مقدمه:

سیستم ارت یا زمین کردن یک نقطه از مدار الکتریکی به معنی اتصال آن به هادی حفاظتی است.

سیستم زمین یا ارتینگ برای تجهیزاتی به کار می روند که با برق کار می کنند یا با برق کار نمی کنند اما بدنه فلزی دارند.

چاه ارت یکی از اصلی ترین ارکان نیروگاهها، پست های برق، ساختمان ها و … می باشد.

که به منظور حفظ سلامت افراد، تجهیزات و دستگاه ها در مقابل خطرات ناشی از اتصال کوتاه یا صاعقه طراحی می گردد.

برای دستیابی به این امر باید کلیه دستگاه ها تجهیزات و سازه های فلزی توسط هادی های مناسب فلزی به شبکه ارت که متشکل از سیمهای مسی، میله ارت، صفحه مسی، چاه ارت و … می باشد متصل نمود.

تا هنگام برور اتصال کوتاه و یا صاعقه ، جریانات فوق از این طریق به زمین انتقال داده شود و خنثی گردد.

نکات عمومی و مهم در خصوص سیستمهای ارت:

۱- کلیه اتصالات با مفتول برنج یا نقره جوشکاری گردد.سطح جوش باید CM 6 باشد.

و جهت اتصالات وجوشکاری رعایت گردد(در مواردی کدولد توصیه میشود).

۲- ازهرپایه دکلهای خودایستا هم فونداسیون دکل توسط سیم مسی و بست مخصوص به سیستم ارت و هم پای دکل به سیستم ارت جوشکاری گردد.

۳- سیم میله برقگیر ازپایه ای که آنتنهای کمتری نصب می شود .

و با کابلهای روی لدر حداکثرفاصله را داشته باشد،بدون خمش درمسیر ومستقیما به رینگ داخل کانال و از کوتاهترین مسیر توسط جوش متصل گردد.

۴- میله برقگیر روی دکل در بالاترین نقطه دکل قرارگیرد .

و جنس آن تمام مس با آلیاژ استاندارد به قطرmm 16 و طول آن بستگی به ارتفاع نصب انتنهای روی دکل دارد.

۵- شعاع خم سیم مسی حداقل CM20 وزاویه قوس حداقل ۶۰ درجه رعایت گردد(رعایت زاویه خمش سیم مسی )

۶- پایه‌ها و نقاط ابتداوانتهای لدر افقی به سیستم گراند متصل گردد.

۷- کلیه کابلهای ورودی به سالن دستگاه توسط بست گراند به بدنه دکل و ابتدای لدر افقی(بعد از محل خم شدن کابل)گراند شوند.

۸- به هیچ عنوان در روی دکل،جوشکاری صورت نگیرد.

۹- اتصال از شبکه گراند سیستم اجرا شده به تانکر سوخت دیزل ژنراتور، تانکر آب هوایی ، اسکلت فلزی ساختمان و در و پنجره های اتاق دستگاه صورت گیرد.

۱۰- اگر سیستمی‌ازقبل‌اجرا شده باشد،سیستم قدیم به‌جدید در عمق‌خاک متصل گردند.

۱۱- سیم‌ارت‌ درروی زمین باید باروکش‌وسیم‌داخل‌کانالها‌ باید بدون روکش و مستقیم کشیده شود.

۱۲- پرکردن کانال باید با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم انجام گردد.

۱۳- ارتفاع نصب شینه مسی CM 50 ازکف تمام شده باشد.

۱۴- شینه داخل اتاق حدالمقدور به چیدمان دستگاهها نزدیک باشد.

۱۵- ازهر دستگاهی جداگانه سیم ارتی به شینه متصل گردد ( قطر و طول شینه گراند بستگی به تعداد انشعابات آن دارد).

۱۶- در دکلهای مهاری پر ظرفیت ، مهارهای دکل بایستی توسط بست مخصوص به گراند اتصال یابد.

۱۷- جهت استفاده ترانس برق شهر در ایستگاههای مخابرات بایستی گراند جداگانه اجرا گردد.

۱۸- در سایتهای کامپوتری جهت اجرای سیستم زمین حتی المقدور بایستی از یک زمین با سطح یکنواخت ( بدون شیب ) استفاده نمود.

۱۹- در ایستگاهها بین نول و گراند نبایستی اختلاف ولتاژ وجود داشته باشد.

۲۰- در دکلهای پر ظرفیت که ابعاد قسمت بالای دکل بیشتر از m 2 می‌باشد نیاز به نصب یک عدد برقگیر اضافی در سمت مقابل برقگیر اول می‌باشد.

۲۱- استاندارد قابل قبول آزمایش و تحویل اتصال زمین برای سایتهای کوچک زیر ۱۰ اهم و برای سایت های بزرگ و مهم زیر ۳ اهم می‌باشد.

۲۲- در سیم‌کشی داخل محوطه سایت های کامپوتری برای چراغهای روشنایی و سایر موارد باید از کابل زمینی استفاده گردد .

و در ایستگاههای بالای کوه و نقاط دور از شهر نباید از چراغهای روشنایی خیابانی استفاده شود.

به طور کلی قسمتهای مختلف زیر در یک سیستم باید با یکدیگر همبند شوند:

– هادی اصلی حفاظتی MPE

– ترمینال اصلی زمین(شینه اصلی زمین) MEB

– کلیه لوله کشیهای فلزی در داخل ساختمان(آب-گاز-حرارت مرکزی و تهویه)

– اجزای فلزی ساختمان (اسکلت فلزی-میلگردهای بتن مسلح)

– بدنه فلزی تجهیزات و لوازم

– هادی های حفاظتی PE

– هادی یا ترمینال اصلی زمین

سه نوع سیستم های زمین وجود دارد.

سیستم TN:

یک سیستم دارای یک یا چند نقطه منبع انرژی به طور مستقیم در زمین است.

که بخش های رسانا در معرض نصب شده به آن نقطه با هدایت های محافظ وصل شده است.

با این حال، سیستم های TN به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

۱- سیستم TN-C:

یک سیستم که در آن توابع خنثی و حفاظتی ترکیب شده، یک هادی واحد در سراسر سیستم است.

تمام بخش های رسانا در معرض نصب نصب شده به هادی PEN متصل می شوند.

۲- سیستم TN-S :

یک سیستم که دارای خازن های جداگانه و محافظ در سراسر سیستم ارت است.

هادی حفاظتی (PE) پوشش فلزی کابل تأمین کننده تاسیسات برقی یا یک هادی جداگانه است. 

تمام بخش های رسانا در معرض نصب به این هادی حفاظتی از طریق پایانه زمین اصلی نصب متصل می شوند.

۳- سیستم TN-C-S :

یک سیستم ارت که در آن توابع خنثی و حفاظتی در یک هادی واحد در بخشی از سیستم ترکیب می شوند.