برای استفاده ی موتورهایی که به صورت یک ضرب (مستقیم) به شبکه متصل می شوند:

این جدول از ۹ ستون تشکیل شده است.

در ستون های اول و دوم قدرت موتورها برحسب کیلووات و اسب بخار برای ولتاژ ۲۲۰ تا ۲۴۰ ولت نشان داده شده است.

ستون سوم و چهارم مربوط به قدرت موتورها برای ولتاژ خطی ۳۸۰ ولت است و ستون پنجم و ششم قدرت موتورها برای ولتاژ خطی ۴۱۵ تا ۴۴۰ ولت را نشان می دهد.

ستون هفتم مربوط به جریان کنتاکتور برای قدرت های مورد نظر است و در ستون هشتم جریان بی متال لازم برای موتور مورد نظر مشخص گردیده و سر انجام در ستون نهم فیوز مورد نیاز مشخص شده است.

این جدول برای موتور هایی استفاده می شود که به صورت مستقیم به شبکه برق متصل شوند.

برای مثال موتور ۲۲kW یا ۳۰HP مورد نظر است.

برای انتخاب وسایل مورد نیاز در ستونی که بالای آن ولتاژ ۳۸۰ ولت مشخص شده عدد ۲۲kW و ۳۰HP را پیدا می کنیم.

سپس رو به روی آن، عدد ۶۳ را برای جریان کنتاکتور و عدد ۳۸-۵۰ را برای جریان بی متال و عدد ۵۰-۶۳ را برای جریان فیوز پیدا می کنیم.

برای استفاده ی موتورهایی که به صورت ستاره – مثلث راه اندازی می شوند:

این جدول مانند جدول قبلی دارای ۹ ستون و مشخصات هر ستون همانند مشخصات ستون های جدول قبل است.

با این تفاوت که این جدول برای موتورهای آسنکرون روتور قفسی ای استفاده می شود که راه اندازی آن به صورت ستاره-مثلث باشد.

برای مثال موتور ۲۳kW و ۳۰HP را در نظر می گیرم.

بر اساس روش قبل، کنتاکتور مورد نیاز ۴۰ آمپر و بی متال آن ۲۳-۳۲ آمپر و فیوز مورد نیاز ۵۰-۶۳ آمپر خواهد بود.

علت اینکه آمپر کنتاکتور و بی متال کاهش یافته این است که در اتصال مثلث که اتصال دایم کار موتور است جریان مصرفی موتور از دو کنتاکتور به صورت موازی عبور می کند.

باید توجه داشت که برای راه اندازی موتورهای آسنکرون با روتور قفس سنجابی از کنتاکتوری با علامت طبقه بندی AC3 استفاده می شود.

اما اگر روتور آن سیم پیچی شده باشد از کنتاکتور AC2 استفاده می کنیم.

عیوب مربوط به کنتاکتورها، علت ایجاد عیوب و نحوه برطرف کردن آنها در این پست بررسی می شود:

نوع عیب

• علت عیب

  • طریقه ی برطرف کردن عیب

کنتاکتور جذب نمی کند:

• در مدار فرمان قطع شدگی وجود دارد

  • مدار فرمان را کنترل کنید

  • سیم های رابط را کنترل کنید و در صورت لزوم آنها را تعویض نمایید

  • بی متال را کنترل کنید

• کنتاکت های شستی یا میکروسوییچ خوب عمل نمی کنند

  • کنتاکت ها را تمیز کرده و در صورت لزوم آنها را عوض کنید

• ولتاژ تغذیه ی کنتاکتور کم است

  • از بوبین با ولتاژ مناسب استفاده کنید

• تایمر یا کلید اتوماتیک دیگری عمل نمی کند

  • مدار تغذیه ی تایمر را کنترل کنید

  • کنتاکت های تایمر را کنترل کنید

کنتاکتور موقتا جذب شده و بعد قطع می شود

• کنتاکت کمکی مدار نگه دارنده را نمی بندد

  • کنتاکت را تمیز کنید

  • اتصالات را کنترل نمایید

• در کنتاکتور جریان مستقیم مقاومت پیش‌گذار، قطع شدگی دارد

  • مقاومت پیش گذار را تعمیر یا تعویض کنید

در موقع وصل فیوز، مدار فرمان قطع می شود

• در مدار فرمان یا در شستی ها اتصال کوتاه وجود دارد

  • اتصال کوتاه را برطرف کنید (اغلب اتصال کوتاه ها در شستی ها اتفاق می افتد)

