صاعقه گیر آذرخش
مقدمه:
مراقبت پرواز بهطور کلی به سرویسی اطلاق میشود که:
هدف آن از یک طرف جلوگیری از برخورد میان هواپیماها یا با موانع در سطح فرودگاهها میباشد.
و از طرف دیگر ایجاد بستری مناسب و کارآمد برای حرکت روان ترافیک (عبور و مرور) هوایی و ارائه اطلاعات ضروری جهت حفظ ایمنی پروازها و کمک در مواقع بحرانی به هواپیما میباشد.
کنترلرهای یک فرودگاه موظف هستند با ایجاد جدایی بین یگانهای پروازی که در تاکسیروها (taxiways) یا مسیرهای ارتباطی فرعی و باندهای پروازی یک فرودگاه در حال حرکت میباشند.
همچنین برای آن دسته از هواپیماهایی که در محدوده هوایی آن فرودگاه در حال پرواز میباشند، شرایطی ایجاد نمایند تا هواپیماهای مذکور بتوانند حرکتی روان و کارآمد داشته باشند.
مناطقی که در نزدیکی محدوده فرودگاه واقع شدهاند عمدتاً از داخل سازهای بلند، که دور تا دور آن تعدادی پنجره تعبیه شدهاست (برج مراقبت)، تحت نظارت قرار دارند.
هماهنگ و مرتب کردن هواپیماهای ورودی برای نشستن در باند فرودگاه، و توزیع هواپیماهای خروجی و ارجاع کنترل آنها به واحدهای کنترل مسیر پرواز، توسط واحد رادار انجام میپذیرد که در واحد Approach واقع شدهاست.
مراکز کنترل عموماً ترافیک هوایی را به کمک رادارهای دوربرد کنترل میکنند.
در نقاطی که دسترسی به رادار میسر نمیباشد کنترل و ایجاد جدایی بین هواپیماها با بهرهگیری از روش پیچیده و سنتی کنترل بدون رادار صورت میپذیرد.
تا کنون مبالغ زیادی برای طراحی نرمافزارهایی که بتوان از آنها در بهینهسازی روش کنترل ترافیک هوایی استفاده کرد، هزینه شده است.
ولی با این حال کماکان در برخی از مراکز کنترل ترافیک اطلاعات مربوط به هر پرواز بر روی نوارهای کاغذی، که مخصوص این کار در اختیار کنترلرهای ترافیک میباشد، ثبت میشود.
و در ادامه و تکمیل اطلاعرسانی در مورد مسیر پروازهای یاد شده برخی از اطلاعات مستقیماً بین کنترلرها رد و بدل میشود.
در مراکز کنترل جدیدتر برای ثبت اطلاعات پروازی نشاندهندههای رایانهای جایگزین نوارهای کاغذی شدهاند.
به همان سرعت که دستگاههای جدیدتر وارد سیستم کنترل ترافیک میشود مراکز کنترل ترافیک بیشتری نیز استفاده از نوارهای کاغذی ثبت اطلاعات را متوقف میکنند.
تخصیص و نامگذاری خطوط هوایی مسافری، با بکارگیری علائم شناسائی خاص (نام رادیوئی)، که حداکثر شامل چهار عدد میباشد که به دنبال نام اختصاصی خطوط هوائی قرار میگیرد.
شرط لازم برای ایمنی پرواز و ایجاد جدائی کافی بین هواپیماها میباشد.
در این راستا همواره بهتر است که در برنامه پروازی هر هواپیما در طول هفته یک نام و علامت شناسائی ثابت در نظر گرفته شود.
حتی اگر زمان تعیین شده برای پرواز از فرودگاه مبدأ در روزهای هفته به مقدار جزئی تغییر داشته باشد.
در مسیر برگشت نیز غالباً فقط آخرین عدد از علائم شناسائی هر پرواز، نسبت به پرواز رفت، تغییر میکند.
در مراقبت پرواز قطعه یا بخشی از فضا که از نظر ابعاد مشخص میباشد و کنترل ترافیک هوائی آن به یکی از کنترلرها سپرده شده اصطلاحاً sector یا به عبارت دیگر «ناحیهٌ پروازی» اطلاق میشود.
