حفاظت ثانویه در برابر صاعقه یا حفاظت تجهیزات داخلی (SPD)
شوک های الکتریکی اغلب از طریق صاعقه ایجاد می گردد ، این ولتاژهای القایی موجب اختلالات در شبکه هـای مختلف می شود (مقدار ایـن ولـتـاژ چندین کیلو ولـت در مدت زمان چند میکرو ثانیه می باشد) ، که این اختلالات ممکن است باعث عملکرد نـادرست دستگاه و یا از کار افتادگی کامل سیستم های حساس گردند. شوک هـای الکتریکی که نـاشی از اثـرات غیر مستقیم صاعقه هستند ، زیـان بـار تـریـن عوامل تـاثـیـر گـذار بـر سیستم هـای الکترونیکی و مخـابـرات می بـاشنـد.
صـاعقه تـا شعـاع چند کیلومتری انتشار یـافته و گسترش آن بـاعث افـزایش پتـانسیل گردیده و اضافه ولتاژهـا را در ترمینال هـای زمین القاء می کند.۲۶/۶ درصد صدمـات وارده بـه تجهیـزات و وسایـل الکتـرونیکـی از اضافه ولتـاژهـای ، نـاشی از صاعقه می بـاشد. بـه تجهیـزات حفاظت در مقـابـل بـرخـورد غیـر مستقیم SPD کـه مخـفـف Surge Protective Device است گفـته می شود.
توسعه و کـاربـرد سیستم های الکتـرونیکی و مخـابـراتی ، موجب افـزایش شدیـد آمـار صدمات وارده به ایـن دستگـاه هـا در اثـر صاعقه و اضافه ولتـاژهای نـاشی از آن شده است. بـرای ایـن بخش از حفاظت ، کـاهش اثـر میـدان های الکتـرومغناطیسی نـاشی از صاعقه مد نظر قرار می گیرد.
حفـاظت اولیه به عمل آمده تـوسط سیستم هـای صاعقه گـیـر ، ارتینگ و هم پـتـانسیل سازی حفاظت سیستم هـای الکتریکی ، الکترونیکی و مخـابـراتی را در بـرابـر دخـالت اضافه ولتاژها گارانتی نخواهد کرد.
حفاظت موثـر این تجهیزات در مقابل ولتاژهای القـایی حاصله ، وقتی امکـان پذیر است که کلیه سیستم های حفاظت خارجی همراه با حفاظت داخلی نصب شده باشند. بنابراین بـرق گـیـرهای فشار ضعیف ( Surge Arresters ) دستگـاه هایی هستند کـه بـه عنـوان آخریـن بخش از حفاظت در بـرابـر صاعقه استفـاده می گـردند. ارسترها دستگـاه هایی هستند که جهت بـرگـردانـدن انـرژی وابسته به اضـافه ولتـاژ به داخـل سیستم زمین طـراحی می شوند و از تئوری Zone Concept جهت حفـاظت داخـلی ساختـمان استفـاده می نمایند.
این اضافه ولتاژها از طریق زیـر می توانند به وجـود آیند :
برخورد مستقیم صاعقه
انتقال امواج روی خطوط اصلی یـا دیتا
پارامترهای مهم SPD :
مشخصات و پارامترهـای الکتریکی SPD به شرح زیـرمی بـاشد :
ولتاژ بهره برداری ( UC ) : ماکزیمم ولتاژ بهره برداری است که SPD بـه طـور پیوسته می تـواند تحمل نماید.
اضافه ولتاژ موقت ( Ut ) : اضـافه ولتـاژ موقتی است کـه SPD می تـوانـد آن را تحمل نماید ، بدون آن کـه ایـن اضافه ولتـاژ بـاعث افت عملکـرد SPD گـردد.
جریـان تخلیه نامی ( In ) : آن سطح از جریـان ایمپالس که SPD می تواند آن را به طور پیاپی تخلیه نماید ، بدون آن که مشکلی برای SPD به وجود آید.
ماکزیمم جریان تخلیه ( Imax ) : آن سطح از جـریـان ایمپالس که SPD می تواند آن را تنها یک بار تخلیه نماید.
Up : سطح ولتاژ حفاظتی ، که مطابق با استاندارد IEC 364 تعیین می گردد.
دسته بندی :
SPD ها مطابق با استاندارد IEC 61643 – 11 و بر حسب دامنه سرج ، به سه نوع زیر تقسیم بـنـدی می شوند.
نوع اول : در مکـان هایی که احتمال برخورد صاعقه به سیم انتقال انرژی وجود دارد و یـا ساخـتـمـان هـایـی کـه مجهز بـه سیستم حفاظت در بـرابـر صاعقه ( LPS ) می باشد نصب می گردد.
نوع دوم : در ورودی تـاسیسـات ، در تـابـلـوهـای اصلی و در تـاسیسـاتـی کـه مجهـز بـه سیستم حفاظت در برابر صاعقه ( LPS ) نمی باشد نصب می گردد.
نوع سوم : در ورودی تجهیزات و بـارهای حساس قـرار می گیـرند. ایـن نـوع SPD ها با انرژی کم فعال می شوند.
تعمیر و نگهداری از سیستم حفاظت ثانویه :
در مورد ارسترهـا تعمیـر و نگهداری چنـدانی مورد نـیـاز نمی بـاشد. سیستم ارسترهـا اغلب مجهز به سیستم کنترل بصری و همچنین سیستم کنـتـرل از راه دور می بـاشنـد.
در ضمن استفـاده از ارسترهـا ی Pluggable بـاعث آسـانی تعمیـر ، نگهداری و راحـتـی تعویض کـارتـریج هـای سوخته می گـردند. گـارانتی سیستم صاعقه گیر بـراساس بـنـد هفتم استاندارد NFC 17-102 می باشد که توسط شرکت سُها سنجش رعایت می گردد.