• سیم پیچ کنتاکتور سوخته است

  • بوبین کنتاکتور را تعویض کنید

بوبین کنتاکتور زیاد گرم شده و می سوزند

• مدار هسته بسته نشده و فاصله ی هوایی وجود دارد

  • مسیر حرکت هسته و سطح قطب ها را کنترل و با بنزین یا تری‌کلرا‌تیلن تمیز کنید

• بوبین کنتاکتور با ولتاژ نامی خود تغذیه نمی شود

  • برای کنتاکتور از بوبین مناسب استفاده کنید

• بوبین کنتاکتور اتصال حلقه دارد

  • بوبین کنتاکتور را تعمیر یا تعویض نمایید

• در جریان مستقیم، کنتاکت کمکی مقاومت پیش گذار باز نمی شود

  • کنتاکت کمکی را کنترل، تعمیر یا تعویض نمایید

• در جریان مستقیم مقاومت پیش گذار اتصالی دارد

  • مقاومت پیشگذار را تعویض نمایید

کنتاکتور جذب کرده، اما صدا می دهد

• مدار هسته بسته نمی شود

  • سطح قطب ها و مسیر حرکت هسته را کنترل و با بنزین یا تری کلرا تیلن تمیز کنید

• حلقه ی اتصال کوتاه روی سطح قطب ها، در هنگام مونتاژ اشتباه گذاشته شده است

  • هسته را در آورده و آن را کنترل کنید و دوباره  درست جا بزنید

• حلقه ی اتصال کوتاه روی هسته قطع شده است

  • حلقه ی اتصال کوتاه روی هسته را کنترل و تعمیر یا تعویض نمایید

کنتاکتور قطع نمی کند

• قطعات اتصال کنتاکتور به یکدیگر جوش خورده اند (پایان عمر مکانیکی)

  • کنتاکتور را باز و کنتاکت ها را تعویض کنید

• در سیم های رابط المان های مدار فرمان، اتصال کوتاه یا در چند نقطه اتصال به زمین وجود دارد

  • سیم ها را کنترل و اتصالی را بر طرف کنید

• کنتاکت های تایمر به یکدیگر اتصالی دارند و باز نمی شوند

  • کنتاکت های تایمر را تمیز و یا تعویض کنید

تعریف اورلود

اورلود وسیله ی حفاظت کننده ی موتور در برابر جریان اضافی است و در دو نوع مغناطیسی و حرارتی وجود دارد.

اورلود حرارتی

نوع حرارتی اورلود، در انواع مختلفی ساخته می شود که متداول ترین نوع آن «بی‌متالی» است.

این نوع از رله ی اضافه جریان همراه با کنتاکتور در مدار، سری با موتور نصب می گردد.

از اورلود بی متالی در کلید اتوماتیک نیز جهت حفاظت در برابر جریان زیاد استفاده می شود.

ساختمان داخلی بی متال

همان طور که در شکل زیر مشاهده می کنید در ساختمان داخلی آنها از دو فلز آهن و برنج که بر روی هم پرس شده و به صورت به صورت یکپارچه دیده می شوند استفاده شده است.

بر اثر عبور جریان از بی متال ،دو فلز گرم می شوند و طول آنها افزایش می یابد.

از آن جایی که ضریب انبساط طولی یکی از فلزات بیشتر از دیگری است .

دو فلز با هم به سمت فلزی که ضریب انبسا ط طولی کمتری دارد خم  می شود .

در نتیجه  مسیر عبور جریان کنتاکتها باز و مدار قطع می شود.

طرز کار رله ی حرارتی (بی متال)

در رله های حرارتی ، سه تیغه تعبیه شده که سیم حا مل جریان چند حلقه به دور آن پیچیده  می شود.

در اثر عبور جریان  اضا فه بار، هادی ها گرم ، حرارات به بی متال منتقل می شود و با عث خم شدن تیغه می شود.

حرکت هر یک از بی متالها به اهرمی فشار می آورد و با جا به جا شدن اهرم ، یک میکرو سوئچ که دارای کنتاکت تبدیل باز و بسته است تغییر وضعیت می دهد و مدار فرمان را قطع می کند.

این رله ها تنظیم پذیر هستند.