بر مبنای شرایط حاکم (از قبیل حجم ترافیک و غیره…)، هر کنترلر میتوان در مقاطع خاص مسئولیت کنترل یک یا دو ناحیه (sector) را راسآ در اختیار داشته باشد.
سیستم مراقبت پرواز همواره فن آوریهای قابل توجهای را مورد استفاده و بهرهبرداری قرار میدهد.
بهرهگیری از سیستمهای رادار «اولیه» و رادار «ثانویه»، آگاهی و شناخت بهتر از موقعیت و محدوده فضای تحت نظارت هر کنترلر را مقدور میسازد.
نحوه عملکرد سیستمهای راداری بدین گونه است که:
امواج الکترومغناطیسی که توسط آنتن رادارها ارسال میشود، پس از برخورد به پوسته خارجی بد نه انواع هواپیماها که اکثراً از جنس فلز میباشد، منعکس شده، و به نسبت بزرگی بدنه هواپیماهای مزبور بر روی صفحهٌ نمایشگر (مانیتور) رادار به نحوی نشان داده میشود که برای کنترلر مراقبت پرواز قابل روئیت باشد.
و همزمان با این فرایند هواپیماهایی که مجهز به سیستم پاسخگر (transponder) باشند توسط ردیاب (interrogator) رادار ثانویه رد یابی شده، و اطلاعاتی از قبیل:
کد معرف (mode A)،
ارتفاع (mode C) و علائم شناسائی یا به عبارت دیگر نام رادیوئی (mode S) هر هواپیما بر روی صفحه نشاندهنده رادار نمایش داده میشود.
انعکاس شرایط جوی خاص نیز معمولاً بر روی صفحه نشاندهنده رادار قابل روئیت میباشد.
با تلفیق کلیه اطلاعات دریافتی از رادارهای موجود در مناطق مختلف میتوان همزمان شمائی عمومی از کل فضای پروازی در اختیار داشت.
برخی از اطلاعات دریافتی از رادارها قابل پردازش و محاسبه میباشند.
که از تبدیل آنها میتوان مواردی چون سرعت هواپیما نسبت به زمین و سمت حرکت (مغناطیسی) هواپیما را بدست آورد.
با بهرهگیری از «سیستمهای نمایشگر عملیات پروازی» پیشرفته، کنترلها قادر به ایجاد ارتباط و کسب آگاهی از طرحهای پروازی الکترونیک، خواهند بود.
در مجموع لازم به یادآوری است که در مناطق مختلف همواره ابزار متفاوتی در دسترس هر کنترلر میباشد که میتوان برخی از آنها را به ترتیب زیر نام برد
-
هشدار خطر تصادف (CA): وسیله ایست برای هشدار به کنترلر در صورت وجود احتمال برخورد در گذرگاههای هوائی.
-
اعلام خطر کاهش ارتفاع امن (MSAW):
-
سیستم اعلام خطری است که کنترلر بهوسیله آن خلبان را در صورت کاهش ارتفاع، بیشتر از حد مجاز، آگاه میسازد.
-
سیستم هماهنگکننده (SYSCO):
-
که کنترلر را قادر میسازد هماهنگیهای لازم برای انتقال کنترل هواپیما از یک ناحیه (sector) به ناحیه دیگر را انجام دهد.
-
اعلام خطر ورود به مناطق ممنوعه (APW):
-
برای آگاهی کنترلر در صورت ورود هواپیماهای غیرمجاز به مناطق ممنوعه.
-
مدیریت پروازهای ورودی و خروجی:
-
برای مرتب و تنظیم کردن طرح ورود و خروج هواپیماها از یک فرودگاه.
برقگیر برج مراقبت پرواز:
با توجه به ارتفاع برج مراقبت نصب برقگیر بر روی آن جهت جلوگیری از اصابت مستقیم صاعقه به آن ضروری است.
جهت نصب برقگیر لازم است در بلندترین قسمت سازه برج برقگیر را نصب و با هادی مسی با سطح مقطع ۷۰ میلیمتر مربع از دو سوی برج ارت شود.