
۷٫ توانایی ایجاد شبکه اتصال زمین
۸٫ توانایی نصب و سیمکشی تجهیزات حفاظتی
۹٫ توانایی طراحی، نصب و سیمکشی سیستم اعلام حریق
۱۰٫ توانایی نصب و سیمکشی مدارات سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
۱۱٫ توانایی انجام عملیات کابلکشی فشار ضعیف
۱۲٫ توانایی نصب و کار با باس داکت (Bus dact)
۱۳٫ توانایی طراحی، نصب و سیمکشی تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی
۱۴٫ توانایی نصب و سیمکشی سیستم برق اضطراری و ایمنی
۱۵٫ توانایی بررسی سیستم برق اتوماتیک
-
تبدیل
-
یک پل- تبدیل
-
صلیبی
-
فتوسل
-
دیمر
-
رله راه پله
-
مدار لامپ فلورسنت
۱۶٫شناسایی اصول سیمکشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
۱۷٫ سیمکشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
-
تلفن و تلفن مرکزی
-
سایت کامپیوتری
-
سیستم اعلام حریق
-
ترانسفورماتور تک فاز حفاظتی
-
UPS
-
سیستم شارژ
-
سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
-
کنتور تک فاز و سه فاز
-
تابلوی کنتوری منازل
-
تابلوی توزیع منازل
-
روشنایی برق اضطراری
. آشنایی با انواع لامپ های مخصوص
-
لامپ بخار سدیم
-
لامپ بخار جیوه
-
لامپ متال هالید
-
لامپ نئون
-
نور افکن
-
آنتن مرکزی
-
نمراتور
-
آیفون تصویری
-
بلندگوهای داخلی (سیستم پیچ)
-
کنسل
نظم باعث آسان شدن عیب یابی های آتی یا توسعه در آینده می شود
مشخصات سیم و کابل
سیمهای nyy که به سیمهای مفتولی مسی با روکش pvc معروف است،سیمهای nyaf که به سیمهای رشته ای اطلاق می شود ، کابل کواکسیل برای آنتن و سیم و کابل های چند ذوجی برای تلفن و آیفن
مبحث لوله ها
۱٫در تأسیسات الکتریکی ساختمان از لولههای خرطومی، پلی آمید و pvc استفاده می شود که لوله و اتصالات pvc مورد تأیید است.
لولههایی که اکثرا استفاده می شود لوله ۲۰(۵/۱۳) و ۲۵(۱۶) و ۳۲ (۲۱) میباشد که بر اساس نوع و ضخامت سیم و کابل ها استفاده از آنها متغیر است.
لوله کشی ها به روش های زیر سقفی و روی کف اجرا می شود که هرکدام از این متدها دارای مزایا و معایبی میباشد.
قبل از شروع لوله کشی می بایست محل استقرار قوطی های کلید و پریز مشخص شود و سپس مطابق سطوح یا لول های موجود و مشخص کردن کف تمامشده ، توسط شلنگ تراز چاک لاین های مورد نظر با ریسمان رنگی خط کشی شود.
بعد از این مرحله میتوان با شیار کن شیار (۲۰*۴۰) در محل استقرار لوله ۲۰ میلی متر و قوطی کلیدها روی دیوار ایجاد کرد و آن را تراش داد تا این لوازم در دل دیوار مسقر شود. (در حمام سیمها باید در عمق ۶ سانتی از کاشی قرار گیرد.)
سپس قوطی ها و لوله ها جایگذاری می شود و به وسیله بست و گچ روی دیوار آنها را فیکس می شود و از زانو (عصایی) برای اتصال لولههای دیواری با کف و یا زیر سقف استفاده می شود.
۲٫ برای متره و برآورد لوله و اتصالات و قوطی های کلید پریز بهترین و مطمئن ترین راه شمارش و متره زدن لوازم و لوله ها از روی نقشه با در نظر گرفتن ضریبی برای پرتی های کار میباشد.
ولی روش دیگری نیز وجود دارد که به صورت سرعتی بوده و از روی تجربه میباشد و هیچگونه دلیل و منطق و علمی ندارد بدین ترتیب که لوله را دو برابر متراژ زیر بنا در نظر می گیرند، قوطی ها نصف زیر بنا و زانو برابر با زیر بنا در نظر گرفته می شود.
برای مثال برای یک واحد ۷۰ متری ، ۱۴۰ متر لوله ۲۰ ، ۳۵ عدد قوطی و ۷۰ عدد زانو بطور تقریبی لازم میباشد.
