مقدمه:
از شروع عصر جدید تا به حال، صاعقه منشاء آتشسوزی و خطرات زیادی بوده است.
اولبار، اتوون گوریک(Otto Von Guericke) (۱۶۸۶ـ۱۶۰۲) فیزیکدان و مهندس معروف، تشابه میان تخلیههای الکترواستاتیکی آزمایشگاهی و شوکهای (Surge) ناشی از صاعقه را کشف کرد.
براساس این فرضیه که صاعقه یک پدیده الکتریکی است، بنجامین فرانکلین (۱۷۹۰ـ۱۷۰۶)، سیاستمدار، دانشمند و نویسنده معروف در سال ۱۷۵۲ پیشنهاد کرد که جرقههای صاعقه توسط میلههای نوکتیز جذب و سپس توسط هادی فلزی به زمین هدایت شوند.
به این صورت وی را میتوان پایهگذار سیستم حفاظت از صاعقه، نامید.
سالهای قبل از ۱۷۵۲ یک فرانسوی بنام فرانسیس دلیبارد (Dalibard)، توسط یک آزمایش، توانسته بود ثابت کند که فعالیتهای طوفان براساس پروسههای الکتریکی است.
او روی تپهای در نزدیکی پاریس، یک میله فولادی ۱۲ متری را روی یک بطری شیشهای بطور عایق از زمین نصب کرد.
در طی یک توفان، دستیار او توانست طول جرقههای ۴ سانتیمتری را که در انتهای میله ظاهر شده بود، اندازهگیری کند.
این جرقهها درست مشابه جرقههایی بودند که در آزمایشگاههای آن زمان، از تخلیههای الکترواستاتیکی بدست میآمدند.
در پی آن، اولینبار کشیشی، یک میله ساده روی بام کلیسا نصب کرد.
و آنرا توسط یک مفتول فلزی به زمین هدایت کرد.
نهایتاً فرانکلین نیز در سال ۱۷۶۵، اولین وسیله حفاظت از صاعقه را در فیلادلفیای آمریکا ساخت.
هنگامیکه عملکرد صحیح این سیستمها بر همگان ثابت شد، دستورالعملهای مدونی جهت ساخت و نصب صحیح سیستم، تهیه و تدوین شده و بزودی گسترش پیدا کردند.
ـ واژه حفاظت خارجی در مقابل صاعقه «عبارتست از حفاظت انسانها و حیوانات موجود در ساختمان، از ضربه مستقیم صاعقه، که میتواند منجر به انهدام و آتشسوزی گردد.
در آغاز اینگونه حفاظت به تنهایی کافی بنظر میرسید،
اما از نیمه سالهای ۱۹۷۰ با گسترش کاربرد تجهیزات الکترونیکی، وضعیت تغییر یافت.
ـ کاربرد وسیع سیستمهای الکترونیکی، موجب افزایش صدمات وارده به این تجهیزات در اثر صاعقه و اضافه ولتاژهای ناشی از آن شد.
اما با بکار بستن مقررات خاص سیستمهای حفاظتی، هزینه ناشی از این صدمات بطور قابل ملاحظهای کاهش پیدا کرد.
از آنجایی که لوازم خانگی اکثرا با برق شهر کار میکنند و شبکه برق در هنگام صاعقه در معرض برخورد مستقیم و غیر مستقیم صاعقه قرار میگیرد.
لذا لازم است جهت جلوگیری از آسیب های احتمالی به لوازم الکتریکی در ساختمانها از سیستم صاعقه گیر استفاده گردد.
صاعقه گیر آذرخش