مقدمه:

 به منظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی از کلید‌های حفاظت از خطر برق گرفتگی (محافظ جان) استفاده می‌شود.

محل نصب کلیدهای فوق معمولا در تابلوهای کنتور و یا تابلو مینیاتوری داخل واحدهای آپارتمانی مسکونی یا اداری میباشد.

کلید محافظ جان  با RCCB یا RCD نیز شناخته می‌شود.

در این نوع از کلید با مقایسهٔ جریان سیم‌های رفت و برگشت، در صورتی که اختلافی بین جریان رفت و برگشت وجود داشته باشد مدار را قطع می‌شود.

در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است .

اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول (در مدارهای تکفاز) اختلاف داشته باشد کلید محافظ جان عمل خواهد کرد.

وجود این اختلاف ممکن است بر اثر اتصال بدنهٔ یکی از دستگاه‌های الکتریکی باشد.

که در آن جریان الکتریکی به جای برگشتن از راه سیم نول از راه زمین به منبع برمی‌گردد.

اصطلاحاً به این پدیده می‌گویند جریان نشت پیدا کرده است.

این دستگاه جریان‌های نشتی کوچکی را که توسط فیوز شناسایی نمی‌شوند اما می‌توانند زمینه‌سازآتش‌سوزی یا برق‌گرفتگی شوند شناسایی و مدار را در چند دهم یا صدم ثانیه قطع می‌کند.

جریان نشتی ممکن است از راه بدن فردی که با زمین تماس دارد و تصادفاً دستش با قسمت برقدار مدار تماس پیداکرده است به وجود آید.

کلیدهای محافظ جان به گونه‌ای طراحی می‌شوند که پیش از آسیب‌رسیدن به فرد مدار را قطع می‌کنند.

این کلیدها برای قطع مدار در برابر اضافه‌بار و اتصال‌کوتاهطراحی نشده‌اند.

گونهٔ دیگری از این کلیدها که افزون بر جریان نشتی به اضافه‌بار هم واکنش نشان می‌دهند RCBO نامیده می‌شوند.

RCD ممکن است برای اشاره به کلیدهای RCCB و RCBO به کار رود.

اما نباید آن‌ها را با کلید ELCB که به ولتاژهای سرگردان حساس است اشتباه گرفت.

این کلید با وجود اتصال به زمین ((ارت)) کاربرد بهتری دارد.

راهنمای نصب و مشخصات کلید محافظ جان:

۱. دمای کاری کلید محافظ جان جهت قطع جریان نشتی متناوب از -۳۵ تا ۷۰+ درجه سلسیوس و یا قدرت اتصال کوتاه ۶ تا ۱۰ کیلو آمپر می‌باشد.

۲. جهت حفاظت محافظ جان و مدار در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان (Back-Up Fuse) در RCCB‌ها با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد.

۳. کلید محافظ جان با جریان نامی از ۶ تا ۱۰۰ آمپر تولید می‌شوند.

۴. کلید محافظ جان جهت استفاده مشترکین تکفاز (خانگی) به صورت دو پل (فاز + نول) میباشد.

و مشترکین سه فاز (صنعتی) به صورت چهار پل، که می‌تواند همراه با نول و یا بدون نول (در سیستم‌های ۳ سیمه) باشد.

۵. میزان جریان قطع خودکار کلید‌ها (حساسیت) از ۱۰ میلی آمپر تا ۰/۵ آمپر، و مدت زمان قطع حداکثر ۱۵۰ میلی ثانیه است.

صاعقه گیر آذرخش

دستورالعمل نصب:

با توجه به مقررات و استاندارد‌های بین المللی، رعایت موارد ذیل در نصب کلید‌های محافظ جان ضروری می‌باشد:

۱-قبل از نصب بایستی با میلی آمپرمتر مخصوص میزان نشتی جریان در مداری که قرار است کلید فوق نصب گردد اندازه گیری شود.

در صورتیکه میزان جریان نشتی بیشتر از ۲۰% حساسیت جریان نشتی نامی کلید باشد پس از نشت یابی و رفع نقص، اقدام به نصب کلید گردد.

این نشتی می‌تواند بین فاز و زمین، نول و زمین، فاز یا نول با فاز‌ها و نول‌ها مدار‌های مجاور باشد.

در تمام حالت‌های فوق کلید اقدام به قطع مدار می‌نماید.

۲-درمورد کلید‌های دوپل سیم نول به ترمینال مشخص شده با علامت N. و سیم فاز به ترمینال مشخص شده با علامت L. متصل می‌شود.

۳-در سیستم تکفاز، دو سیم نول و فاز و در سیستم سه فاز، چهار سیم (سه فاز و نول) بایستی به ورودی و خروجی کلید متصل گردد.

۴-با توجه به موقعیت نصب، سیم‌های ورودی و خروجی می‌توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند.

 البته این امر در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت.

۵-درجه حفاظت کلید‌ها برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP۴۰ می‌باشد.

۶-کلیه عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود.

۷-ترمینال‌های ورودی و خروجی کلید‌ها با توجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یاسیم در نظر گرفته شده است.

و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.

۸-همراه با کلید محافظ جان امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز وجود دارد.

۹-محل نصب در تابلو توزیع میباشد.

۱۰-کلید محافظ از جان را فیوز حفاظت از جان هم نامند.

۱۱-از مارکهای مرغوب موجود در بازار میتوان از زیمنس و ال جی نام برد.

۱۲-در مدار هایی که سیم کشی نا مرغوب انجام شده باشد در صورت وجود این کلید دائما مدار قطع میکند.

۱۳-استفاده از کلید محافظ از جان برابر ضوابط نظام مهندسی ضروری است.

۱۴ -سیستم ارت و کلید حفاظت از جان ایمنی افراد را تضمین میکنند.