در نمونه ی سه فاز این رله ها رله ی حرارتی از سه پل قدرت برای عبور جریان اصلی مصرف کننده تشکیل شده و دو کنتاکت فرمان دارد.

یکی کنتاکت بسته جهت قطع مدار تغذیه ی کناکتور و دیگری کنتاکت باز که پس از عمل بی متال بسته می شود و برای اطلاع دادن از خطای حاصل در مدار است.

بعضی از این رله ها دارای کلیدی هستند که برای دو حالت دستی و اتوماتیک طراحی شده اند، بدین مفهوم که در حالت دستی پس از قطع بی متال باید دگمه ی RESET را فشار داد تا رله به حالت اول بازگردد.

در حالت اتوماتیک رله پس از مدت زمان معینی به حالت اول باز می گردد.

برخی از قسمت های یک اورلود حرارتی

اورلود مغناطیسی

نوع مغناطیسی آن بوبینی است که در اثر عبور جریان زیاد (بیشتر از حد تنظیم شده) شدت میدان مغناطیسی آن به حد لازم برای انجام عمل مکانیکی قطع مدار رسیده و ومدار را قطع می کند.

از این نوع اورلود در کلیدهای اتوماتیک نیز جهت حفاظت در برابر خطای اتصال کوتاه استفاده می شود.

می دانیم که یک اتصال کوتاه باید سریع قطع شود بنابراین در چنین موقعیتی نمی توان از رله اضافه باری(حرارتی) استفاده نمود چون گرم شدن بیمتال رله به یک زمان نسبتا طولانی نیاز دارد.

این رله از یک هسته مغناطیسی که اطراف آن چند دور سیم پیچیده شده، تشکیل گردیده است.

عبور جریان اتصال کوتاه باعث مغناطیس شدن و جذب اهرم قطع می شود.

این رله را به طور مجرا به ندرت مورد استفاده قرار می دهند و در کلیدهای اتوماتیک از آنها بهمراه رله های حرارتی بهره می گیرند.

به این ترتیب قطع مغناطیسی در صورت بروز اتصال کوتاه، مدار را فورا قطع نموده و مانع از سوختن قطعه ی بیمتال می شود.

تیغه های فرمان و قدرت

هر گاه مقدار جریان عبوری از یکی از فازها بیشتر از میزان ستینگ آن شود، کنتاکت معمولا بسته (NC=Normally Close) (95-96) که در سر  راه مدار فرمان بوبین کار گذاشته شده، باز می شود و کنتاکتور از حالت مغناطیس خارج شده، مدار قدرت موتور قطع می گردد.

همزمان با باز شدن کنتاکت ۹۵-۹۶، کنتاکت معمولا باز (Normally Open=NC) (97-98) اورلود بسته شده و لامپی را که برای اخطار در نظر گرفته شده روشن می کند.

تیغه های مدار قدرت با شماره های یک رقمی از ۱ تا ۶ و ترمینال های تیغه های فرمان که به صورت دوبل (باز و بسته ) می باشند را با شماره های ۹۵ تا۹۸ مشخص می کنند.

شمای مورد استفاده برای بی متال در مدار قدرت

چگونه قرار گرفتن رله بی متال در زیر پیچهای کنتاکتور

اتصال بار تکفاز به بی متال سه فاز

در صورت استفاده از یک بی متال سه فاز برای یک مصرف کننده یکفاز، باید قطع کننده یکی از فازها را با قطع کننده فاز دیگر سری نموده و از کنتاکت باقی مانده برای اتصال به مصرف کننده استفاده نمود.

مزایا و معایب بی متال

مزایای بی متال نسبت به فیوز فشنگی :

1. در صورت بروز اشکال در یک فاز ، دو فاز دیگر به اضافه مدار فرمان از کار باز می ایستند .

2. هر چه شدت جریان بیشتر شود مقدار حساسیت بی متال نیز بیشتر خواهد شد .

3. در صورتیکه به صورت مداوم ۱۰٪ اضافه بار وجود داشته باشد بی متال بعد از ۲ ساعت مدار را قطع میکند .

4. اگر جریان به ۱۰ برابر جریان نامی برسد در کمتر از ۲ ثانیه مدار را قطع میکند .

یکی از معایب بی متال حساس بودن آن نسبت به درجه حرارت محیط است.

جدول انتخاب فیوز ، بیمتال و کابل موتورهای آسنکرون