کلید و پریز و امثال آن در اتاقهای عمل، زایمان، شکسته بندی، بی هوشی یا در مکانهایی که احتمال مصرف گاز بی هوشی وجود دارد در صورتی که از نوع ضد افجار نباشد باید حداقل در ارتفاع۱۵۵ سانتیمتر از کف تمامشده نصب شود. در مکانهایی مانند آزمایشگاه ها، آشپزخانه ها و غیره که از میز کار مخصوص و یا پیشخوان استفاده می شود، پریزهای برق در صورتی که روی دیواره وسط میز آزمایشگاه یا روی قرنیز میز کار نصب نشده باشد، باید حداقل ۱۰ سانتیمتر بالای قرنیز میز روی دیواره نصب شود.
انواع روشهای سیم کشی
در عمل از روشهای زیر برای سیمکشی استفاده می شود:
-
سیمکشی در لوله روکار یا توکار
-
سیمکشی یا کابل(عایق مضاعف)
-
سیمکشی آزاد روی مقره و ایزولاتور.
-
سیمکشی نقاط نمناک (سیم آنتی گردان)
-
سیم سربی و سیم لوله ای روکار.
مبحث سیمکشی در لوله
لولههای متداول در سیمکشی های در لولههای عبارتند از لولههای برگمن- لولههای پلاستکی – لوله پشل pechel میباشد.
لولههای عایق برگمن: یک لوله کاغذی است که پوشش آهنی یا برنجی نازک دارد که در پوشش آهنی برای جلوگیری از زنگ زدگی روکش سربی کار گذاشته شده است. این لولههای در قطرهای استاندار در طولهای ۳ متری تولید شده و قبل از سیمکشی نصب می شود و با فلز مخصوص (فنر) سیمکشی از آن عبور داده می شود.
لوله لاستکی: از مواد مصنوعی تهیه شده و پوشش فلزی ندارد و استحکام مکانیکی آن کم است و فقط برای سیمکشی توکار مجاز است ولی قابلیت انعطاف پذیری خیلی خوبی دارد.
لوله پشلPechel: لوله ای فولادی با درز بدون عایق است لوله ای کاملاً بسته نیست و هوا در آن جریان دارد و از تشکیل آب و میعان در آن نیز جلوگیری می کند این نوع لوله ها، لولههای فولادی عایق داری هستند که در داخل آنها با یک کاغذ عایق شده است و برای سیمکشی روکار و توکار در نقاط نمناک و سیمکشی سیمهای اصلی بکار می رود. افزایش درجه حرارت باعث تنزل ارزش عایقی pvc می گردد، لذا حرارت این سیمها نباید از ۷۰ درجه تجاوز کند.
محاسبه مقطع سیمهای روشنایی
محاسبه افت ولتاژ برای دورترین لامپ از تابلوی روشنایی برای هر کارگاه یا مکان جداگانه انجام میگیرد. چون اگر سیم انتخاب شده برای این لامپ دارای افت ولتاژی کمتر از حد مجاز باشد برای سایر لامپها نیز افت ولتاژی کمتر میباشد. طبق استاندارد، حداکثر افت ولتاژ مجاز از ترانس تا آخرین مصرف کننده (لامپها) میتواند ٪۵ باشد. (افت ولتاژ از ترانس تا تابلوی روشنایی را ٪۳٫۵ و از تابلوی روشنایی تا آخرین لامپ را برابر ٪۱٫۵ در نظر می گیریم) چون ضریب قدرت لامپها توسط خازن های جبران کننده تصحیح می شوند، بنابر این در محاسبه جریان cos Ø =۱ در نظر گرفته می شود بار روشنایی هر کارگاه یا مکان به طور مساوی بین سه فاز تقسیم شده و یک کلید به ازای هر فاز در روی تابلو روشنایی نصب می شود. با توجه به ابعاد کارگاه ها و اماکن حتی الامکان سعی می شود که پریزهای تکفاز در فاصله ۱۰ متری و پریزهای سه فاز در فاصله ۱۵ متری از یکدیگر قرار گیرند. که در آینده مشکل کمبود پریز و خطرهای سیمکشی سیار را نداشته باشیم. (البته توصیه می شود هر ۵ متر در کارگاه ها نصب پریز انجام شود.)
سطح مقطع کابلهای که از کابلهای اصلی پریز ها جهت گرفتن انشعاب بکار برده می شوند برای پریز های تکفاز ۲٫۵ وبرای پریز های سه فاز ۶ میلیمترمربع انتخاب می شود .
منبع : ایمان سریری
ناظر نظارت عالیه و عضو هیات رئیسه گروه تخصصی برق نظام مهندسی خراسان
hamyarnazer.ir
Permanent link to this article: http://peg-co.com/home/%d9%82%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c%d9%86-%d9%86%d8%b8%d8%a7%d8%b1%d8%aa%db%8c-%d8%a8%d8%b1%d9%82-%d8%b3%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%86%d8%b8%d8%a7%d9%85-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af/